Monte Alban (isp. Monte Albán) — Meksikanın cənub-şərqində, Oaxaka ştatında Kolumba qədərki dövrə aid böyük yaşayış məntəqəsidir. Oaxaka vadisinin mərkəzi hissəsindən keçən alçaq dağ silsiləsində yerləşir. İndiki ştatın paytaxtı Oaxaka şəhəri Monte Albandan təxminən 9 km şərqdə yerləşir.
| Historic Centre of Oaxaca and Archaeological Site of Monte Albán | |
 | |
| Ölkə |
 Meksika
|
|---|---|
| Tip | Культурный |
| Kriteriya | i, ii, iii, iv |
| Keçid | |
| Region | MX |
| Daxil edilməsi | 1987 (11 sessiya) |
|
|
|
|
| |
Monte Albanın ictimai mərasim mərkəzi dəniz səviyyəsindən təxminən 1940 m hündürlükdə (dərənin dibindən 400 metr) süni şəkildə düzləşdirilmiş təpənin üstündə yerləşir. Bu mərkəzdən əlavə, bütün silsilə və onun təpələri boyunca, yüzlərlə süni terras və bəndlərlə əhatə olunmuş onlarla tikili var. Şimalda Atzompa və El-Qalo təpələrindəki yaxın xarabalıqlar da bu qədim şəhərin bir hissəsi hesab olunur.
Monte Alban Mezoamerikanın ən ilk şəhəridir və demək olar ki, min il ərzində Sapotek sivilizasiyasının ictimai-siyasi və iqtisadi mərkəzi kimi mühüm rol oynamışdır. Monte Alban Orta Klassik dövrün sonlarına doğru təxminən e.ə. 500-cü ildə qurulmuşdur. E.ə. 100-cü və eramızın 200-cü ilinə qədər artıq Oaxaka yüksəkliklərinin əksər hissəsinə nəzarət edən və şimalda Teotiuakan dövləti kimi bölgədəki digər dövlətlərlə qarşılıqlı əlaqədə olan böyük bir ekspansionist dövlətin paytaxtı idi. Şəhər Klassik dövrün sonlarına yaxın (təxminən 500–750-ci illər) öz siyasi əhəmiyyətini itirmiş və sonra tamamilə tərk edilmişdir. Az miqdarda yenidən məskunlaşma və köhnə tikililərin və qəbirlərin istifadəsi müstəmləkə dövründə bu yerin arxeoloji tarixində iz buraxmışdı. 1960-cı illərdə Alfonso Kasonun rəhbərliyilə aparılan qazıntılar zamanı postklassik Monte Albanın, şəhəri özünə tabe etmiş mixteklər dövləti ilə əlaqəsi təsdiqləndi.
Yaşayış məntəqəsinin adının etimologiyası bəlli deyil, ona görə də — dəyişdirilmiş sapotek sözü "Danibaan" (müqəddəs təpə) olması, ispan əsgəri Montalbanın adından əmələ gəlməsi və İtaliyadakı Alban təpələrinin adından yaranmasına qədər müxtəlif versiyalar irəli sürülmüşdür. Şəhərin köhnə Sapotek adı məlum deyil, çünki ən qədim tarixi mənbələrin yaranmasından bir neçə əsr əvvəl tərk edilmişdir.
Qalereya
Monte Albanın təsiredici xarabalıqları elə yerləşib ki, Oaxaka vadisinin mərkəzi hissəsinin istənilən yerindən görmək mümkündür.
-
-
Monte Albanın bərpa olunmamış hissəsi. Arxa planda Oaxaka şəhəri. -
Cənub platformasından əsas meydanın görünüşü, ön planda J binası. -
Monte Alban xəzinə otağından maska (Oaxaka Muzeyində) -
-
M binasının cənub platformasından görünüşü -
Monte Albanın şəhər planı. -
Monte Alban (ümumi görünüş) -
Monte Albandan yarasa tanrısı heykəli. Etnologiya Muzeyi, Berlin
İstinadlar
- . Encyclopaedia Britannica | online version (ingilis). Encyclopaedia Britannica, Inc. 2021-01-28. 2021-01-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-22.
Xarici keçidlər
- Monte Alban // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- site with imagery of the site (isp.)
- — Electronic articles published by the Division of Anthropology, American Museum of Natural History.
- 7 fevral 2017 tarixindən Wayback Machine saytında
- - With a short panoramic video of the site.