Qəzəb, qeyz — son dərəcə güclü emosiya və ya impulsiv və ifrat aqressiv reaksiya (affekt). Bu, fərdin qıcıqlanması və ya təhqiredici xüsusiyyəti səbəb ola bilər. Qəzəb hirsdən güclü hesab olunur və ümumiyyətlə hirsin idarə olunmayan, ekstremal formasıdır. Qəzəb ən çox özünü idarəetməni itirmə ilə müşayiət olunur.
Psixoloji baxımdan qəzəb
Psixoloqlar qəzəbi hirsdən fərqləndirərək, “daha yüksək oyanma səviyyəsinə” və bu duyğunun daha böyük intensivliyinə işarə edirlər.
Qəzəbin təzahürləri psixoloji cəhətdən təcavüzün təzahürlərinə bənzər şəkildə izah olunur. Bunu izah etmək üçün üç əsas nəzəriyyə istifadə olunur:
- Ziqmund Freydin meyl etmə nəzəriyyəsi. Onun fikrincə, qəzəb insanın aqressiyaya fitri cazibəsinin məhsuludur. Qəzəbin mütərəqqi yatırılması psixi pozğunluqlara səbəb olur.
- Məyusluq-aqressiya nəzəriyyəsi, təcavüzün əsasən məyusluğa reaksiya olduğunu və qəzəbin bu təcavüzün boşalması olduğunu göstərir.
- Albert Banduranın təlim nəzəriyyəsi göstərir ki, qəzəb, bütün digər duyğular kimi, fərdin ətrafındakı cəmiyyətin nümunəsindən öyrənməsinin məhsuludur.