Moulin Rouge! — 2001-ci ildə istehsal edilmiş, musiqili, romantik film. Filmin rejissoru, orodüsseri və ssenari müəllifi . Qırmızı Pərdə prinsipi əsasında hazrlanmış filmdə Orfey əfsənəsi və Cüzeppe Verdinin "" operasının motivlərindən istifadə edilmişdir. Filmdə gənc ingilis yazıçı – şairi olan Kristianın, ölümcül xəstə olan,Mulen Ruj gecə klubunun ulduzu, kabare aktrisa və kurtizan Satinə qarşı olan məhəbbətindən bəhs edilir. Hadisələr, incəsənət adamlarının yaşadığı ərazi kimi tanınan, Parisin Montmartre məhəlləsində cərəyan edir.
Mulen Ruj! | |
---|---|
Moulin Rouge! | |
Janr | Musicl |
Əsas mövzu | fahişəlik, şou-biznes, Romantik sevgi |
Rejissor | Baz Luhrmann |
Prodüserlər |
Baz Luhrmann Fred Baron Martin Brown |
Ssenari müəllifləri |
Baz Luhrmann Craig Pearce |
Baş rollarda |
Evan MakQreqor Nikol Kidman Jim Broadbent Richard Roxburgh John Leguizamo Jacek Koman Caroline O'Connor |
Operator | Donald McAlpine |
Bəstəkarlar |
Craig Armstrong Marius de Vries |
Montajçı | Cill Bilkok[d] |
İstehsalçı | Bazmark |
Distribütor | InterCom[d], Disney+ |
İlk baxış tarixi | 1 iyun, 2001 |
Müddət | 128 dəq. |
Büdcə | $50 million |
Gəlir | $179,213,434 |
Ölkələr |
Avstraliya ABŞ Birləşmiş Krallıq |
Dil | ingilis dili |
İl | 2001 |
Rəng | rəngli, ağ-qara[d] |
Çəkiliş yeri | Madrid, Sidney |
IMDb | |
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Film səkkiz Oskar mükafatına namizəd göstərilmiş: Ən yaxşı bədii rejissor və Ən yaxşı paltar dizaynı nomanasiyalarında qalib gəlmişdir. Bu film iyirmi iki il ərzində Ən yaxşı şəkil nominasiyasında namizədliyi irəli sürülən ilk musicl idi. Film Avstraliyanın Sidney şəhərində, Fox Studiyasında çəkilmişdir.
Süjet
Filmdə hadisələr, 1900-cü ildə Paris şəhərində cərəyan edir. Həyat və yaradıcılıq eşqiylə coşan gənc şair Kristian ()Parisin mədəni həyatının bir hissəsi olmaq üçün bu şəhərə üz tutur və "Mulen Ruj" gecə klubunun yaxınlığında bir mehmanxanada yaşamağa başlayır. Mulen Ruj Parisin ən böyük və ən məşhur gecə klubudur. Şəhərin ən gözəl xanımları və ən zəngin kişiləri əylənmək və istirahət üçün bura üz tutur. Hər gün şənlik məclisləri quruluan bu klubun rəhbəri Harold Zidlerdir().
Lakin klubda hamının diqqətini özünə çəkən və kişilərin "parlayan briliyant" adlandırdıqları bir xanım var ki, onun da adı Satindir(Nikol Kidman). O, Mulen Rujun ulduzudur. Şəhərə yeni gələn gənc şair isə hələlik onu tanımır. O, oteldəki otağına yenicə yerləşib çalışmağa başladığı vaxt, birdən tavn yarılır və bir adam ayağından asılı şəkildə aşağı sallanır. Eyni zamanda qapı açılır və cırtadan içəri gələrək onların argentinalı aktyorlar olduğunu və tamaşa məşqi etdiklərini açıqlayır. Tezliklə gənc şair də onlara qoşulur və onu tamaşa üçün ssenari yazmağa razı salırlar. Daha sonra isə onlar birlikdə tamaşanın keçirilməsi nəzərdə tutulan Mulen Ruja gedirlər. Burada Kristian ilk dəfə satinlə tanış olur.
