Normal forma (ing. Database normalization) — relyasiyalı verilənlər bazasında: informasiyanın strukturlaşdırılması üsulunu müəyyənləşdirən, artıqlığın və uzlaşmamanın olmaması ilə xarakterizə olunan element; informasiyanın səmərəli işlənməsini, saxlanmasını və yenilənməsini təmin edir. Adətən, üç formada istifadə olunur: birinci normal forma (1NF), ikinci normal forma (2NF) və üçüncü normal forma (3NF).
- Birinci normal forma ()(ən az strukturlaşdırılmış), hər bir sahəsi (sütunu) unikal informasiyadan ibarət olan yazılar qrupudur (məsələn, işçilərin siyahısı). İkinci və üçüncü normal formalar birinciləri ayrı-ayrı cədvəllərə bölür və ardıcıl olaraq sahələr arasında daha incə qarşılıqlı ələqələr müəyyənləşdirir.
- İkinci normal () formada ilkin açar sahəsi istisna olmaqla, başqa sahələrin altçoxluğu olan sahələr olmur.
- Üçüncü normal ()formada açar olmayan sahələr haqqında informasiyaların yerləşdiyi sahələr olmur. Daha mükəmməl normallaşmada Boys-Kodd normal forması (), dördüncü normal forma () və birləşmiş proyeksiya – beşinci normal forma ( və ya ) olur.
Proqramlaşdırmada — normal forma, başqa dillərin sintaksisini təsvir etmək üçün istifadə olunan metadildir. Bəzən Bekus normal forması (Bekus-Naur forması) da adlanır.
1NF-dən (ilk normal forma) kənarda normallaşmanın məqsədləri Kodd tərəfindən aşağıdakı kimi tərtib edilmişdir:
- Əlaqələr kolleksiyasını arzuolunmaz əlavələrdən, yeniləmələrdən və asılılıqlardan azad etmək.
- Yeni məlumat növləri təqdim olunduqca əlaqələr toplusunun yenidən qurulması ehtiyacını azaldın və beləliklə, tətbiq proqramlarının ömrünü artırmaq.
- Əlaqəli modeli istifadəçilər üçün daha informativ etmək.
- Münasibətlər toplusunu sorğu statistikası üçün neytrallaşdırın, burada bu statistika zamanla dəyişə bilər.
— E.F. Kodd, "Further Normalisation of the Data Base Relational Model"
İstinadlar
- "The adoption of a relational model of data ... permits the development of a universal data sub-language based on an applied predicate calculus. A first-order predicate calculus suffices if the collection of relations is in normal form. Such a language would provide a yardstick of linguistic power for all other proposed data languages, and would itself be a strong candidate for embedding (with appropriate syntactic modification) in a variety of host languages (programming, command- or problem-oriented)." Codd, 12 iyun 2007 tarixindən Wayback Machine saytında iyun 12, 2007, at the Wayback Machine, p. 381
- Codd, E.F. Chapter 23, "Serious Flaws in SQL", in The Relational Model for Database Management: Version 2. Addison-Wesley (1990), pp. 371–389
- Codd, E.F. "Further Normalisation of the Data Base Relational Model", p. 34
Ədəbiyyat
- İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı,
Xarici keçidlər
- Kent, William. . Communications of the ACM. 26 (2). February 1983: 120–125. doi:.
- sentyabr 28, 2011, at the Wayback Machine, iyul 8, 2011, at the Wayback Machine
- by Mike Hillyer.
- by Fred Coulson
- by Microsoft
- mart 6, 2016, at the Wayback Machine