Qazaxıstanın inzibati bölgüsü — Qazaxıstan Respublikası inzibati cəhətdən 14 vilayət və 2 respublika tabeli şəhərdən ibarətdir. Üstəlik digər respublika tabeli Baykonur şəhəri 2050-ci ilə qədər Rusiya Federasiyasına icarəyə verilmişdir. Faktiki olaraq isə şəhər həm də Rusiyanın respublika tabeli şəhəridir.
| № | Gerb | Şəhər/Vilayət | İnzibati mərkəz | sahəsi, km² |
əhali, nəf., 01.04.2012 |
əhalinin sıxlığı nəf./km² | Ümumdaxili məhsul 01.01.2008 milyon Təngə |
||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Adı qazaxca | Adı rusca | ||||||||
| Respublika tabeli şəhər | |||||||||
| 1 |
.svg)
|
Şəhər | Astana | Astana | 710 | 752 262 | 1046,36 | ||
| 2 |
|
Şəhər | Almatı | Almatı/Alma-Ata | 332 | 1 455 271 | 4368,45 | ||
| 3 |
|
Şəhər | Baykonır | Baykonır/Baykonur | 57 | 37 912 | 662,00 | ||
| vilayətlər | |||||||||
| 4 |
|
Kokşetau | 146 219 | 731 526 | 5,00 | 8772 | |||
| 5 |
|
Aktobe | 300 629 | 788 594 | 2,62 | 66917 | |||
| 6 |
|
Taldıkorqan | Taldıkorqan | 223 911 | 1 918 109 | 8,53 | 18841 | ||
| 7 |
|
Atırau vilayəti | Atırau | Atırau | 118 631 | 546 057 | 4,58 | 161271 | |
| 8 |
|
Öskemen | 283 226 | 1 395 012 | 4,93 | 35920 | |||
| 9 |
|
Taraz | Taraz | 144 264 | 1 059 390 | 7,32 | 8999 | ||
| 10 |
|
Oral | 151 339 | 613 560 | 4,05 | 77162 | |||
| 11 |
|
Karaqanda vilayəti | Karaqandı | Karaqanda | 427 982 | 1 359 077 | 3,17 | 62529 | |
| 12 |
|
Kostanay vilayəti | Kostanay | Kostanay | 196 001 | 879 511 | 4,49 | 20860 | |
| 13 |
|
Kızılorda | 226 019 | 716 807 | 3,15 | 68683 | |||
| 14 |
|
Manqistau vilayəti | Aktau | Aktau | 165 642 | 551 939 | 3,29 | 116674 | |
| 15 |
|
Pavlodar vilayəti | Pavlodar | Pavlodar | 124 755 | 747 584 | 5,99 | 48010 | |
| 16 |
|
Petropavl | Petropavlovsk | 97 993 | 582 560 | 5,96 | 4354 | ||
| 17 |
|
Şimkənt | 117 249 | 2 636 950 | 22,36 | 12572 | |||
| Всего | 2 724 902 | 16 675 392 | 6,12 | ||||||
İkinci səviyə üzrə Qazaxıstanın 160 kənd rayonu, 11 şəhər rayonu və 38 şəhərdən ibarətdir.
Üçüncü səviyə üzrə 46 şəhər, 6 şəhər rayonu, 241 qəsəbə və 2453 kənd dairəsindən ibarətdir.
Tarix
Rusiya imperiyası
XX əsrin əvvəllərinə olan inzibati bölgü:
Həştərxan vilayəti ərazisinə dail idi.
Sovet dövrü
- 1920. Qırğızstan MSSR (1920–1925) təşkil edilir və mərkəzi Orenburq şəhəri olur.
- 1925. Qırğızstan MSSR Qazax MSSR olaraq adlandırılır və mərkəzi Qızıl-Orda olur.
- 1927. Paytaxt Alma-Ata şəhərinə köçürülür.
- 1929. Adaevski dairəsi ləğv edilir.
- 1930. Qaraqalpaq MSSR Qazax MSSR tərkibindən çıxarılaraq RSFSR ərazisinə birləşdirilir.
- 1932. Qaraboğazgöl ətrafı ərazilər Türmənistan SSR ərazisinə verilir.
- 1933. Yeni İnzibati-Ərazi bölgüsü təşkil edilir.
- 1934. Ölkənin şimal ərazilərinin bir qismi Orenburq vilayətinə verilir.
- 1936. Qazaxıstan müttəfiq dövlətə çevrilir.
- 1938. Qurev, Kzıl Orda və Pavlodar vilayətləri təşkil edilir.
- 1939. Akmola, Cambul və Semipalatin vilayətləri təşkil edilir.
- 1944. Kokçetav və Taldı-Kurqan vilayətləri təşkil edilir.
- 1959. Taldı-Kurqan vilayəti ləğv edilir.
- 1960. Akmola vilayəti ləğv edilir.
- 1961. Akmola vilayəti Çelinoqrad vilayətinə çevrilir.
- 1962. Qərbi-Qazaxıstan vilayəti Ural vilayəti, Cənubi-Qazaxıstan isə Çimkənd olaraq dəyişdirilir. Üç diyar dəyişdirilir:
- Qərbi-Qazaxıstan diyarı (Aktyubin, Qurev, Ural vilayəti).
- Selinski diyarı (Kokçetav, Kustanay, Pavlodar, Şimali-Qazaxıstan, Celinoqrad vilayəti).
- (Canbul, Kzıl-Orda, Çimkənd vilayəti).
- 1967. Taldı-Kurqan vilayəti bərpa edilir.
- 1970. Turqay vilayəti təşkil edilir.
- 1973. Cezkaqan və Manqışlaq vilayətləri təşkil olunur.
- 1988. Turqay və Manqışlaq vilayətləri ləğv edilir.
- 1990. Turqay və Manqışlaq vilayətləri yenidən təşkil edilir.
Müasir dövr
- 1991. Qazaxıstan öz müstəqilliyini elan edir.
- 1992. Qurevski vilayəti — Atıraus vilayəti, Çelinoqradski — Akmolin vilayəti, Alma-Atı vilayəti — Almatı vilayəti, Ural vilayəti — Qərbi-Qazaxıstan, Çimkənd vilayəti — Cənubi-Qazaxıstan vilayəti olaraq dəyişdirilir.
- 1993. Cambul vilayəti — Jambıl vilayəti, Kokçetav vilayəti — Kokşetau vilayəti, Taldı-Kurqan vilayəti — Taldıkorqan vilayəti olaraq dəyişdirilir.
- 1995. Cezkazqan vilayəti — Jezkazqan vilayəti kimi dəyişdirilir.
- 1996. Kzıl-Orda vilayəti — Kızılorda vilayəti, Kustanay vilayəti — Kostanay vilayəti.
- 1998. Akmola şəhərinin adı Astana olaraq dəyişdirilir.
- 1999. Şimali-Qazaxıstan vilayətinin bir hissəsi Akmolin vilayətinə birləşdirilmişdir.
- 2001. Almatı vilayətinin mərkəzi Taldıkorqan şəhərinə köcçürülmüşdür
İstinadlar
- ↑ . 2013-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-13.
- . 2020-06-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-13.
- . 2013-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-28.
- ↑ (rus). 7 dekabr 2015. 2016-02-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-13.
- Город Байконур, арендуемый Российской Федерацией, имеет особый статус; органы статистики Казахстана учитывают этот город в составе Кызылординской области в качестве города областного подчинения, население города приводится только для граждан Казахстана.
- . 2007-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-13.
- . 2011-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-13.
- (PDF). 2016-01-24 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-04-13.
- . 2012-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-13.