Nəmləşdirici kameralar

Nəmləşdirici kamera — havanın nəmliyini dəyişdirmək üçün istilik-nəmlik emalı qurğusu. Nəmləşdirici kameralarda hava axını bilavasitə püskürülən su ilə qarşılaşır, istilik-kütlə mübadiləsi nəticəsində hava soyudulur-nəmləşdirilir, ya da soyudulur-qurudulur, su isə kameranın dibliyinə axır və oradan soyuducu maşının buxarlandırıcısına vurulur.

Nəmləşdirici kamera

Nəmləndirici kamera aşağıdakı konstruktiv elementlərdən ibarətdir:

1 - hava paylayıcı ;

2 - forsunkalı dikborular ;

3 - damcı tutan ;

4 - işlənmiş suyun yığılması üçün diblik (ləyən) ;

5 - püskürdülən suyun temperaturunu tənzimləyən üçgedişli qarışdırıcı-tənzimləyici klapan ;

6 - forsunkalara su vuran nasos ;

7 - artıq suyu axıdan qurğu ;

8 - su səviyyəsini tənzimləyən üzgəcli (kürə şəkilli) klapan ;

9 - su təmizləyici filtr.

Kamerada forsunkalar iki cərgə dayaqlarda yerləşdirilir. Birinci cərgədə forsunkalar hava hərəkəti istiqamətində sıx, ikinci cərgədə isə hava hərəkətinə əks istiqamətində seyrək yerləşdirilir. Forsunkalarda suyun təzyiqi P>20 kPa olarsa, daha məhsuldar iş rejimi əldə edilir. Adətən nəmləşdirici kameralar iki formada hazırlanır və bir-birindən yalnız forsunkaların sayına görə fərqlənir. Kamerada həm izoentalpik, həm də politropik prosesləri aparmaq mümkündür. Kameranın en kəsiyinin istənilən nöqtəsində havanın hərəkət sürəti 3 m/san; aerodinamik müqavimət isə 160 kPa–dan çox olmamalıdır. Nəmləşdirici kameranın soyuqluğa görə məhsuldarlığını təyin etmək üçün kameranın istilik balansı tənliyi tərtib edilir:

$G_{h}(I_{b}-I_{s})=C_{su}\cdot W_{su}(\tau _{s.s}-\tau _{s.b})$ $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (1)

burada $G_{h}$ - kameradan keçən hava miqdarı, kq/saat; $W$- forsunkalarla püskürülən su sərfi, kq/saat; $C_{su}$ - suyun xüsusi istilik tutumu, kC/(kq ⁰C); $I_{b},I_{s}$ - emal edilən havanın başlanğıc və son entalpiyası, kC/kq; $\tau _{s.b},\tau _{s.s}$ - suyun başlanğıc və son temperaturudur, ⁰C ; Sonra kameranın səpələnmə əmsalı hesablanır

$B={W_{su} \over G_{h}}.$ $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (2)

Kamerada gedən istilik-kütlə mübadiləsinin universal effektivlik əmsalı təyin edilir:

$E^{1}=1-{t_{r2}-t_{j2} \over t_{r1}-t_{j1}}$ $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (3)

burada $t_{r1},t_{r2}$ - quru termometrin göstəricilərinə əsasən başlanğıc və son temperaturudur, ⁰C ; burada $t_{j1},t_{j2}$ - yaş termometrin göstəricilərinə əsasən başlanğıc və son temperaturudur, ⁰C ; $E_{1}$ - əmsalı ona görə universal adlandırılır ki, bu əmsaldan kameralarda hava emalını təmin edən bütün proseslərin hesablanmasında istifadə etmək olur. İzoentalpik proseslər üçün effektivlik əmsalını aşağıdakı kimi hesablamaq olar:

$E_{a}={t_{r2}-t_{j2} \over t_{r1}-t_{j1}}$ $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (4)

Nəmləşdirici kameradan çıxan havanın entalpiyası aşağıdakı düsturla hesablanır, (kC/kq):

