Dinozavrlar (lat. Dinosauria, qəd. yunan dilindəki δεινός - "dəhşətli" və σαῦρος - "kələz") — Mezozoy erasında Yer kürəsində hakim olan və Trias dövrünün sonlarından başlayaraq (təxminən 230 min. il əvvəl) Təbaşir dövrünün sonunadək (təxminən 66 min. il əvvəl) 160 milyon il mövcud olmuş quruda yaşayan onurğalı heyvanların üstdəstəsidir.

Təbaşir və Paleogen dövrlərinin sərhədində geoloji baxımdan qısa zaman kəsiyində heyvanların və bitkilərin genişmiqyaslı və kütləvi yox olması zamanı dinozavrların böyük əksəriyyəti məhv olmuşdur.

Daşlaşmış dinozavr qalıqları bütün qitələrdə aşkar olunmuşdur. Hazırda paleontoloqlara 2 şərti qrupa — ətyeyənlər və otyeyənlər — bölünən 500-dən artıq cins və 1000-dən artıq müxtəlif növ kələz məlumdur.


 

Maraqlı faktlar

  • Mamenchisaurus (Mamençizavr) Yura dövrünün sonlarına yaxın 150-145 milyon il önçə yaşamış ot yeyən dinozavr. Hazır ki Çin ərazisində aşkarlanmışdır. Sauropoda alt dəstəsinə aid dinozavrdır. Dinozavrlar arasında ən uzun boyuna malik imiş. Onların boynu 15 metr olmuşdur.

  • Əgər Amphicoelias doğru təsvir edilibsə onda hesablamalara görə onlar 40-62 metr uzunluğa və çəkiləri 155 ton olmuşdur. Onda onlar nəinki ən böyük dinozavr həmdə ən iri canlı olmuşdur (ola bilsin ki, Seismosaurus ən iri canlı olmuşdur). Amfiseliya demək olar ki, iki dəfə Göy balinadan və 10 m Seismosaurusdаn uzun olmuşdur. Belə fəziyələr vardır ki çəki baxımından ondan böyük olan dinozavrlar vardır
  • Azərbaycanda Dinozavr skletlərinə təsadüf etmək mümkünsüzdür. Səbəb isə onların yaşadığı dövrdə ümumilikdə Qafqaz ərazisinin suyun altında olmasıdır. Ola bilsin ki, suda yayılmış canlıların qalıqları tapıla bilər
 

Paleontoloqlar

Uilyam Smit (William Smith; 23 mart 1769 - 28 avqust 1839) - 1815-ci ildə ilk regional geoloji xəritəni yaradan Böyük Britaniya geoloqu, paleontoloq. Uilyam Smit Oksfordşir qraflığında Con və Anna Smitlərin ailəsində anadan olmuşdur. Ailədə ondan balaca olan iki qardaşı - Daniel və Con və bacısı Elizabet var idi. Elizabetin oğlu Con Fillips Oksford universitetinin geologiya üzrə professoru olmuşdur.

Atası Kuznets sətəlcəmdən vəfat edəndə Uilyam Smitin 8 yaşı vardı. Onun tərbiyəsi ilə dayısı Uilyam məşğul olmuşdur.

 

Dinozavr şəkilləri

Allosaurus fragilis moulage MNHN paleontologie 1.JPG Череп
Allosaurus, Paris muzeyi.
Dinozavrlar Vikixəbərdə  Dinozavrlar Vikisitatda  Dinozavrlar Vikikitabda  Dinozavrlar Vikimənbədə  Dinozavrlar Vikilüğətdə  Dinozavrlar Vikiversitetdə  Dinozavrlar Vikianbarda
Xəbərlər Sitatlar Dərsliklər və təlimat kitabçaları Mətnlər Sözlər Dərs resursları Mediafayllar
Dəstə: Saurischia
Fəsilə:
Cins:
Stavrikozavr
Altdəstə:
Altfəsilə: Coelophysoidea
Cins: Dilophosaurus
İnfradəstə:
Cins: Carnotaurus

Altdəstə:
Род:
Spinozavr
Род: Allosaurus
Velosiraptor
Tirannozavr
Altdəstə: Zavropodomorflar
İnfradəstə:
Род:
Маssospondiluslar
İnfradəstə:
Cins: Mamençizavr
Eusauropoda
Altfəsilə: Diplodocoidea
Cins: Apatosaurus Diplodocus
Bölməsiz:
Cins: Brahiozavr
Dəstə: Ornithischia
Fəsilə:
Cins:
Genasauria Altdəstə: Thyreophora
Cins:
İnfradəstə: Stegosauria
Cins: Stegosaurus
İnfradəstə:
Cins: Ankylosaurus Edmontoniya
Alt dəstə:
İnfradəstə:
Cins: Stygimoloch Pachycephalosaurus
İnfradəstə:
Cins: Triseratops Torosaurus
İnfradəstə:
Cins: Aqilizavr
Qrup:
Cins: İquanodont Parasaurolophus
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023