Həmin gecə kluba həmçinin klubu maliyyələşdirmək istəyində olan orta yaşlı hersoq da gəlir. Hersoqun məqsədi bəyəndiyi xanıma pulla sahib olmaqdı. Lakin klubda çıxışı zamanı Satin özündən gedir və onun xəstə olduğu, tezliklə öləcəyi aydınlaşır. Lakin bununla belə, xəstəliyini onun özünə bildirmirlər. Çıxışdan sonra Kristian icazəsiz satinin otağına gəlir və onu burada gözləyir. Otağa gələn satin, onun hersoq olduğunu zənn edir və ifa etdiyi mahnıdan sonra ona vurulur. Lakin tezliklə otağa hersoq da gəlir. Otaqda başqa kişi olmasını görməməsi üçün Satin Kristianı gizlətməyə çalışır. Lakin hersoq () Kristianı görür və onlar vəziyyətdən çıxmaq üçün Kristianın yeni pyesin müəllifi olduğunu və onların məşq etdiklərni uydururlar.
Pyesdə hadisələr Hndistanda baş verir. Gənc xanım gənc bir yazıçını sevsə də, varlı olması səbəbiylə maharadjaya ərə getməyə məcbur edilir. Zəngin hersoq pyesin tamaşasını maliyyələşdirməyə söz verir, lakin Zidlerdən əvəzində Satini istəyir. Razılaşmaya əsasən pyesin səhnələşdirildiyi gün Satin Hersoqun olmalı idi. Lakin hadisələrin sonrakı cərəyanı buna mkan vermir. Satin və Kristianın hər şeyi atıb getmək istədiyi vaxt Zidler Satinə öləcəyini və bu itkinin verəcəyi əzabın gənc şair Kristianı da öldürəcəyini bildirir. Satin Kristianı bu əzabdan qurtarmaq üçün onu tərk etmək qərarına gəlir. Hersoq isə Kristianın öldürülməsi əmrini verir.
Satin bütün bunların qarşısını almaq üçün Kristiana onu sevmədiyini bildirir. Lakin tamaşa günü səhnəyə çıxan Kristianın ifa etdiyi mahnıdan sonra özünü saxlaya bilməyən Satin də bütün tamaşaçıların qarşısında onu sevdiyini etiraf edir. Tamaşaçılar bunun da tamaşanın bir parçası olduğunu güman etsə də hersoq hər şeyi anlayır və səhnəyə gələrək Kristianı öldürmək istəsə də Zidler bunun qarşısını alır. Tamaşa sona çatır, pərdələr salınır. Satin səhnədəcə, Kristianın qolları üstündə vəfat edir. Ölməzdən öncə isə Kristiandan bu kiçik məhəbbət əhvalatını qələmə alaraq əbədiləşdirməsini xahiş edir.
Fon
İlham mənbəyi
Mulen Rujun yaradılmasında aldığı ilham haqqında danışarkən Lehrmann qeyd edir:
"...Katerina Martin (prodüser dizayner və Lehrmannın həyat yoldaşı) və mən "" əsərinin motivləri əsasında ssenari işləmək üçün Hindistana səfər etmişdik. Biz bir gecə orada gəzintiyə çıxmışdıq və qarşımıza Bollivud flmlərindən birinin böyük reklam afişası çıxdı. Mən dedim, "Gedək baxaq." Biz getdik – 2.000 tamaşaçı kütləsi, yüksək komediya, yüksək faciə, qardaş qardaşı öldürür, musiqi nömrələri ifa edirlər, hamı hind musiqisinin sədaları altında bir yerdə atlanıb düşür və sair. Biz düşündük ki, bu çox əyləncəlidir. Və bizdə belə bir sual yarandı, "Biz də buna bənzər formada bir film istehsal edə bilərik mi ?" Musiqili film yenidən qərb mədəniyyətinə qaytarılmalıdır və biz bunu elə etməliyik ki, bu həm komedik, həm də tragik olsun. Beləliklə biz, Mulen Ruj filmini çəkmək yükünü öz öhtəmizə götürdük. Mən qərar verdim ki, musiqili filmdən sonra filmini çəkəcəm."
Filmdə həmçinin qədim sanskrit tamaşası olan "" tamaşasının motivlərindən və orada yer alan "Spectacular Spectacular" ifadəsindən istifadə edilmişdir. Hind təsirlərinin olmasına baxmayaraq Luhrmann filmin DVD verdiyasında audio – şərh zamanı qədim yunanların Orfey və Yuridis haqqında olan faciəsinin motivlərindən istifadə etdiyini söyləmişdir. Orfey öz dünyasına heç kəsi yaxın buraxmayan bir musiqi dahisi olmuşdur; film istehsalçıları bu obrazın bənzərini yaratmışlar. Bu yolla onlar Kristian obrazına əlavə bacarıqlar – mükəmməl musiqiçilik bə yazıçılıq qabiliyyəti də vermişlər.
