Qazaxıstan Silahlı Qüvvələri (qaz. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері) Qazaxıstan Respublikasını istənilən növ təhdidlərdən mühafizə etmək vəzifəsi daşıyan qüvvədir. Quru Qoşunları, Hərbi Hava Qüvvələri və Hava Hücumundan Müdafiə Qoşunları, Hərbi Dəniz Qüvvələri, həmçinin Respublika Qvardiyasından ibarətdir. Milli müdafiə siyasəti məqsədləri ölkənin konstitusiyasına əsaslanır. Qazaxıstan Silahlı Qüvvələri ölkənin müstəqilliyinin və suverenliyinin, həmçinin onun ərazi bütövlüyünün, hava məkanının və konstitusional hüququnun mühafizəçisidir. Ölkənin silahlı qüvvələri Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərir.
 | |
| Qurulub | 7 may 1992-ci il |
| Daxildir |
Respublika Qvardiyası Qazaxıstan Quru Qoşunları Qazaxıstan Hərbi Hava Qüvvələri Qazaxıstan Hərbi Dəniz Qüvvələri Milli Qvardiya |
| Qərargah | Astana, Almatı |
| Rəhbərlik | |
| Ali Baş Komandan | Nursultan Nazarbayev |
| Baş Qərargah rəisi | General-leytenant Murat Maykeyev |
| Canlı qüvvə | |
| Hərbi yaş | 18–45 yaş |
| Aktiv kadr | 74,500 nəfər |
| Ehtiyat kadr | 32,000 nəfər |
| Xərclər | |
| Büdcə | 2,435,000,000 ABŞ dolları |
| ÜDM faizi | 1.1% (2018) |
| Sənaye | |
| Yerli təchizatçılar | Kazakhstan Engineering |
| Xarici təchizatçılar |
.svg){kind=small} Kanada ÇXR Fransa Almaniya İsrail Rusiya Ukrayna ABŞ
|
| Əlaqədar məqalələr | |
| Tarix |
Tacikistan vətəndaş müharibəsi İraq müharibəsi |
Tarixi
7 may 1992-ci ildə Qazaxıstan prezidenti "Qazaxıstan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin təsis olunması" haqqında sərəncam imzaladı. Beləliklə, Qazaxıstan Respublikası Dövlət Müdafiə Komitəsinin Müdafiə Nazirliyinə transformasiyası baş verdi və general-polkovnik Saqadat Nurmaqambetov ölkənin ilk müdafiə naziri təyin olundu. Muxtar Altınbayev Qazaxıstanın ən uzun müddət bu vəzifədə xidmət etmiş müdafiə naziridir. Belə ki, o, 2001-ci ilin dekabrından 10 yanvar 2017-ci il tarixinə qədər bu vəzifədə xidmət etmişdir.
Sovet İttifaqının dağılmasının ardınca, 30 iyun 1992-ci ildə Sovet Silahlı Qüvvələrinin Türküstan Hərbi Dairəsi ləğv olundu. Ləğv edilmiş Türküstan Hərbi Dairəsinin ən güclü qruplaşmaları sonradan yeni təsis olunmuş Qazaxıstan Silahlı Qüvvələrinin özəyini təşkil edirdi. Sovet qoşunlarının 40-cı Ordusu tamamilə və 17-ci Ordu Korpusunun bir hissəsi, həmçinin 6 piyada diviziyası, anbar bazaları, 14-cü və 35-ci desant briqadaları, 2 raket briqadası, 2 artilleriya alayı və böyük miqdarda hərbi təchizatı Qazaxıstana təhvil verildi.
6 iyul 2000-ci ildə Qazaxıstan prezidentinin "Qazaxıstan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin strukturu haqqında" fərmanına əsasən silahlı qüvvələrin strukturunda müəyyən dəyişikliklər baş verdi. Silahlı Qüvvələr əvvəlki kimi ikili strukturuna geri qayıtdı (ümumi məqsəd qoşunları və hava hücumundan müdafiə qoşunları). Hava-Desant Qüvvələri yaradıldı, hərbi dairələr yaradıldı.
7 may 2013-cü ildə Otar hərbi bazasında Qazaxıstan tarixində ilk dəfə olaraq hərbi parad təşkil olundu. Mərasim ərzində Qazaxıstan Silahlı Qüvvələrində xidmət edən qadın hərbçi ilk dəfə general rütbəsinə layiq görüldü.
Hal-hazırda silahlı qüvvələr dörd regional komandanlıqdan ibarətdir: qərargahı Astanada yerləşən Regional Komandanlıq, qərargahı Tarazda yerləşən Cənub Regional Komandanlığı, qərargahı Semipalatinskdə yerləşən Şərq Regional Komandanlığı, qərargahı Aktöbedə yerləşən Qərb Regional Komandanlığı, həmçinin Hava Hücumundan Müdafiə Qoşunları, dörd briqadadan ibarət olan Hava-Desant Qoşunları, Raket və Artilleriya Qoşunları.
Qazaxıstan KTMT və ŞƏT kimi hərbi-siyasi təşkilatların qurucu üzvlərindən biridir. NATO ilə fərdi əməkdaşlıq planına sahib olan Qazaxıstan, həmçinin Türkiyə Silahlı Qüvvələri ilə strateji əməkdaşlığa sahibdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ↑ . 28 mart 2010 tarixində arxivləşdirilib.
- 2019-04-22 at the Wayback Machine. Armstrade.sipri.org.
- . The Gazette of Central Asia. Satrapia. 7 may 2013. 12 October 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 6 September 2018.
- Marketos, Thrassy N. (ingilis). Routledge. 2008-11-21. ISBN 9781134106028. 2017-12-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-09-06.
Xarici keçidlər
- Journal of Power Institutions in Post-Soviet Societies,
- 2010-01-05 at the Wayback Machine