Hümbətov Musa Hümbət oğlu 29 iyun 1957-ci ildə Ağsu rayonunda anadan olmuşdur. Sabiq SSRİ Silahlı Qüvvələri sırasında həqiqi hərbi qulluq keçdikdən sonra xidmət etdiyi hərbi hissənin göndərişi əsasında 1978-ci ilin mart ayında Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin İslah-əmək müəssisələri idarəsinin 1 saylı istintaq təcridxanasında nəzarətçi vəzifəsinə qəbul edilmişdir. O, 1980-1984-cü illərdə sabiq SSRİ-nin Daxili işlər nazirliyinin Ryazan ali məktəbində təhsil almışdır. Həmin ali təhsil müəssisənin hüquq fakültəsini fərqlənmə ilə bitirərək, hüquqşünas ixtisasına yiyələnmışdir.

Musa Hümbətov 1984-cü ilin sentyabr ayında Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin İslah-əmək müəssisələri idarəsi aparatında əməliyyat müvəkkili vəzifəsinə təyinat almış, ona ilk zabit rütbəsi verilmişdir. Qısa müddətdən sonra o həmin idarənin bölmə və şöbə rəisi vəzifələrinə irəli çəkilmişdir. 1993-cü ildən Musa Hümbətov Ədliyyə Nazirliyi Məhkəmə Qərarlarının İcrası Baş İdarəsinin qərargah rəisi, 2008-ci ildən isə, Penitensiar Xidmətin Təşkilat-nəzarət idarəsinin rəisi vəzifələrində çalışmışdır. 2017-ci ilin dekabr ayında Musa Hümbətov Azərbaycan Respublikası Prezidentinin həmin ilin 10 fevral tarixli Sərəncamı ilə ölkədə yeni yaradılmış Ədliyyə Nazirliyinin Probasiya Xidmətinin rəis müavini vəzifəsinə təyin olunmuş, 2022-ci ilin iyul ayında həmin vəzifədən yaş həddi ilə əlaqədar baş ədliyyə müşaviri rütbəsində pensiyaya çıxmışdır.

Musa Hümbətov 2000-2015-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Hüquq fakultəsinin Cinayət hüququ və kriminologiya kafedrasının müəllimi kimi magistr pilləsində təhsil alan tələbələrə “Cəza-icra hüququnun nəzəri problemləri” fənnini tədris etmişdir. Eyni zamanda, o uzun müddət Ədliyyə Akademiyasında da pedoqoji fəaliyyətlə məşgul olmuş, cinayət cəzaları, onların icrası ilə bağlı hüquq sahələrində elmi tədqiqatlar aparmışdır.

1996-2023-ci illər ərzində Musa Hümbətov cinayət və cəza-icra hüquqları ilə əlaqədar Azərbaycanda, digər ölkələrdə işıq üzü görmüş 14 kitab, dərslik və monoqrafiyanın, 40-dan elmi məqalənin müəllifi və həmmüəllifi olmuşdur. Eyni zamanda, o ölkədə müasir cəza-icra qanunvericiliyinin formalaşmasında və onun təkmilləşdirilməsində fəal iştirak etmiş, cəzaların icrası ilə əlaqədar çoxsaylı beynəlxalq tədbirlərdə ölkəsini uğurla təmsil etmişdir. Xidmətdə fərqləndiyinə görə Musa Hümbətov dövlət təltiflərinə layiq görulmuş, 2013-cu ildə Rusiya Federasiyasının Cəzaların İcrası Federal Xidmətinin Ryazan Hüquq və İdarəetmə Akademiyasinin Elmi Şurasının qərarına əsasən ona “Fəxri professor” adı verilmişdir.

• Cəza və onun icrası / M.H. Hümbətov. “Hüquq ədəbiyyatı” nəşriyyatı, Bakı, 1999, 208 səh.

• Məhkumun məlumat kitabı / M.H. Hümbətov. “Nagıl evi” nəşriyyatı, Bakı, 2003, 290 səh.

• Cəza-icra hüququ. Şərhlər və sxemlər. Dərs vəsaiti. / C.M. Quliyev, Ə.İ. Əliyev, N.İ. Mustafayev, M.H. Hümbətov. “Hüquq ədəbiyyatı” nəşriyyatı, Bakı, 2004, 204 səh.

• C.M. Quliyev, Ə.İ. Əliyev, N.İ. Mustafayev, M.H. Hümbətov. Cəza-icra hüququ (Xülasə). Dərs vəsaiti. “Hüquq ədəbiyyatı” nəşriyyatı, Bakı, 2007, 360 səh.

