Normandiya-Neman
Normandiya-Neman qırıcı alayı (fr. Régiment de Chasse Normandie-Niémen) — Azad Fransanın ilk əlahiddə qırıcı aviasiya alayının adı.
| Normandiya-Neman | |
|---|---|
| fr. Régiment de Chasse Normandie-Niémen | |
 | |
| Növü | Qırıcı |
| Yaranma tarixi | 1942–h.h. |
| Ölkə |
 Fransa |
| Tabedir |
 Fransız Hərbi Hava və Kosmik Qüvvələri |
| Daxildir | 30-cu qırıcı eskadrası |
| Qərargah | Mon-de-Marsan aviabazası |
| Ləqəbi | "Neu-Neu" |
| Təchizatı | Dassault Rafale C |
| Müharibələr | |
| Döyüşlər |
|
| Fərqlənmə nişanları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
"Normandiya-Neman" alayıİkinci Dünya müharibəsinin Şərq cəbhəsində Nasist Almaniyasına qarşı əməliyyatlarda iştirak etmişdir. SSRİ ərazisində fransız aviasiya eskadrilyasının yaradılması haqqında (25 noyabr 1942 tarixli SSRİ–Fransa sazişinə əsasən 1942-ci ilin noyabr ayının axırlarında 14 təyyarəçi və 58 aviamexanikdən ibarət fransız könüllüləri SSRİ-yə göndərilmişdir. Əvvəlcə dəstənin adı "Normandiya" olmuşdur (Fransanın Normandiya əyalətinin adından). 1944-cü ildən Neman çayının keçilməsində döyüş xidmətlərinə görə Sovet qoşunları Ali Baş Komandanı Aleksandr Vasilevskinin əmri ilə "Normaniya"ya "Neman" fəxri adı əlavə edilmişdir. "Normandiya Neman" müharibə zamanı Lüftvaffenin 273 təyyarəsini vurub salmış, 80 təyyarəsini zədələmiş, xeyili çaplı qüvvəsini və döyüş texnikasını məhv etmişdir.[1]
Normandiya Neman SSRİ-nin Qırmızı Bayraq ordeni, Aleksandr Nevski ordeni, Fransanın Fəxri Legion ordeni, 2 digər orden və medalı ilə təltif olunmuşdur. 4 nəfər fransız təyyarəçi Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.[1]
"Normandiya Neman" adlı aviasiya hissəsi "Normandiya Neman" alayı təyyarəçi-veretanlarının birliyi, SSRİ-də isə texnik-veteranlarının şurası yaradılmışdır.[1]
- ↑ 1 2 3 Нормандија-Неман // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 296.
- French Eagles Soviet Heroes, John D. Clark, Sutton, 2005 ISBN 0-7509-4074-3
- Yves Courrière, Normandie Niemen, Omnibus, 2004 ISBN 2-258-06171-7
- Yves Courrière, Normandie Niémen. Un temps pour la guerre, Paris, Presses de la Cité, 1979, 414 p. (ISBN 2-258-00590-6)
- François De Geoffre (photogr. collections privées des pilotes et Capitaine Eichenbaum), Normandie Niemen : Souvenirs d’un pilote (Souvenir of a Pilot), Paris, Editions André Bonne, 1958, 288 p., 19x14
- Jean de Pange, De Koufra... au Normandie-Niemen 1940–1945, Metz, éditions Serpenoise, 2011, 345 p. (ISBN 978-2-87692-885-5)
- Roland de la Poype, L'épopée du Normandie-Niémen, Paris, éditions Perrin, 2011, 268 p. (ISBN 978-2-262-03647-8)
- Yves Donjon, Ceux du Normandie-Niemen (Those of Normandie-Niemen).
- Serguei Dybov, Normandie-Niemen. L'histoire complète d'un régiment légendaire, Moscou (The complete history of a legendary regiment, Moscow), Éditions Yaouza, 2011, 320 p.
- Christian-Jacques Ehrengardt, Normandie-Niemen, éditions Heimdal, 1989, 96 p. (ISBN 2-902-171-58-7)
- Patrice Erler, L'ardente flamme, auto-édition, historique de 1942 à 2002.
- Constantin Feldzer, On y va !, Boulogne, Axis, 1987, 482 p. (ISBN 2-905 814-03-9)
- Antoine Fouchet, « Normandie-Niemen enfin à l'honneur », La Croix, 7 octobre 2006 (en ligne [archive]).
- Maryvonne et René Gaudart, Pilotes du Normandie-Niemen (Pilots of Normandie-Niemen), d'après le journal de Roger Penverne dans l'Armée rouge (Based on the Journal of Roger Penverne in the Red Army), Éditions JPO, 2016, 500 p.
- Histoire de l'escadrille Normadie Niemen en U.R.S.S. Journal de marche (22 mars 1942 – 20 juin 1945), Paris, Office français d'édition, 1946, 203 p.
- Icare N° 62 Revue de l'aviation française, Normandie Niémen. Tome I: Ce que voulait De Gaulle, l'entraînement à Ivanovo, les premiers disparus, Paris, printemps-eté 1972, 221 p.
- Icare N° 63 Revue de l'aviation française, Normandie Niémen. Tome II: La bataille d'Orel, les mécaniciens, retour à Toula, Paris, automne-hiver 1972, 227 p.
- Icare N° 64 Revue de l'aviation française, Normandie Niémen. Tome III: La Campagne 1944, les mécaniciens soviétiques, la visite du général de Gaulle, Paris, hiver-printemps 1973, 221 p.
- Icare N° 65 Revue de l'aviation française, Normandie Niémen. Tome IV: La Campagne 1944, la Biélorussie, la bataille du Niémen, Paris, printemps 1973, 175 p.
- Icare N° 67 Revue de l'aviation française, Normandie Niémen. Tome V: La Campagne 1945 en Prusse Orientale, Paris, hiver-printemps 1974, 137 p.
- Icare N° 70 Revue de l'aviation française, Normandie Niémen. Tome VI: La Victoire, le retour en France, Paris, automne-hiver 1974, 163 p.
- Claude-Henry Leconte, André Moynet, Pilote de combat, Paris, éditions de la pensée moderne, 1955, 222 p
- Roger Sauvage, Un du Normandie-Niemen, éditions J'ai lu Leur aventure, no A23, Paris, 1971, 372pp. ISBN B0000DOP3V
- Alain Vezin, Régiment de Chasse Normandie Niemen, Éditions ETAI, 2009, 208 p. (ISBN 978-2-7268-8888-9).
- Normandie Niemen, Yves Courrière, Omnibus, 2004 ISBN 2-258-06171-7
- Un du Normandie-Niemen, Roger Sauvage, Poche, 1971 ISBN B0000DOP3V
- French Eagles Soviet Heroes, John D. Clark, Sutton, 2005 ISBN 0-7509-4074-3
- Serguei Dybov Normandie-Niemen. L'histoire complète d'un régiment légendaire, éditions Yaouza, Moscou, 2011, 320 p.
- Official squadron website (fr.)
- Arrival of the Normandie-Niemen Regiment at Stuttgart Arxivləşdirilib 2012-11-03 at the Wayback Machine, RETOUR DE L'ESCADRILLE NORMANDIE-NIEMEN Les Actualités Françaises – 29 June 1945, French national audiovisual institute INA.
- Official museum website (fr.)
- The President of France gives award to Russian air regiment "Normandia-Neman"-Lenta.Ru News agency (rus.)
- Last remaining Normandie Niemen Yakovlev 3 on static display at Le Bourget Air and Space Museum/Musée de l’air et de l’espace