$I_{s}=I_{b}-a(I_{b}-I_{gh})[1-0,000716(I_{b}-I_{gh})+0,00357(54,1-I_{gh})]$ $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (5)

burada $I_{gh}$ - başlanğıc temperaturda su səthində doymuş buxarın entalpiyası, kC/kq; $a$ – gətirilmiş effektivlik əmsalıdır. Nəmləşdirici kameradan çıxan havanın temperaturası aşağıdakı düsturla hesablanır:

$t_{r2}=t_{r1}-E_{a}(t_{r1}-\tau _{sb})+0,33{\left({E_{a} \over a}-1\right)}{(I_{b}-I_{s})}$ $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (6)

burada $\tau _{sb}$ - suyun başlanğıc temperaturudur, ⁰C. Professor Taliyev V.N. və dos. Altınova A.L. yuxarıda göstərilən metodikadan istifadə edərək kameraların aşağıdakı ardıcıllıqla hesablama üsulunu təklif etmişlər:

1. $t_{1},t_{2},I_{b},I_{s},G_{h}$ parametrlərinin məlum qiymətlərinə görə suyun başlanğıc temperaturu qəbul edilir.

2. $\tau _{sb}$ –nin məlum qiymətinə görə "$I-d$" diaqramından $I_{gh}$ təyin edilir (bunun üçün $\tau _{sb}={const}$ izotermasını $\phi =100$% əyrisini kəsənə qədər uzatmaq lazımdır).

3. Gətirilmiş effektivlik əmsalı hesablanır:

$a={I_{b}-I_{s} \over (I_{b}-I_{gh})[1-0,000716(I_{b}-I_{gh})+0,00357(54,1-I_{gh})]}$ $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (7)

4. İzoentalpik effektivlik əmsalı $E_{a}$ (4) düsturunun köməkliyi ilə hesablanır.

5. $E_{a}$ əmsalının tapılmış qiymətinə görə mövcud kataloqdan səpələnmə əmsalı $B$ qəbul edilir.

6. (6) düsturundan istifadə edərək suyun qəbul edilmiş başlanğıc temperaturunun düzgünlüyü yoxlanılır:

$\tau _{sb}=t_{r1}-{1 \over E_{a}}[t_{r1}-t_{r2}+0,33{\left({E_{a} \over a}-1\right)}{(I_{b}-I_{s})}],$ °C $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (8)

Əgər $\tau _{sb}$ – nin hesablanmış və qəbul edilmiş qiymətləri uyğun gələrsə, hesablama qurtarır, əks təqdirdə - hesablama $\tau _{sb}$ – nin yeni qiymətləri ilə təkrar olunur.

(2) düsturunun köməkliyi ilə su sərfi təyin edilir:

$W_{su}=B\cdot G$ , kq/saat $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (9)

Kameranın bir forsunkasının məhsuldarlığı təyin edilir:

$g={W_{su} \over \eta }$ , kq/saat $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (10)

burada $\eta$ - kamerada yerləşən forsunkaların sayıdır.

Fursunka qarşısında suyun təzyiqi, $P_{f}$ (kPa) kataloqdan qəbul edilir.

Kameranın istilik balansı tənliyindən istifadə edərək suyun son temperaturu hesablanır:

$\tau _{ss}=\tau _{sb}+{I_{b}-I_{s} \over C_{s}\cdot B}$ , °C $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (11)

Havanın soyudulmasına sərf edilən soyuq suyun miqdarı hesablanır:

$W_{ss}=W{\tau _{ss}-\tau _{sb} \over \tau _{ss}-\tau _{sm}},$ kq/saat $\,\,\,\,\,\,\,\,\,$ (12)

burada $\tau _{s.m}$ – soyuducu maşından gələn suyun temperaturudur.

Havanın adiabatik soyudulması və nəmləşdirilməsi prosesi üçün əvvəlcə effektivlik əmsalı hesablanır. Bundan sonra püskürülən suyun miqdarı $W_{su}$ , bir forsunkanın məhsuldarlığı və forsunka qarşısında suyun təzyiqi təyin edilir.

Mənbə

• Hacıyev Y.Z., Məmmədov N.Y., Aslanzadə N.R. Ventilyasiya və kondisioner sistemləri. II hissə. Dərslik. Bakı, 2010.