İstehsal
Büdcəsi $52.5 milyon olan filmin istehsalı 1999-cu ilin noyabrında başlanmış və 2000-ci ilin may ayında yekunlaşdırılmışdır.Nikol Kidmanın qarışıq rəqs səhnələrindən birində zədələməsi xaric, çəkiliş prosesində heç bir neqativ hal baş verməmişdir. İstehsal prosesi eyni zamanda, gərgin çəkiliş dövrünü də əhatə edirdi və bu çəkilişlər Fox studiyasının Sidneydə yerləşən çəkiliş meydanından kənarda aparılmalı idi. Çünki eyni zamanda həin studiyada filminin çəkilişləri gedirdi və həmin filmdə də McGregor rol almışdı. Studiyada çəkiliş aparmağın qeyri – mümkün olması səbəbiylə filmin bəzi hissələrinin çəkilişi Madrid şəhərində həyata keçirilmişdir.
Filmin xüsusi DVD buraxılışında qeydlərində Luhrmann yazır ki, "bütün stilistik əlavələr Mulen Rujun 1899-cu ildəki vəziyyətə uyğun olaraq hazırlanmışdı və biz həyəcanlı idik ki, müasir film izləyiciləri bunu necə qarşılayacaqlar." Film həmçinin məşhur musiqilərin yeni versiyalarının yaradılmasıyla tərtib edilmiş musiqi tərtibatı ilə də yadda qalmışdır. Filmdə istifadə olunmuş musiqilər ""ın tez – tez ekrana gətirdiyi əsərlərdən ibarət kolleksiyadır. Filmdəki yüksək musiqili, rəqs səhnələr ilə zəngin, enerjili musiqili səhnələri müxtəlif tənqidçilər tərəfindən kliplərlə müqayisə edilir. Filmdə "" (Çin Darvazası) hind filmində "Queen" qrupunun ifa etdiyi "" , ""un "" mahnısı ifasında, "Lady Marmalade" mahnısı (film üçün mahnını Kristina Aqilera, , və ifa etmişdir), Madonnanın "" və "", Elton Conun "", "The Police" qrupunun "The Sound of Music" və "Roxanne" (mahnının tango versiyasının musiqisini Mariano Mores yazmışdır), və Nirvana qrupunun "" mahnıları istifadə edilmişdir. Filmdə o qədər məşhur mahnılar istifadə edilmişdir ki, Luhrmann iki ilə yaxın musiqilərin bütün müəllif hüquqlarını özündə saxlamışdır.
Rollarda
Ad | Rol | |
---|---|---|
Nikol Kidman | Satin | |
Kristian | ||
Harold Zidler | ||
Monro hersoqu | ||
Henri de Toulouse-Lautrec | ||
Argentinalı | ||
Nini Legs-in-the-Air | ||
Qarri MakDonald | Həkim | |
Keyt Robinson | Le Petomane | |
China Doll | ||
Audrey | ||
Kiruna Stamell | La Petite Princesse | |
Yaşıl pəri |
Təqdimatı
Filmin təqdimatının 2000-ci ilin Yeni il bayramı ərəfəsində həyata kçirilməsi nəzərdə tutulsa da, Oskar namizədlərinin çox olması səbəbiylə, mübarizənin çətin olacağını nəzərə alan 20th Century Fox təqdimatı bir qədər ləngitdi. Nəhayət yazda filmin təqdimatı keçirildi. Bu vaxta kimi isə filmin rejissoru film üzərində işlərini tamamlamaq üçün əlavə vaxt qazandı. Filmin premyerası 2001-ci il Kann Film Festivalında, 9 may tarxində, fstivalın açılış günü həyata keçirildi. Filmin qısa versiyası ABŞ – da 2001 – ci ilin 18 mayında satışa çıxarılsa da, film tam şəkildə kinoteatrlarda 2001 – ci il 1 iyundan sərgilənməyə başlandı.