• Azərbaycan Respublikasında məhkumların hüquqi vəziyyəti. / M.H.Hümbətov, N.İ. Mustafayev. “Hüquq ədəbiyyatı” nəşriyyatı, Bakı, 2010, 87 səh.

• Azərbaycan Respublikasının Cəza-icra hüququ (anlayışlar, qısa şərhlər və sxemlər). / C.M. Quliyev, M.H, Hümbətov, N.İ. Mustafayev. “Hüquq ədəbiyyatı” nəşriyyatı. Bakı, 2012, 376 səh.

• Azərbaycan Respublikasının Cəza-icra hüququ (qısa kurs-sxemlərlə). C.M. Quliyev, M.H. Hümbətov, N.İ. Mustafayev. “Hüquq ədəbiyyatı” nəşriyyatı. Bakı, 2016, 431 səh.

• И.А. Давыдова, И.Н. Коробова, М.Г. Гумбатов. Сравнительный анализ правового регулирования контроля за учреждениями и органами, исполняющими наказания в России и Азербайджанской Республике: учебное пособие. – Рязань: «Альтернатива-Р», 2017. 101 с.

• Коллизии законодательства России и ряда стран (краткий научный комментарий). Монография. / Под общей редакцией А.А. Крымова, А.П. Скибы. Третье издание. «Издательство ЮНИТИ-ДАНА», Москва, 2018. 407 с.

• Cinayət cəzaları, onların icrası və problemləri. / M.H. Hümbətov. “Hüquq Yayın Evi”, Bakı, 2021, 336 səh.

• Azərbaycan Respublikasının cəza-icra hüququ. Dərs vəsaiti. / C.M. Quliyev, M.H. Hümbətov, N.İ. Mustafayev“Hüquq Yayın Evi”, Bakı, 2022, 575 səh.

• Уголовно-исполнительное право Российской Федерации и Азербайджанской Республики. Общая часть. Учебник для бакалавриата и специалитета. / Под ред. А.П. Скибы и М.Г. Гумбатова. – Рязань: Академия ФСИН России, 2023. – 343 с.

• Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsinin elmi-praktiki kommentariyası. “Ədliyyə nəşriyyat evi”. Bakı, 2012, 664 səh.

Hümbətov Musa Hümbət oğlunun 1996 – 2023-cu illərdə dərc olunmuş elmi məqalələri:

1. “Müasir dövrdə məhkumların sosial adaptasiyasının bəzi problemləri” (1996-cı il, Bakı,“Qanunçuluq” jurnalı, № 8, Səh. 3-10).

2. “Yeni İslah-Əmək(Cəza-icra) Məcəlləsi haqqında” (1996-cı il, Bakı,“Qanunçuluq” jurnalı, № 8, Səh. 22-28).

3. “Cəzadan şərti olaraq vaxtından əvvəl azad etmə və cəzanı daha yüngul cəza ilə əvəz etmənin bəzi problemləri” (1997-cı il, Bakı,“Qanunçuluq” jurnalı, № 1-2, Səh. 62-65).

4. “Humanizmin yeni nümunəsi” (1997-cı il, Bakı,“Qanunçuluq” jurnalı, № 3, Səh. 20-25).

5. “Beynəlxalq penitensiar əməkdaşlıq” (1998-ci il, Bakı,“Beynəlxalq hüquq” jurnalı, № 2, Səh. 32-37).

6. “Azərbaycan Pespublkasında ömürlük azadlıqdan məhrum etmə cəzası və onun icrasının bəzi problemləri” (1999-cu il, Bakı,“Qanunçuluq” jurnalı, № 3, Səh.13-18).

7. “Azərbaycan Pespublkasında azadlıqdan məhrum etmə cəzasının müddəti və onun bəzi problemləri” (1999-cu il, Bakı,“Hüquqi dövlət və qanun” jurnalı № 5, Səh.36-38).

8. “Azərbaycan Pespublkasında məhkumlara islah-əmək təsiri ilə bağlı olmayan cinayət cəzalarının icrasının bəzi problemləri” (1999-cu il. Bakı, “Qanun” jurnalı, № 5-6, Səh. 56-61).

9. “Tərbiyə-əmək profilaktoriyasına göndərmə növündə cəzanın icrası və onun gələcək perspektivləri” (1999-cu il, Bakı,“Qanunçuluq” jurnalı, № 5, Səh. 7-10).

10. «Cəzaların İcrası Məcəlləsinin yeni layihəsi haqqında» (2000-ci il, Bakı, “Cəmiyyət və cəza” jurnalı, № 1, Səh. 22-25).

