Pyotr Məlikov (gürc. პეტრე მელიქიშვილი; 29 iyun (11 iyul) 1850, Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası23 mart 1927, Tiflis, Gürcüstan SSR, SSRİ) — Gürcü, sovet kimyaçısı, SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1927). Tbilisi Universitetinin qurucularından biri və ilk rektoru.

Pyotr Məlikov
Doğum tarixi 29 iyun (11 iyul) 1850
Doğum yeri
Vəfat tarixi 23 mart 1927(1927-03-23) (76 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Təhsili
Fəaliyyəti kimyaçı
Elmi dərəcəsi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bioqrafiya

Pyotr Melikişvili erməni zadəgan Məlikovl ailəsindəndir. Melikişvilinin valideynləri 1840-cı illərdə Axısqa şəhərindən Pyotrın doğulduğu Tiflis şəhərinə (indiki Tbilisi) köçür.

1868-ci ildə Pyotr Melikişvili Tiflis gimnaziyasını bitirir və növbəti il Odessa şəhərindəki İmperator Novorossiysk Universitetinə (indiki Odessa Universiteti) daxil olur. O dövrdə universitet müəllimləri arasında bir çox görkəmli alim var idi: Lev Tsenkovski, Nikolay Sokolov, İlya Meçnikov və başqaları. 1872-ci ildə Melikişvili universitetin fizika-riyaziyyat fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirir və növbəti il ilk elmi işini yazır. Tezliklə xaricə göndərilir, 1875-ci ildə geri qayıdır. 1885-ci ildə Melikişvili "İzomerik krotonik turşuların törəmələri haqqında" doktorluq dissertasiyasını müdafiə edir. 1885-1917-ci illərdə Odessa Universitetində çalışır.

1893-cü ildən etibarən əsasən qeyri-üzvi kimya sahəsində ixtisaslaşmışdır. 1899-cu ildə Sankt-Peterburq Elmlər Akademiyasının Lomonosov Mükafatının laureatı olur.

Tbilisi Universitetinin qurulmasında birbaşa iştirak etmişdir. 1918-ci il yanvarın 13-də Professor Şurasının ilk rəsmi iclasında Melikişvili universitetin ilk rektoru seçilir.

17 dekabr 1919-cu ildə Petr Melikişvili İvan Cavaxişvili tərəfindən rektor olaraq dəyişdirilir (Melikişvili ilə general-qubernator arasındakı siyasi fikir ayrılığı səbəbindən).

30 iyul 1921-ci ildə Aqrar fakültəsinin dekanı olur. 23 mart 1927-ci ildə 77 yaşında Tiflis şəhərində dünyasını dəyişir və Tiflis Universitetinin birinci binasının bağçasında dəfn edilir, məzarına büstü qoyulur.

Elmi nailiyyətlər

Əsas əsərlər doymamış üzvi turşulara və qeyri-üzvi peroksidlərə həsr edilmişdir.

1878-1881-ci illərdə akril, krotonik, mələk, tiqlin turşularının və onların törəmələrinin quruluşunu, reaktivliyini öyrənir. 1880-ci ildə Emil Erlenmeyerdən asılı olmayaraq qlisid turşusu kəşf edir və onun struktur formulunu qurur. 1880-ci ildə ilk olaraq izoserin adlandırdığı β-amino-laktik turşunu sintez edir.

Daha sonra (1897-1913) Lev Pisarjevski ilə birlikdə bəzi elementlərin (U, Nb, Ta, W, Mo, B, Ti və V) perasidlərini sintez ediri.

1899-cu ildə Sankt-Peterburq Elmlər Akademiyası Melikişvili və Pisarjevskiyə "Turşu peroksidləri haqqında" əsərlərinə görə Lomonosov mükafatını verir.

Xatirəsi

1929-cu ildə Pyotr Məlikovun adı Gürcüstan SSR Elmlər Akademiyasının Kimya İnstitutuna verilir.

Tiflis prospekti və Batumi küçələrindən biri Melikişvilinin adını daşıyır.

Tiflisin Lado Asatiani küçəsi, 44 ünvanında ona xatirə lövhəsi qoyulmuşdur.

İstinadlar

  1. Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. Меликов Пётр Григорьевич, статья в Большой советской энциклопедии
  3. 2021-10-04 at the Wayback Machine на сайте Архивов РАН
  4. . Ivane Javakhishvili Tbilisi State University. 2018-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-14.
  5. (Краткий очерк истории химии). Кафедра физхимии РГУ (rus). Южный федеральный университет. 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-7-22.
  6. . 2018-08-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-04.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023