Qasımbəy məscidi — XIX əsrə aid tarix-memarlıq abidəsi. Azərbaycanın Bakı şəhərində yerləşir.
| Qasımbəy məscidi | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |
 Azərbaycan
|
| Şəhər | Bakı |
| Yerləşir | Yasamal rayonu, Həzi Aslanov küçəsi, 23 |
| Memar | Məşədi Mirzə Qafar İsmayılov |
| Sifarişçi | Qasım bəy |
| Tikilmə tarixi | 1892-1896 |
| Üslubu | Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi |
| İstinad nöm. | |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra məscid fəaliyyətini bərpa edib.
Haqqında
Qasımbəy məscidi 1892–1896-cı illərdə Bakı şəhərində tikilib.Yasamal rayonu Həzi Aslanov küçəsi 23 ünvanında yerləşir. Memarı Məşədi Mirzə Qafar İsmayılov olan məscidin sifarişçisi Qasım bəydir.
Sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar. Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi. Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1933-cü ildə isə 17 idi.
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb. 1992-ci ildən fəaliyyətini bərpa edib. Məsciddə dövlət qeydiyyatından keçmiş "Qasımbəy" Cümə məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.
Memarlığı
Məscidin ümumi sahəsi 330 m², iç sahəsi 250 kv. metrdir. Məscidin 31 metr hündürlüyü olan bir minarəsi var. Minarənin aşağı hissəsi düzbucaqlıdır və eni 2,5 metrdir. Minarənin bu hissəsinin hündürlüyü 6 metrdir. Minarə yonulmuş daşlarla tikilib, şərəfənin aşağı hissəsi üçqat stalaktitlərlə işlənib. Ondan aşağı hissədə isə ərəb əlifbası ilə Quran ayəsi yazılıb. Şərəfə dəmirdəndir.
Məscidin əsas giriş qapısının sol tərəfindəki divarda 5 mehrab şəkilli pəncərə var. Pəncərələr taxtadandır, hündürlükləri 3 metrdir. Məscidin əsas ibadət zalının giriş qapısının üstündəki eyvan qadınlar üçün nəzərdə tutulub. Şöbəyə giriş üçün həyətdən pilləkən qoyulub.
İbadət zalı dörd böyük sütun üzərində dayanıb. Sütunların qalınlığı 1 metrdir. Sütunlar bütöv daşlardan olub, on iki nəhəng tağla əlaqələndirilib. Məscidin günbəzinin diametri 6 metrdir. Günbəzdə səkkiz düzbucaqlı pəncərə qoyulub.
Günbəz və tağlar həndəsi və nəbati ornamentlərlə işlənib. Günbəzin tağlar qovuşan hissəsindən daş üzərində dairəvi formada ərəbcə "Kəlmeyi-şəhadət" həkk edilib. Həmin yazı yeddi dəfə təkrar olunur. Mehrab məscidin mərkəzi hissəsində yerləşib. Mehrabın üç tərəfində "Cümə" surəsi yazılıb.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ↑ (PDF) (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 52. ISBN 964-8121-59-1. 2021-07-23 tarixində (PDF).
- Bulanova, Oksana. (rus). 2016-09-17. 2023-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-26.
- Fətullayev, Şamil. Bakı memarları XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəlində (az.) (Şərq-Qərb nəşriyyatı). Bakı. 2013. 151.
- . medeniyyet.az (ingilis). 2009-04-12. İstifadə tarixi: 2024-01-26.
- Arif Yunusov. (PDF). Bakı: Zaman. 2004. səh. 78. ISBN 9952-8052-0-9. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- . irs.gov.az. 2023-06-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-26.
- . Qafqazinfo (rus). 2022-04-19. 2022-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-26.
- . sirat.az. 2022-05-04. 2023-06-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-26.