Mirzə Əbdülhüseyn xan Diba
Bu, tənha məqalədir, çünki hansısa məqalədən bu məqaləyə verilmiş keçid yoxdur. |
Seyid Əbdülhüseyn Diba — Vəkiləllmülk kimi də tanınan 1888-ci ildə Təbrizdə dünyaya gəlib.[1] Atası Turab xan Azərbaycanın böyük kübar, zadəgan və torpaq sahiblərindən idi və Müzəffərəddin şah Qacar sarayında əzəmətli durumu var idi.Əmiləri Nizamülüləma Təbrizi, Mirzə Əsədulla xan Naziməddövlə, və Mahmud xan Əlaülmülk İran və Azərbaycanın böyük və görkəmli adamlarından idilər.[2] Əbdülhüseyn Təbrizdə ibtidai təhsil alandan sonra, təhsilin davam etdirmək üçün Fransaya göndərilmişdir.[2] İqtisad və siyasi elmlər sahələrində təhsil almışdır, məzuniyətdən sonra İranın Parisdəki səfirliyində fəxri attaşe kimi xidmət etmişdir. Sonra İrana qayıtdi və xarici işlər nazirliyində yaxın qohumları həssas rəsmilərdə olmaqlarına görə konsol vəzifəsində Bakıya getdi. Bir Qafqazlı qız ilə evləndi ancaq Rusiya bolşevik inqilabından sonra həyat yoldaşı ilə İrana qayıtdi və Teymur Taşın yaxın adamlarından oldu.[3] Teymur Taş,Əbdülhüseyn xan Dibanın xarici həyat yoldaşının adını bülbül qoymuşdur və ona fövqəladə diqqət və sevgisi varıdi.Əbdülhüseyn xan Dibanın xarici həyat yoldaşı Rus, Fransız, Alman və İngilis dillərini mükəmməl bilirdi.[4] Bu məsələlərə görə Teymur Taş həmişə Sovetlərin kəşfiyyat xidmət orqanı (GPU) ilə əlaqələri olmağa təqsirləndirilirdi.[5] Bir müddətdə İzmirdə konsol vəzifəsində idi.Rza şah Pəhləvi dövründə bir müddət sarayın təftiş başçısı oldu.Milli Məclis Şurasının 7[6] və 8[7] dövürlərində Teymur Taşın yardımı ilə Xoy, Maku və Salmasın nümayəndələri idi.
| Mirzə Əbdülhüseyn xan Diba | |
|---|---|
| fars. عبدالحسین دیبا | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Təbriz, Qacarlar dövləti |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Məlayer, İran |
| Atası | Turab xan |
Əbdülhüseyn xan Teymurtaşın mövqeyi zəifləyəndən sonra Rza şah Pəhləvi, Əbdülhüseyn xan Dibanı xaric etdi və O, Kirmanşaha sürgün oldu və sonra rüşvət almaq ittihamı ilə həbs olundu və 1939-cu ildə, 51 yaşında Məlayer həbsxanasında şübhəli olaraq vəfat etdi.[8]
- ↑ مرسلوند، حسن؛ زندگینامه رجال و مشاهیر ایران ( 1299-1320ه.ش)، تهران، انتشارات الهام، چاپ اول، 1369، ج 3، ص 254.
- ↑ 1 2 عاقلی، باقر؛ شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، تهران، نشر گفتار با همکاری نشر علم، چاپ 1، 1380، ج 2، ص 691.
- ↑ معتضد، خسرو؛ پلیس سیاسی، تهران، انتشارات جانزاده، چاپ اول، 1366، ص 117.
- ↑ عاقلی، باقر؛ خاندانهای حکومتگر ایران، تهران، نامک، چاپ دوم، 1386، ص 296.
- ↑ فردوست، حسین؛ ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران، انتشارات اطلاعات، چاپ سوم، 1380، ج 2، ص 23.
- ↑ فرهنگ، عطاءالله؛ اسامی نمایندگان مجلس شورای ملی از آغاز مشروطیت تا دوره 24 قانونگذاری و نمایندگان مجلس سنا در هفت دوره تقنیه، چاپخانه مجلس شواری ملی، بی جا، 1356، ص 85.
- ↑ فرهنگ، عطاءالله؛ اسامی نمایندگان مجلس شورای ملی از آغاز مشروطیت تا دوره 24 قانونگذاری و نمایندگان مجلس سنا در هفت دوره تقنیه، چاپخانه مجلس شواری ملی، بی جا، 1356، ص 99.
- ↑ مکی، حسین؛ تاریخ بیست ساله ایران، تهران، انتشارات علمی، چاپ اول، 1374، ج 5، ص 292-293.
- Ənvər Çingizoğlu, Diba ailəsi, "Soy" elmi-kütləvi dərgi, 2011, №10, səh.52-64.
- شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد دوم)-İranın müasir siyasi və hərbi xadimlərinin tərcümeyi-halları(2-ci cild)
- Diba ailəsi[ölü keçid] Baqirəlulum Tədqiqat İnstitutu
- Əbdülhüseyn Diba Rasexun saytı