Nikolay Rudenko
Nikolay Rudenko (19 dekabr 1920 – 1 aprel 2004, Kiyev, ukr. Микола Данилович Руденко) — Ukraynalı yazıçı, şair və redaktor, hüquq müdafiəçisi, Ukrayna Helsinki Qrupunun rəhbəri və qurucularından biri.
| Nikolay Rudenko | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum tarixi | 19 dekabr 1920 |
| Vəfat tarixi | 1 aprel 2004 (83 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | insan hüquqları fəalı, yazıçı, fantastika yazıçısı[d], şair |
| Partiyası | |
| Üzvlüyü |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
19 dekabr 1920-ci ildə Yuryevka kəndində (indiki Ukrayna, Luqansk vilayəti, Lutuqinski rayonu) mədənçi ailəsində anadan olmuşdur. üzvü (1938-1974) olmuşdur.
Orta təhsil alır. 1939-cu ildə Kiyev Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil alıb, 1937-ci ildə hərbi xidmətə çağırılır. F.Dzerjinski adına SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı diviziyasının süvari alayında xidmət etmişdir.
1941-1945-ci illərdə Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı olmuşdur. Bölüyün siyasi təlimatçısı, Leninqradın müdafiəsi iştirakçısı olur. Döyüşdə ağır yaralanır, II qrup əlil olaraq bir il xəstəxanada müalicə alır. Prussiyadakı müharibəni kapitan rütbəsi ilə bitirmiş, 1946-cı ildə tərxis edilmişdir. 1947-ci ildən Ukrayna Yazıçılar İttifaqının üzvü, "Sovet yazıçısı" nəşriyyatında poeziya redaktoru olur. 1948-1950-ci illərdə "Dnepr" jurnalının baş redaktoru olmuşdur. Ukrayna Yazıçılar İttifaqının partiya təşkilatının katibi, Ukrayna Kommunist Partiyası Kiyev Şəhər Komitəsinin üzvü olur. 1950-1975-ci illərdə yaradıcılıqla məşqul olumuşdur. 1963-cü ildə o, Ukrayna Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosuna məktub yazır və marksist nəzəriyyəni tənqid edir. 1974-cü ildə antimarksist fəaliyyətinə görə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasından xaric edilir. 1975-ci ildə Amnesty International qrupunun İdarə Heyətinin üzvü olur. Həmin il o, Yazıçılar İttifaqından xaric edilir və Amnesty İnternational təşkilatında iştirak etdiyinə görə Kiyev prokurorluğu tərəfindən saxlanılır. 5 fevral 1977-ci ildə Ukrayna Helsinki Qrupunun qurulmasına və fəaliyyətinə görə həbs edilir. 1977-ci ilin iyulunda məhkum edildi. Ukrayna SSR Cinayət Məcəlləsinin 62-ci (“antisovet təşviqatı və təbliğatı”) maddəsinə əsasən 7 il sərt rejimli düşərgədə həbs cəzası alır. 1987-ci ilin dekabrında azad edilir və Almaniyaya (Münhendə), 1988-ci ilin yanvarından isə ABŞ-yə (Nyu-York) immiqrasiya edir. 1988-ci ildə Sovet vətəndaşlığından məhrum edilir. 1988-1990-cı illərdə “Azadlıq” və “Amerikanın səsi” radiolarında işləyir, “Freedom” (ABŞ) qəzeti ilə əməkdaşlıq edir. 1990-cı ilin sentyabrında Ukraynaya qayıdır. Elə həmin il o, Sovet vətəndaşlığına qaytarılır. 1991-ci ilin aprelində reabilitasiya olunur. 2004-cü il aprelin 1-də vəfat edir. Kiyevdə, Baykove qəbiristanlığında dəfn edilmişdir[1].
Atası - Danila Zaxaroviç (1927).
Anası - Dokiya Yakovlevna (1953).
Uşaqları - oğlu Yuri (1945), qızı Alena (1968).
Həyat yoldaşı - Yevgeniya Vasilievna Şapovalova (1921-ci il təvəllüdlü).
Uşaqlar - oğlu Oleq (1950-ci il təvəllüdlü), oğlu Valeri (1957-ci il təvəllüdlü).
Həyat yoldaşı - Raisa Afanasyevna (1939-cu il təvəllüdlü).
Qırmızı Ulduz ordeni (9 oktyabr 1944; I dərəcəli Vətən Müharibəsi ordeni ilə təltif edilmişdir).
1-ci dərəcəli Vətən Müharibəsi ordeni (23.12.1985).
Altı medal.
Ukrayna Qəhrəmanı (Qüdrət ordeni ilə təltif edilmiş, 19.12.2000 - müstəqil Ukrayna dövlətinin qurulması ideyasının fəal və ardıcıl təbliğinə, uzun illər səmərəli insan hüquqlarına və ədəbi fəaliyyətinə görə)[2].
III dərəcəli "Xidmətə görə" ordeni (29 noyabr 1996).
Taras Şevçenko adına Ukrayna Dövlət Mükafatı (1993) - "Orlova Balka" romanına, "Şeirlər" toplusuna görə.
V. Vinniçenko adına mükafat.
- ↑ Пам'яті Миколи Руденка Arxivləşdirilib 2019-05-13 at the Wayback Machine (ukr.)
- ↑ "Указ Президента України №1139/96 від 29 листопада 1996 року «Про нагородження відзнакою Президента України — орденом "За заслуги"»". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-04.