Olqa Aleksandrovna Qorbunova ( belar. Вольга Аляксандраўна Гарбунова; 7 may 1981) — belaruslu fəal, feminist, zorakılıq qurbanlarının və həssas sosial qrupların nümayəndələrinin hüquqları uğrunda mübarizə aparan, keçmiş siyasi məhbus. Qorbunova Belarusun Sosial Siyasət üzrə Birgə Keçid Kabinetinin üzvü, "Radislava" ictimai təşkilatının keçmiş rəhbəridir.
Olqa Qorbunova | |
---|---|
belar. Вольга Аляксандраўна Гарбунова | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 7 may 1981(43 yaş) |
Doğum yeri | Belarusiya SSR, SSRİ |
Milliyyəti | belarus |
Vətəndaşlığı | SSRİ Belarus |
Fəaliyyəti | qadın hüquqları fəalı[d], siyasətçi |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
İctimai fəaliyyəti
2003-cü ildə psixoloji təhsil alan Olqa "Radislava" qeyri-hökumət təşkilatınin qaynar xəttinin könüllüsü oldu. Daha sonra Olqa təşkilatın rəhbəri vəzifəsinə yüksəlib.
Olqa Qorbunova "Radislava" komandası ilə birlikdə Belarusda məişət zorakılığının qarşısının alınmasına dair xüsusi qanunun qəbul edilməsini müdafiə edirdi. 2018-ci ildə “Respublika” yurnalına müsahibəsində Olqa Qorbunova bu haqda bunları deyib: "Məişət zorakılığı mövzusuna aid olan işlər ictimai xarakter daşımalıdır ki, həm cəmiyyət, həm də prokurorun təmsil etdiyi dövlət ittihamçı qismində çıxış edə bilsin. Yeni qanun universal olmalı və yaşından, cinsindən, yaşayış yerindən və ya müəyyən xəstəliklərin olmasından asılı olmayaraq, məişət zorakılığının qurbanını müdafiə etməlidir. Üstəlik, sənəddə real yardım tədbirləri olmalıdır".
Bununla belə, Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən hazırlanmış “Məişət zorakılığına qarşı mübarizə haqqında” qanun layihəsinin konsepsiyası Aleksandr Lukaşenkonun kəskin tənqidi ilə üzləşdi və onun üzərində iş dayandırıldı.
2016-cı ildə Olqa və həmfikir qadınlar 2012-ci ildən başlayaraq mövcud olan beynəlxalq kampaniya çərçivəsində ilk dəfə Belarusda "One Billion Rising" fləşmobunu təşkil etdilər. Belə ki, fləşmob zamanı qadınlara qarşı zorakılığa qarşı çıxan insanlar 14 fevral Sevgililər Günündə bütün dünyada rəqs edirlər. Qadınlar bununla problem haqqında həmrəylik və birlik hissini ifadə edirlər. 2018-ci ildə Olqa zorakılıqdan əziyyət çəkən qızların və qadınların oxuyub iş tapa biləcəyi NORM adlı sosial kafenin yaradıldığını elan etdi. Layihə sonradan maliyyə çətinlikləri və təhlükəsizlik problemləri səbəbindən donduruldu.
Mühacirətdə
26 dekabr 2022-ci ildə Olqa Qorbunova Belarusun Birgə Keçid Kabinetinin sosial siyasət üzrə nümayəndəsi təyin edilib.
29 iyul 2023-cü ildə Olqanın təşəbbüsü ilə Belarus mediasında “Biz qayğıkeşik!” (belar. Нам не ўсё адно!) həmrəylik marafonu təşkil edildi. Marafonun məqsədi belaruslu siyasi məhbuslar və onların ailələri üçün vəsait toplamaq olub. Bu müddət ərzində 574 min avrodan çox vəsait toplanıb.
