Nahuatl, əsrlər boyu Meksika ərazisində yayılmış və İspaniyanın XVI əsrdə bu bölgəni işğal etməsinə qədər əsas yerli dildən biri olmuşdur. İspan müstəmləkəsi dövründə də Nahuatl, İspanlar və yerli əhali arasında əlaqəni qorumaq üçün bir ünsiyyət vasitəsi kimi istifadə edilmişdir. Hətta bu dövrdə ilə İspan dili arasında müəyyən dərəcədə söz alış-verişi də baş vermişdir. Hal-hazırda Nahuatl əsasən Meksikanın mərkəzi və cənub bölgələrində danışılır. Əsas danışıcı icmalar Puebla, Veracruz, Hidalqo, San Luis Potosi və Querrero əyalətlərində yerləşir. Müasir dövrdə Nahuatl dialektlərə bölünmüşdür və bu dialektlər arasında fərqlər mövcuddur.

1. Fonologiya: Nahuatl dilinin səs sistemi unikal xüsusiyyətlərə malikdir. Xüsusilə "tl" (tlə) kimi səslər, bu dilin səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biridir və digər dillərdə nadir hallarda rast gəlinir. 2. Aqqlütinativ qrammatika: Nahuatl aqqlütinativ bir dildir, yəni sözlərin mənasını dəyişdirmək və ya genişləndirmək üçün köklərə müxtəlif şəkilçilər əlavə edilir. Bu struktur sayəsində bir çox mənanı ifadə etmək üçün mürəkkəb və uzun sözlər yaradıla bilir. 3. Söz Hazırlama və İnkişaf: Nahuatl dilində leksik zənginlik və mənalı ifadələr yaratmaq üçün mürəkkəb söz birləşmələrindən istifadə olunur. Məsələn, "nahualli" sözü "gizli gücə malik insan" mənasında istifadə edilir və Nahuatl dilində gizli güc, sehr və inanclarla bağlı ifadələrin dərinliyini göstərir. 4. Yazılı Qrafika: Nahuatl dilində İspan istilasından əvvəl yazılı bir sistem mövcud deyildi; lakin piktoqramlar və digər qrafik təsvirlər vasitəsilə dilin yazılı təzahürləri saxlanılırdı. İspanlar gəlişindən sonra Nahuatl üçün Latın əlifbası istifadə olunmağa başlandı və beləliklə dil yazılı şəkildə qeyd olundu.

Nahuatl dili bu gün də Meksikada danışılmağa davam etsə də, dilin davamlılığı və qorunması problemlidir. UNESCO tərəfindən "təhlükə altında olan dillər" siyahısına daxil edilmişdir. Bu dilin yaşadılması və yeni nəsillərə öyrədilməsi üçün müxtəlif təşəbbüslər, məktəblərdə Nahuatl dil dərslərinin tədrisi, dilin rəqəmsal mühitdə istifadəsi və dil kursları təşkil olunmaqdadır. Həmçinin Meksika hökuməti və bəzi qeyri-hökumət təşkilatları dilin qorunması və tanıdılması üçün müxtəlif layihələr həyata keçirir.

Nahuatl, yalnız bir ünsiyyət vasitəsi deyil, eyni zamanda Meksikanın yerli mədəni irsinin və tarixi yaddaşının əsas elementlərindən biridir. Bu dil vasitəsilə Aztek mifologiyası, ənənəvi biliklər, inanclar və sənət əsərləri günümüzə qədər çatdırılmışdır. Nahuatl dilində mövcud olan mətnlər, Azteklərin sosial quruluşunu, təbiətə yanaşmasını və dünya görüşünü anlamamıza kömək edir.