Bu əsər 19-cu əsrin 30-cu illərində italyanların işğalçı Avstriya imperiyasına qarşı üsyanından, bu üsyanın iştirakçılarından biri olan Artur Bertonun faciəli həyatından bəhs edir. "Ovod" (Atmilçəyi və ya Mozalan) təxəllüsü ilə kəskin yazılar yazan bu gənc idealist sonunda öz xalqının azadlığı uğrunda canından belə keçməyə hazır olan inqilabçı Feliçe Rivaresə çevrilir. O, usanmadan, yorulmadan, düşmənlə mübarizə aparır, hətta haqqında çıxarılan ölüm hökmünün dəyişdirilməsi təklifi də onu tutduğu yoldan döndərə bilmir. Bu mübariz gəncin qəlbində bir də şəxsi faciələrinin açdığı yaralar - doğmalarının onu intihara sürükləyən yalanı və bütün həyatını qaraldan cavabsız sevgisi var.

Əsər Azərbaycan dilində ilk dəfə 1933-cü ildə "Azərnəşr" tərəfindən Nigar Rəfibəylinin tərcüməsində və Rəsul Rzanın redaktəsilə köhnə latın qrafikasında nəşr edilmiş, 1934-cü ildə Əvəz Sadığın redaktəsində təkrar nəşr edilmişdir.

1955-ci ildə Beydulla Musayevin tərcüməsində və redaktəsi ilə "Uşaqgəncnəşr" tərəfindən kiril qrafikasında nəşr edilmiş, həmin tərcümə "Gənclik" nəşriyyatı tərəfindən 1976-cı ildə Reyhan Salamovanın redaktəsi və sətiraltı qeydlərlə birlikdə, 1986-cı ildə isə Harriet Biçer-Stounun "Tom dayının koması" əsəri ilə birlikdə 50 cildlik "Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası" seriyasının 23-cü cildində nəşr olunmuşdur.

•  (ing.)