Qars qəsri
Qars qəsri (türk. Kars Kalesi) — Türkiyənin Qars şəhərində yerləşən keçmiş istehkam.
| Qars qəsri | |
|---|---|
 | |
| Yer haqqında informasiya | |
| İctimaiətə açılıb | bəli |
| Tikinti yerinin tarixi | |
| Tikilib | 1153, 1579, 1616, 1636 |
| İnşaatçı | Vəzir Firuz Akay (1153), Lələ Qara Mustafa Paşa (1579) |
| Materiallar | Bazalt |
| Sökülüb | 1386, 1606, 1878 |
| Döyüşlər/müharibələr | Qars döyüşü, Rusiya-Osmanlı müharibəsi Qafqaz cəbhəsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
| |
Qəsr 1153-cü ildə Sultan Məlik II İzzəddin Saltukun sifarişi ilə Firuz Akay tərəfindən inşa edilmişdir. Şəhəri əhatə edən xarici divarlar XII əsrdə inşa edilmişdir. 1386-cı ildə Teymur tərəfindən dağıdılmış qəsr 1579-cu ildə Osmanlı sultanı III Muradın əmri ilə Qarsa gələn Lələ Mustafa Paşa tərəfindən yenidən inşa edilmişdir.
Osmanlı mənbələrində qəsrin yüz min əsgər və işçinin köməyi ilə yenidən qurulduğu deyilir. Qəsr 1606-cı ildə Səfəvi şahı I Abbas tərəfindən dağıdılmış və 1616 və 1636-cı illərdə iki dəfə bərpa edilərək yeni elementlər əlavə edilmişdir. 1877-1878 Osmanlı-Rus müharibəsindən sonra ruslar tərəfindən işğal edilən qəsr çox zərər gördü və 40 illik işğaldan sonra qismən dəyişdirildi. Qars qəsrinin divarları bazalt hörgüdən hazırlanmışdır.
Qəsr daxili və xarici qəsr olmaqla iki hissədən ibarət olmuşdur. Xarici divarlar beş qatdan ibarət idi. Bundan əlavə, qarşısında dərin xəndəklər düzülmüşdü. Əsas qəsr şərqə baxırdı.
Xarici qala divarlarının planlaşdırılması mükəmməl dördbucaqlı deyil. Qəsr 22 gözətçi qülləsi ilə dəstəklənsə də, onlardan yalnız yeddisi bu günə qədər gəlib çatmışdır.
Daxili qəsrin şərq-qərb istiqamətində uzunluğu 250 metr (820 ft), şimal-cənub istiqamətində uzunluğu isə təxminən 90 metr (300 ft)-dir. Qəsrin dörd qapısı var: qərbdə "Su qapısı" və ya "Çeribaşı qapısı" , cənubda "Kağızman qapısı" və ya "Orta qapı", şərqdə isə "Bəhram qapı". Şimalda yerləşən əsas qapı qəsrin qarşısındakı uçuruma açılır.
Əsas girişdə 1239 -cu ildə Monqol işğalı zamanı ölən Cəlal Babanın məzarını ehtiva edən türbə var. Qəsrin içərisində 1990-cı illərdə yenidən inşa edilmiş hərbi yaşayış yerləri, silah-sursat anbarı və kiçik bir məscid mövcuddur.
Qəsr bu gün Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən idarə olunur.[1]
Qəsr 2005-ci ildə türk pop müğənnisi Sezen Aksunun 25 minə yaxın insanın iştirak etdiyi musiqi konsertinə ev sahibliyi edib.[2]
2011-ci ilin Ramazan ayında qəsrdə ilk dəfə Mövləvi Səma mərasimi keçirilmişdir.[3]
- ↑ Kars City Guide Arxiv surəti 6 yanvar 2012 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2012-01-06 at the Wayback Machine
- ↑ "Sezen Aksu Kars Kalesi'nde 25 bin kişiyi coşturdu". Sabah (türk). 2005-10-03. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-31.
- ↑ "Kars Kalesi'nde ilk sema". Sabah (türk). 2011-08-17. 2012-09-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-31.