Qafqaz ilankölgəsi (lat. Ferula caucasica) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin i̇lankölgəsi cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısna göre növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir, prioritet növüdür. Regional IUCN Statusu: VU D2.
| Qafqaz ilankölgəsi | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Dəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Triba:
Yarımtriba:
Cins:
Növ:
Qafqaz ilankölgəsi
|
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
||||
| ||||
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir, gövdənin boyu 50 sm-dir. Kökətrafı yarpaqları enli-rombvaridir, üçərbölümlüdür, son ayaları bölünmüş iti dişciklidir, uzunluğu 2 sm-dir. Ləçəkləri sarı, uzunsov-yumurtavaridir, çılpaqdır, uzunluğu 2,5 mm-ə yaxındır. Kənarları qanadlı olan meyvələri nisbətən nazikdir. Mərkəzi çətir qısasaplaqlı, 4-9 şüalıdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə və meyvəvermə may ayında olur. Kserofit bitkidir, aşağı dağ qurşaqlarında, quru dərələrdə bitir. Kərəvüzkimilərin Ferula caspica, Bupleurum exaltatum, Daucus carota, Scandix pecten-veneris, Astrodaucus orientalis növləri ilə birgə assosiasiyada qeydə alınmışdır.
Yayılması
Bozqır yaylasında yayılmışdır. (Ağdaş rayonu), Kiçik Qafqazın şimal hissəsi (Samux rayonu — Bozdağ silsiləsi), Kür-Araz ovalığı ().
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın məhdud sahələrdə yayılması və mənfi təsirlərə məruz qalması azalma tendensiyasını sürətləndirir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər və iqlimdir.
Mühafizə tədbirləri
Populyasiyaları təhlükə altında olduğundan qorunması vacibdir.