30 oktyabr 2023-cü il tarixində Olqa Qorbunovanın rəhbərlik etdiyi sosial siyasət üzrə nümayəndəlik belarusların pulsuz hüquqi, tibbi, psixoloji və maliyyə yardımı üçün sorğu göndərə biləcəyi “Bir pəncərə” məlumat və məsləhət xidmətini işə salıb.
Siyasi təqiblər
2020-ci ilin sentyabrında Qorbunova 9 avqustda Belarus prezidentinin seçkilərindən sonra Minskdə keçirilən etiraz aksiyalarında dəfələrlə saxlanılıb. Sentyabrın 19-da Olqa polis şöbəsindən buraxılıb. Sentyabrın 26-da o, yenidən saxlanılıb və məhkəməyə qədər təcridxanalarda saxlanılıb. Sentyabrın 28-də ona İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 23.34 (“Yığıncaq, mitinq, küçə yürüşü, nümayiş, piket və ya digər kütləvi tədbirin keçirilməsinin müəyyən edilmiş qaydasının pozulması”) bəndinə uyğun olaraq 20 əsas vahid miqdarında cərimə edilib.
2021-ci il noyabrın 9-da Qorbunova Belarus Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 342 ("İctimai asayişi kobud şəkildə pozan qrup hərəkətlərinin təşkili və ya fəal iştirakı") bəndini pozmaq ittihamı ilə Minsk Şəhər İcraiyyə Komitəsinin Mərkəzi Daxili İşlər İdarəsinin ("Akrestina" kimi tanınır) müvəqqəti saxlama təcridxanasına yerləşdirilib. Olqa Aleksandrovna burada saxlanma və kamera şəraitinə etiraz edərək iki həftəyə yaxın aclıq aksiyası keçirib. O, aclıq aksiyasını yalnız təcridxananın rəhbərliyi onu döşəklə, lazımi dərmanlarla təmin edəndə, həmçinin bağlamaların qəbuluna qoyulan qadağanı aradan qaldırdıqdan sonra dayandırıb.
2022-ci il mayın 5-də Sovetski Rayon Məhkəməsində iş üzrə məhkəmə prosesi başlayıb. Mayın 6-da məhkəmə Olqa Qorbunovanın Cinayət məcəlləsinin 1-ci hissəsi ilə ictimai asayişi kobud şəkildə pozan hərəkətləri təşkil etməkdə və hazırlamaqda təqsirli bilinməsinə qərar verib. Cinayət Məcəlləsinin 342-ci maddəsi ilə üç il müddətinə açıq müəssisəyə göndərilmədən azadlığın məhdudlaşdırılması ilə cəzalandırılıb. Fəal məhkəmə zalında həbsdən azad edilib.
2022-ci ilin avqustunda Olqa Qorbunova Belarusu tərk edib.
4 noyabr 2022-ci ildə Belarus Daxili İşlər Nazirliyi Olqa Qorbunovanı “Ekstremist fəaliyyətdə iştirak edən şəxslərin siyahısı”na daxil edib.
Şəxsi həyatı
2018-ci ildə "İmena" jurnalına verdiyi müsahibədə Olqa, məişət zorakılığı mövzusunun şəxsən ona təsir etdiyini söyləyib: "Mənim gözəl valideynlərim, bacım var idi. Həmişə birlikdə şam yeməyinə oturub ziyarətə gedirdik. Ancaq dəhşətli bir şey baş verdi. Bacımla anamızı necə müdafiə etdiyimizi xatırlayıram, atamız bizə qarşı da zorakılıq edirdi. Bir dəfə zorakılıq zamanı polis çağırdıq... Polis kömək etmədi <...> Baş verənləri məişət zorakılığı adlandırmağa cəsarət edə bilmədim. Deyəsən, yalnız mənim ailəmdə belə anormal hallar olur. Və biz anormal olanlara susmalıyıq. O vaxtlar mən belə düşünürdüm".
