Natrium hidrofosfat – qeyri-üzvi birləşmədir, ortofosfat turşusunun və qələvi metalı natriumun turş duzudur.
Natrium hidrofosfat | |
---|---|
Ümumi | |
Natrium hidrofosfat | |
Kimyəvi formulu | Na2HPO4 |
Molyar kütlə | 141,96 q/mol |
Fiziki xassələri | |
Sıxlıq | 2,066 q/sm³ |
Termik xüsusiyyətlər | |
Ərimə nöqtəsi | 40 °S |
Təsnifatı | |
CAS-da qeyd. nöm. | |
PubChem | , , |
RTECS | WC4500000 |
ChEBI | |
ChemSpider |
Fiziki xassələri
Natrium hidrofosfat rəngsiz kristallar əmələ gətirir. Suda yaxşı, etanolda zəif həll olunur. Sulu məhlullar anionda hidroliz nəticəsində bir qədər qələvi reaksiya verir. Bir neçə kristalhidrat əmələ gətirir Na2HPO4•nH2O, burada n=2,7,12, kristallaşma suyunda müvafiq olaraq 95,48,1 və 35,1°C-də əriyir.
Alınması
- Durulaşdırılmış ortofosfat turşusunu durulaşdırılmış natrium hidroksid məhlulu ilə neytrallaşdırma nəticəsildə:
- Natrium dihidrofosfatın natrium hidroksidin məhlulu ilə reaksiyası nəticəsində:
Kimyəvi xassələri
- Kristalhidrat qızdırıldıqda su itirir:
- Qızdırıldıqda natrium pirofosfat alınır:
- Ortofosfat turşusu ilə reaksiyaya daxil olaraq natrium dihidrofosfat alınır:
- Qələvilərlə reaksiyaya daxil olur:
- Natrium hidrofosfat dəyişmə reaksiyasına daxil olur:
Tətbiqi
Natrium hidrofosfat qida sənayesində E339 əlavə kimi, pendirin hazırlanmasında emulqator kimi, südün jele halına gəlməsinin qarşısını almaq üçün istifadə olur. Makarona əlavə edilməsi, yeməyin hazırlanmasını sürətləndirir. Farmakologiyada tətbiq olunur.
Toksikliyi
Natrium hidrofosfat zəhərli xüsusiyyətlərə malik deyil. Bu birləşmənin qeydə alınmış preparatları insanlar üçün 4-cü təhlükə sinfinə aiddir.
Mənbə
- Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
- Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд.
- Qeyri-üzvi kimya praktikumu. Bakı 2019.