11. “Проблемы исполнения наказания в виде лишения свободы в Азербайджанской Республике” (2004 г., Германия, Бохум «Преступность и уголовное политика в Европе» (Уголовное право и преступность. Развитие в Средней и Восточной Европе) Университетское издательство: доктор Н.Брокмайер Том 1, C. 249-260).

12. “Перспективы развития уголовно-исполнительного законодатель-ства Азербайджанкой Республики” (2007 г. Россия, Рязань “10 лет Уголовно-исполнительному кодексу Российской Федерации”. Сборник материалов Международной научно-практической конференции. 22-23 ноября 2007 г. Академия ФСИН России. Часть 1, С. 30-360.)

13. “Azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslərin təsnifatı və onun təkmilləşdirilməsi” (2008-ci il Bakı,“Qloballaşan cəmiyyətdə hüquq elminin aktual problemləri” mövzusunda Hüquq fakultəsinin 80 illik yubiliyinə həsr olunmuş Respublika elmi konfransının materialları. Bakı Dövlət Unuversiteti, Səh. 79-81).

14. “Альтернативы лишению свободы в Азербайджанской Республикe” (2009 Россия, Рязань. “Обеспечение процесса реформирования исполнения наказаний в Российской Федерации”. Сборник материалов Международной научно-практической конференции. 29-30 октября 2009 г. Академия ФСИН России, Том 1, C. 36-46).

15. “Модели исполнения наказания в виде лишения свободы” (2012 г. Россия, Рязань. “Уголовно-исполнительная система в Российской Федерации в условиях модернизации: современное состояние и перспективы развития”. Сборник тезисов, докладов участников Международной научно-практической конференции. 22-23 октября 2012 г. Академия ФСИН России, Том 1, С. 116-119).

16. “Пенитенциарные комплексы - новый вид учреждений по отбыванию лишения свободы в Азербайджанской Республике” (2013 г. Россия, Рязань. Международный Пенитенциарный Форум «Преступление, наказание, исправление» Сборник материалов пленарного заседания. Том 1, С. 141-149).

17. «Закон Азербайджанской Республики «Об обеспечении прав и свобод лиц, содержащихся под стражей» - фундаментальная основа реализации презумпции невиновности» (2014 г., Россия, Рязань, Научно-публицистический альманах “Гуманитарно-пенитенциарный вестник” Академия ФСИН России, № 7, С. 80-87).

18. «Развития института условно-досрочного освобождения от отбывания наказания в законодательстве Азербайджанской Республики в 1920-2014 гг.» (2014 г. Россия, Рязань “Уголовно-исполнительная система в современном обществе и перспективы ее развития”. Сборник тезисов выступлений участников Международной научной конференции. Академия ФСИН России, Том 1, С.176-185).

19. «Наказание в виде принудительного выдворения за пределы Азербайджанской Республики» (2015 г. Россия, Рязань II Международный Пенитенциарный Форум «Преступление, наказание, исправление» Сборник тезисов выступлений и докладов участников. Академия ФСИН России, Том 4, С. 250-255).

20. «Пожизненное лишение свободы в Азербайджанской Республике» (2015, Россия, Рязань, Международный пенитенциарный журнал № 1, С. 55-58.)

21. «Наказание в виде лишения свободы в Азербайджанской Республике» (2015 г., Россия, Рязань, II Международный Пенитенциарный Форум «Преступление, наказание, исправление» Сборник тезисов выступлений и докладов участников Академия ФСИН Россия, Том 1, С.101-105).

22.«Результаты реформирования пенитенциарной cистемы Азербайджанской Республики в 2000-2015 гг. и перспективы дальнейшего развития» (2016 г. Россия, Рязань. Научный журнал «Уголовно-исполнительное право», Академия ФСИН России, № 4,C. 5-7).

23. «Наказание в виде штрафа в Азербайджанской Республике» (2016 г. Россия, Рязань. «Уголовно-исполнительная политика и вопросы исполнения наказаний» Сборник материалов Международной научно-практической конференции. Академия ФСИН России, Том 1, С. 139-149).

24. «Наказание в виде исправительных работ в Азербайджанской Республике» (2017 г. Россия, Рязань. III Международный Пенитенциарный Форум «Преступление, наказание, исправление» Сборник тезисов выступлений и докладов участников. Том 1, С. 103-113).

25. «Наказание в виде общественных работ в Азербайджанской Республике» (2017 г., Россия, Рязань, Научный журнал «Человек: преступление и наказание», Академия ФСИН России, Том 25 (1-4), № 1, С. 49-54).