Mükafatları
2022-ci ildə Qorbunova risk altında olan hüquq müdafiəçiləri üçün nəzərdə tutulmuş "Front Line Defenders" mükafatına layiq görülüb. Qorbunova 27 may 2022-ci ildə keçirilən sonuncu mükafatlandırma mərasimi zamanı Belarusda yaşadığı üçün mükafatın elanı təhlükəsizlik səbəbi ilə 2022-ci ilin dekabrına qədər təxirə salınıb. Dekabrın 9-da Vilnüsdə mükafatın rəsmi təqdimatı olub. "Front Line Defenders" mükafatını təqdim edən fond rəsmisi Endryu Anderson Qorbunovanınbu mükafata Belarusda qadın və uşaqların hüquqlarını qorumaq üçün göstərdiyi mübarizənin nəticəsi olaraq aldığını bildirib.
Yaradıcılığı
2021-ci ilin mart ayında Minskdə “QADIN” filmi (rejissor Anastasiya Mikova və Yann Artus-Bertrand) ekranlara çıxdı. Filmin əkilişlərində Olqa Qorbunova da daxil olmaqla 6 Belaruslu qadın iştirak etmişdi. Olqa Aleksandrovns "Euroradio" internet portalına bu barədə danışarkən qadınların hüquqlarının qorunması üçün belə layihələrin vacibliyini qeyd edib: "Qadın hekayələrinin silinməməsi çox önəmlidir <...> İllər keçdikcə qadın adlarının necə unudulduğunu, diqqətdən kənarda qaldığını gördük. Gəlin Belarus tarixinə dair dərsliyi götürək - qadınlar haqqında nə qədər hekayə var? Hesab edirəm ki, səsvermə hüququnu kişilərdən gec əldə edənlərə səs vermək çox vacibdir. “QADIN” film layihəsi üzərində işləmək məhz bununla bağlıdır".
2021-ci ilin may ayında "YouTube"də “Biz doğru yerdə idik” (rejissor Bart Staşevski və Nik Antipov) qısametrajlı sənədli filmi yayımlandı. Burada LGBT+ üzvləri "LGBT+ üzvü olmaq və dünyada bərabər hüquqlar uğrunda mübarizə aparmaq necə bir şeydir” haqqında danışırlar. Filmin qəhrəmanlarından biri də Olqa Qorbunova olub. “Hər kəsin “ümumi” mücərrəd azadlıq uğrunda mübarizə apardığı bir vaxtda, sizdən başqa heç kim sizin azadlığınız üçün mübarizə aparmayacaq”, o, 2020-ci ildə Belarusda keçirilən etiraz aksiyalarında göy qurşağı bayraqları ilə yürüş etmək qərarı haqqında belə danışıb.
İstinadlar
- ↑ .
- Долгая, Евгения. . REFORM.by (rus). 2021-11-25. 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- Вероника Уласевич. . Рэспубліка (rus). 2018-07-17. 2021-01-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-16.
- Елена Данейко. . Deutsche Welle (rus). 2018-10-18. 2023-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-15.
- . MAKEOUT — Журнал про гендер и сексуальность (rus). 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- ↑ . www.facebook.com. 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- admin. . Светлана Тихановская (rus). 2022-12-26. 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- admin. . Светлана Тихановская (rus). 2023-10-30. 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- . spring96.org (belarus). 2021-11-11. 2023-12-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- Арлова, Ева. . Новы Час (belarus). 2022-06-20. 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- . Index on Censorship (ingilis). 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- . spring96.org (rus). 2022-05-06. 2023-12-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- . Медиазона Беларусь (rus). 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- Нина Шулякова. . Имена (rus). 2018-04-26. 2023-06-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-16.
- . Front Line Defenders (ingilis). 2022-12-09. 2022-12-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-16.
- ↑ . euroradio.fm (rus). 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- (rus). 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.
- . MAKEOUT — Журнал про гендер и сексуальность (rus). 2023-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-17.