Qısa versiyanın çıxışı ilə film böyük uğur qazandı. Kinoteatrlarda nümayişinin ilk həftəsində isə yalnız iki kinoteatrdan $185,095 gəlir gətirdi. Rəqəmlər istirahət günləri ərzində daha da artaraq $254,098 – a çatdı. Film 2500 kinotetrda nümayiş etdirilməyə başlandqda isə bu rəqəm filmin ilk nümayiş həftəsində $14.2 – a çatdı. Ümumiyyətlə film təkcə ABŞ – da $57 milyon gəlir gətirdi. 2001-ci ilin oktyabrında, Oskra mükafatının təqdimatı mərasimində Luhrmann qeyd etdi ki, onun məqsədi Kidman və McGregorun Oskara namizəd olamaları idi.
Film dünya kino sənayesində də uğurlu film kimi yadda qalmışdır. Avstraliyada film izlənmə rekordlarını qırmışdır. Ümumiyyətlə film dünyada kinoteatrlardan izənmədən $120 milyon gəlir gətirmiş, ümumilikdə DVD satışı ilə isə bu məbləğ $179,213,434 – a çatmışdır.
Filmin ev üçün video premyerası 2001-ci ilin 18 dekabrında keçirilmiş, tam versiyada VHS tərəfindən istehsal edilmiş DVD versiyasının satışı 19 mart 2002-ci ildə başlamışdır. Film disklərdə satışa isə 2010 – cu ilin 19 oktyabrında çıxarılmışdır.
Mükafatları
Film "" tərəfindən 2001-ci ilin ən yaxşı filmi seçilmişdir. Film üç nominasiyada Qızıl Qlobus mükafatı almışdır: Ən yaxşı film – Müzikl və ya Komediya, Ən yaxşı orijinal keyfiyyət () və Ən yaxşı musiqi ("Come What May"). Bir neçə həftə sonra isə film on üç nominasiyada naizəd göstərilmişdir və onlardan Ən yaxşı ikinci dərəcəli rol aktyoru () da daxil olmaqla üçünü əldə etmişdir.
Film eyni zamanda Ən yaxşı film və Ən yaxş qadın rol ifaçısı da daxil olmaqla səkkiz nominasiya Oskar mükafatına namizəd göstərilmişdir. Lakin film Ən yaxşı rejissor () nominasiyasında namizəd olmamışdır. Oskar mükafatlarının təntənəli təqdimat mərasimində buna işarə edən məşhur aktrisa Vupi Qoldberq demişdi: "Mən fikirləşirəm ki, "Moulin Rouge!" öz-özünə çəkilib". Film iki nominasyada Oskar mükafatı qazanmışdır: Ən yaxşı paltar dizaynı və Ən yaxşı bədii tərtibat.
"" mahnısının (filmin original musiqisi) Oskar mükafatına namizədliyi isə rədd edilmişdir. Çünki, həmin mahnı Baz Luhrmannın əvvəlki filmi, Uilyam Şekspirin eyni adlı əsərinin motivləri əsasında ekranlaşdırılmış filmi üçün yazılmış, lakin filmdə istifadə edilməmişdir. Bunu əsas gətirən ABŞ Kino Akademiyası bu mahnının Oskar müküfatına namizədliyini qəbul etməmişdir. "Entertainment Weekly" isə mahnını onilliyin yekunu olaraq tərtib edilən "ən yaxşılar" siyahısına daxil etmişdir.