26. «Наказание в виде ограничения по военной службе и содержания в дисциплинарной воинской части в Азербайджанской Республике» (2017 г. Россия, Рязань, Научный журнал «Уголовно-исполнительное право», Академия ФСИН России Том 12 (1-4), № 2, С. 206-209).

27. «Новеллы в законодательстве Азербайджанской Республики, связанные с уголовным наказанием в виде общественных работ» (2018 г., Россия, Рязань. Научный журнал «Уголовно-исполнительное право», Академия ФСИН России. Том 13 (1-4), № 2. С. 217-221).

28. “Наказание в виде ограничения свободы в Азербайджанской Республике“ (2018 г. Россия, Рязань, «Теоретические и практические проблемы уголовно-исполнительной системы в Российской Федерации и за рубежом”. Сборник тезисов выступлений и докладов участников Международной научной конференции. Академия ФСИН России, Том 1, С.196-209).

29. “Cəza-icra sisteminin əməkdaşlarının peşə imicinin formalaşmasında ixtisaslaşdırılmış təhsil müəssisəsinin rolu” (2019-cu il, Azərbaycan, Bakı, “Qanun” Elmi-hüquq jurnalı № 04 (294), Səh. 40-44).

30. «Пробация в Азербайджанской Республике и перспективы ее развития» (2019 г. Россия, Рязань Научный журнал «Уголовно-исполнительное право», Академия ФСИН России, Том 14 (1-4), № 2, С. 170-174).

31. «Наказание в виде лишения права управления транспортным средством и ее исполнение в Азербайджанской Республике» (2019 г., Россия, Рязань, IV Международный Пенитенциарный Форум «Преступление, наказание, исправление» Сборник тезисов выступлений и докладов участников. Материалы пленарного заседания Академия ФСИН России, Том 1, С. 52-57).

32. «Наказание в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельности и уголовно- правовая мера в виде лишения права юридического лица заниматься определенной деятельностью и их исполнение в Азербайджанской Республике» (2020 г. Россия, Рязань Научный журнал «Уголовно-исполнительное право», Академия ФСИН России, Том 15 (1-4), № 1, С. 68-74).

33. «Probatıon ın Azerbaıjan: fırst results and development prospects» (International penitentiary journal, Russian, English. 2020, vol. 2(1–3), iss. 1, рр. 46-52).

34. «Применения электронных средств контроля за исполнением наказанием в Азербайджанской Республике» (2020 г. Россия, Рязань, «Уголовно-исполнительная система на современном этапе и перспективы ее развития”. Сборник тезисов выступлений и докладов участников Международной научной конференции. Академия ФСИН России, Том 1, С. 52-57).

35. «Отсрочка отбывания наказания беременным женщинам и лицам, имеющим малолетних детей, в Азербайджанской Республике» (2021 г., Россия, Рязань, V Международный Пенитенциарный Форум «Преступление, наказание, исправление» Сборник тезисов выступлений и докладов участников. Материалы пленарного заседания Академия ФСИН России, Том 1, С.29-34).

36. «Создание новых пенитенциарных учреждений в Карабахской и Восточно-Зангезурской экономических районах Азербайджанской Республики, как возможность эффективной реализации прав и свобод заключенных под стражу и осужденных проживающих на этих территориях»

(2022 г. Россия, Рязань, «Уголовно-исполнительная система на современном этапе с учетом реализации концепции развития уголовно-исполнительной системы Российской федерации на период до 2030 года» Сборник тезисов выступлений и докладов участников Международной научно-практической конференции по проблемам исполнения уголовных наказаний Материалы пленарного заседания (Рязань, 17–18 ноября 2022 г.) : в 2 т. – Рязань : Академия ФСИН России, 2022. Том 1. Материалы пленарного заседания. С. 324-327).

37. «Продолжение реформы уголовно-исполнительной системы Азербайджанской Республики в 2016–2022 гг., перспективы ее развития» // Praha, Czech Republic. Journal Scientific discussion. – 2023 – V.1 (77) pp. 27-31.

38. «Гейдар Алиев и уголовно–исполнительная система Азербайджанской Республики» // Praha, Czech Republic. Journal Sciences of Europe – 120 (2023) pp. 27–31.

39. «Замена не отбытой части наказания более мягким видом наказания в Азербайджанской Республике» (2023 г., Россия, Рязань, VI Международный пенитенциарный форум «Преступление, наказание, исправление». Сборник тезисов выступлений и докладов участников. (Рязань, 15–17 ноября 2023 г. Материалы пленарного заседания Академия ФСИН России, Том 1, С.75–82).