Qaralama:Sorites paradoksu
Bəzən yığın paradoksu kimi bilinən Sorites paradoksu qeyri-müəyyən və ya dəqiq olmayan ifadələrlə bağlı bir paradoksdur. Bu ifadələrə nümunə olaraq yığın, keçəl, mavi sözlərini göstərə bilərik. Bu anlayışlar obyekti təsvir etmək üçün istifadə edildikdə, obyektin hansı xüsusiyyətlərə malik olması lazım olduğunu dəqiq müəyyən etmək olmur.[1]Məsələn, bir qum yığınında nə qədər qum dənəsinin olması və ya bir insanın saçında neçə tel olması lazım olduğunu dəqiqliklə söyləmək olmaz. Bu vəziyyət məntiqi ziddiyyətə gətirib çıxarır.
Sorites paradoksu ilk dəfə eramızdan əvvəl IV əsrdə Qədim Yunanıstanda Miletli Eubulid tərəfindən irəli sürülüb.[2] Eubulid Megarian Məktəbinin üzvüdür. Həmin dövrdə Qədim Yunanıstanda fəlsəfə məktəbləri populyarlıq qazanaraq mütəfəkkirlərin təhsil və ideya inkişaf mərkəzlərinə çevrilirdi. Sorites yunan dilində "yığın" deməkdir.
Paradoksun orijinal forması belədir: Əgər bir qum yığınınız varsa, bir qum dənəsini çıxardığınız zaman yenə də bir qalaq qumunuz var.[3] Bu prosesi təkrarladığınızda, yalnız bir qum dənəsi qalana qədər hələ də bir yığın qumunuz var. Bu, məntiqsiz nəticədir, çünki bir qum dənəsi qum yığınına çevrilə bilməz.[4]
Bu paradoksu həll etmək üçün bir çox fərqli yanaşma təklif edilmişdir. Bunlardan bəziləri aşağıdakılardır:
— Aydın olmayan anlayışların dəqiqləşdirilməsi. — Qeyri-müəyyən anlayışların qəbulu. — Qeyri-müəyyən anlayışların rədd edilməsi.