Oskar Mükafatı | |
---|---|
1. Ən yaxşı paltar dizaynı | |
2. Ən yaxşı bədii tərtibat | |
Qızıl Qlobus Mükafatı | |
1. Ən yaxşı film – Müzikl və ya Komediya | |
2. Ən yaxşı aktrisa – Myuzikl və ya Komediya (Nikol Kidman) | |
3.Ən yaxşı Orijinal keyfiyyət | |
BAFTA Mükafatı | |
1. Ən yaxşı ikinci dəəcəli rol aktryoru (Cim Broadbent) | |
2. Ən yaxşı film musiqisi (Kreiq Armstronq) | |
3. Ən yaxşı səs |
Amerika Film İnstitutunun qeydləri
Qələbələr
- Qızıl Qlobus mükafatı Ən yaxşı film – Myuzikl və ya Komediya
- Qızıl Qlobus mükafatı Ən yaxşı aktrisa – Myuzikl və ya Komediya (Nikol Kidman)
- Qızıl Qlobus Ən yaxşı otijinal keyfiyyət ()
- "BAFTA" mükafatı Ən yaxşı ikinci dərəcəli kişi rolu ifaçısı ()
- Oskar mükafatı Ən yaxşı bədii tərtibat (Ketrin Martin və Bricet Broç)
- Oskar mükafatı Ən yaxşı paltar dizaynı (Ketrin Martin və Anqus Strati)
- ABŞ Prodüserlər Gildiyasının mükafatı Ən yaxşı film
- "National Board of Review"nun mükafatı Ən yaxşı film
Nominasiyalar
- Oskar mükafatı Ən yaxşı film
- Oskar mükafatı Ən yaxşı aktrisa (Nikol Kidman)
- Oskar mükafatı Ən yaxşı kinomatoqraf (Donald MakAlpin)
- Oskar mükafatı Ən yaxşı montaj işi (Cill Bilkuk)
- Oskar mükafatı Ən yaxşı qrim (Maurizio Silvi və Aldo Siqnoretti)
- Oskar mükafatı Ən yaxşı səs (Endi Nelson, Anna Belmer, Rocer Seveyc, Qantis Siks)
- Qızıl Qlobus mükafatı Ən yaxşı rejissor (Baz Luhrmann)
- Qızıl Qlobus mükafatı Ən yaxşı aktyor (Evan MakQreqor)
- Qızıl Qlobus mükafatı original mahnı (Devid Bervold – mahnı "Come What May")
Film musiqisi
Filmdə istifadə edilmiş mahnılar iki albom şəklində satışa çıxarılmışdır. İlk dəfə 8 may 2001-ci ildə satışa çıxarılmışdır. Albomda filmdə istifadə edilmiş mahnıların əksəri yer almışdır. Lakin mahnıların bəzilərinin alternative versiyaları daxil edilmiş, iki-üç əsas mahnı isə alboma salınmamışdır. Mahnıların filmdə istifadə edilən original versiyaları və ekstra mahnılar isə ikinci albomda satışa çıxarılmışdır.
Əsas film musiqisi və tərəfindən yazılmış "" mahnısı albomda olan yeganə original mahnıdır. Açılış mahnısı – "" film üçün Devid Buvi tərəfindən ifa edilmişdir. Filmin gedişatı zamanı isə mahnı, filmdə Tuluzalı Henri rolunu canlandıran aktyor tərəfindən ifa edilir. ABŞ musiqiçisi Eden Ahbez qeyd edir ki, mahnı əslində Buvi və "Massive Attack"ın ifasında və Nikol Kidmanın dialoqu zamanı ifa edilməli idi.
Filmdə istifadə edilmiş "Lady Marmalade" mahnısı Bob Kriv və Kenni Nolan tərəfindən yazılıb və 1970 – ci illərdə xanımlardan ibarət "" ifasından sonra məşhurlaşmışdı. Mahnının mətni seksual məzmuna malikdir. Mahnının girişində istifadə edilən "Voulez-vous coucher avec moi, ce soir?" sözləri tərcümədə "Bu gecə mənimlə yatmaq istəyirsənmi?" anlamına gəlir. Mahnının "Labelle" tərəfindən ifa edilmiş versiyası 2003 – cü ildə ""ə daxil edilmişdir. Film üçün isə mahnını Kristina Aqilera, , , və Pinktərəfindən, təqdimatı və vokal əlavələri ilə ifa etmişlər. Mahnının bu versiyası da yaxşı qarşılanaraq ABŞ – da Billboard Hot 100 hit paradına daxil olmuş və Pop musiqidə Ən yaxşı işbirliyi kateqoriyasında Qremmi mükafatına layiq görülmüşdür.
"Because We Can" mahnısı isə etibar edilmiş və mahnı onun səhnə adı "" adıyla ifa edilmişdir. Mahnınn tərkibinə "Zidlerin repi" hissələri də daxildir. Həin hissələr filmdə Harold Zidler rolunu canlandıran tərəfindən ifa edilmiş və "'Can Can' for the next generation" adlandırılmışdır.
"Sparkling Diamonds" mahnısı Nikol Kidman, , , və tərəfindən ifa edilmişdir. Mahnı özündə "" (1949) filminin "Kerol Çenninq" adlı mahnısı və Madonnanın məşhur "" mahnısını birləşdirmişdir.
"" mahnısı isə məşhur ABŞ R&B qrupu ""ın 1985 – ci ildə çıxardığı sinqldır. Mahnı hit paradında birinci, Billboard Hot 100 hit paradında isə üçüncü yerə yüksəlmişdir və qeyd edilir ki, mahnının müəllifi Diana Varenin kariyerasında sıçrayışa səbəb olmuşdur. Mahnının film üçün hazırlanmış versiyası tərəfindən ifa edilmişdir və mahnıya Nikol Kidmanın dialoqu da daxil edilmişdir.
Birinci alboma daxil olan mahnılar
# | Baçlıq | İfaçı(lar) | Vaxt |
---|---|---|---|
1 | "" | 3:25 | |
2 | Lady Marmalade | , , and Pink | 4:25 |
3 | "Because We Can" | 3:27 | |
4 | "Sparkling Diamonds" | Nikol Kidman, , , and Lara Mulcahy | 2:52 |
5 | "Rhythm of the Night" | 3:49 | |
6 | "" | and Alessandro Safina | 3:40 |
7 | "Children of the Revolution" | , and | 2:59 |
8 | "One Day I'll Fly Away" | Nikol Kidman | 3:18 |
9 | "Diamond Dogs" | 4:34 | |
10 | "Elephant Love Medley" | Ewan McGregor, Nikol Kidman and Jamie Allen | 4:13 |
11 | "" | Ewan McGregor and Nikol Kidman | 4:48 |
12 | "El Tango de Roxanne" | Ewan McGregor, and | 4:42 |
13 | "Complainte De La Butte" | 3:07 | |
14 | "Hindi Sad Diamonds" | Nikol Kidman, John Leguizamo and | 3:28 |
15 | "Nature Boy" | David Bowie and Massive Attack | 4:23 |
16 | "Lady Marmalade" ( radio mix) (bonus track) | Christina Aguilera, Lil' Kim, Mýa and Pink | 4:09 |
17 | "" (Josh G. Abrahams remix) (bonus track) | Ewan McGregor and Nikol Kidman | 4:01 |
İkinci alboma daxil olan mahnılar
# | Ad | İfaçı(lar) | müddət |
---|---|---|---|
1 | "" ("Rehearsal Montage"ın instrumentalı) |
2:28 | |
2 | "Sparkling Diamonds" (Orijinal film versiyası) | Nikol Kidman, , , and Lara Mulcahy | 2:52 |
3 | "One Day I'll Fly Away" (Tony Philips remix) | Nikol Kidman | 5:10 |
4 | "The Pitch (Spectacular Spectacular)" | Nikol Kidman, , Cim Broadbent, , John Leguizamo, Garry MacDonald, and Matthew Whittet | 2:50 |
5 | "" (Orijinal film versiyası) | Nikol Kidman and Ewan McGregor | 4:38 |
6 | "Like a Virgin" (Orijinal film versiyası) | Cim Broadbent, Richard Roxburgh and Anthony Weigh | 3:10 |
7 | "Meet Me in the Red Room" (Orijinal film versiyası) | 2:38 | |
8 | "Your Song" ("After the Storm" dan olan vokalla) (Pop Versiya) |
Ewan McGregor | 3:54 |
9 | "The Show Must Go On" (Orijinal film versiyası) | Nikol Kidman, Cim Broadbent and Anthony Weigh | 3:04 |
10 | "Ascension" / "" | Ewan McGregor | 4:09 |
11 | "Bolero (Closing Credits)" (Orijinal film versiyası) | Steve Sharples | 6:53 |
İstinadlar
- ↑ . The Internet Movie Database. 2013-07-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-03-27.
- . . 2015-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-03-27.
- ↑ .
- Murray, Rebecca. . Hollywood Movies. 2012-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-03-27.
- . festival-cannes.com. 2014-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-10-17.
- de Bloois, Joost; Houppermans, Sjef; Korsten, Frans-Willem, redaktorlar . 2004. səh. 167. ISBN 90-420-1812-7. August 19, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 3, 2010.
- Schneider, Mary. . . Selangor, Malaysia: Star Publications. March 29, 2004. June 22, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 3, 2010.
- . . December 24, 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 3, 2010.
Xarici keçidlər
- 2002-11-13 at the Library of Congress Web Archives
- — Internet Movie Database saytında