Mikael Çikatuyev
Mikael Çikatuyev (3 may 1938 – 21 mart 2014) — Qaraçay-Çərkəz Respublikası xalq şairi, SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü (1962).
| Mikael Çikatuyev | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 3 may 1938 |
| Vəfat tarixi | 21 mart 2014 (75 yaşında) |
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair |
1944-cü ildə Maloabazinski məktəbinin birinci sinfinə gedir, lakin orada cəmi iki il oxuyur. 1946-cı ildə ailəsi ilə birlikdə Elburqana, 1950-ci ildə isə İnjiç-Çukuna köçür.
1952-ci ildə yeddiillik məktəbi tərifnamə ilə bitirdikdən sonra Xabez rayon komsomol komitəsi istiqamətində rayon milli internat məktəbinə daxil olur.
Məktəbi bitirdikdən sonra Stavropol Pedaqoji İnstitutunun Tarix-filologiya fakültəsinə daxil olmu. Birinci kursu bitirdikdən sonra sənədlərini M. Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutuna verir və müsabiqədən uğurla keçərək onun tələbəsi olur. O, məşhur şair Vladimir Luqovskidən, sonra isə V.D.Zaxarçenkodan dərs alır. Mikael Çikatuyev Qaraçay-Çərkəzdən Ədəbiyyat İnstitutunun ilk tələbəsi və məzunu olur.
1961-ci ildə Ədəbiyyat İnstitutunu bitirmiş, bir il Qaraçay Pedaqoji İnstitutunda müəllimlik etmiş, SSRİ Yazıçılar İttifaqına qəbul olunduqdan sonra 1962-ci ildə respublika qəzetinin redaksiyasına keçmişdir.
1964-cü ildən rayon kitab nəşriyyatında redaktor, rayon yazılar təşkilatı məsul katibinin müavini, ədəbi məsləhətçi, sonra yenidən nəşriyyatda, elmi-tədqiqat institutunda işləyir.
İlk "Biz pionerik" adlı şeirini 10-cu sinifdə yazır, şeir 1954-cü il dekabrın 16-da abazin milli qəzeti olan "Sosialistkaya Çerkeziya"-nın səhifələrində dərc olunur. Üç aydan sonra onun iki şeiri yenidən bu qəzetin səhifələrində gün işığı görr. Mikael Çikatuyev ədəbiyyata belə daxil olur. 1956-cı ildə Lev Şeqlovun "Məhəbbət" poemasının tərcüməsi "Literaturnaya qazeta"da dərc olunur və bu mərkəzi mətbuatda çıxan ilk abazin əsəri olur.
Abaza, abxaz və rus dillərində 30-a yaxın şeir toplusunun müəllifi olmuşdur.
1958-ci ildə o, ilk şeirlər toplusunu olan "Mən bir apxarsa alıram" kitabını nəşr etdirir və ikinci kitabı olan "İnjiç melodiyaları" toplusunun nəşri institutu bitirmə ilinə təsadüf edir. Bir il sonra, 1962-ci il mayın 29-da SSRİ Yazıçılar İttifaqına üzv qəbul olunUR[1]. 2007-ci ildə onun tərtib etdiyi möhkəm ikicildlik "Abaza poeziyasının antologiyası"nın nəşri böyük mədəni əhəmiyyətə malik hadisədir. 2011-ci ildə Krasnodarda şairin beşcildlik şeirlər toplusu orijinal dildə nəşr edilmişdir[2].
Mikael Çikatuyevin poeziyası uzun illər Qaraçay-Çərkəz Respublikasının məktəb və universitetlərində "Abaza ədəbiyyatı", "Qaraçay-Çərkəz xalqlarının ədəbiyyatı" və "Şimali Qafqaz xalqlarının ədəbiyyatı" fənləri çərçivəsində öyrənilir.
Buna görə də, Abaza dilinin nitq dövriyyəsinə bir sıra yeni söz və terminlər daxil edilmişdir. O, təkcə poeziyaya deyil, həm də milli dövriyyəyə Abazaşta sözünü — vətənin adı, abazinlərin məskəni, bu gün bu söz geniş istifadə olunur, 1991-ci ildən yeganə Abaza qəzeti "Abazaşta" adlanır.
2011-ci ildə Krasnodarda şairin orijinal dildə beşcildlik şeirlər toplusu nəşr olunmuşdur.
Abxaziya Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi (1992);
Qaraçay-Çərkəz Respublikasının xalq şairi (1998);
D. Quliya adına Ədəbi Mükafatı laureatı (1998, Abaza və Abxaz dillərində sonetlər kitabına görə).
- ↑ "Вершина не исчезнет". Газета «Литературная Россия» on-line. 2008-05-16. 2011-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-30.
- ↑ "Шиков К. М., Чекалов П. К. Новаторская природа творческой личности Микаэля Чикатуева//Вестник Адыгейского государственного университета. Серия 2: Филология и искусствоведение. 2012. № 1". 2013-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-11-17.
- Сайт международной абазино-абхазской ассоциации "Алашара": Яркая поэтическая индивидуальность[ölü keçid]
- "21 марта 2014 г. на 78 году жизни скончался Микаэль Чикатуев". Сайт министерства КЧР по делам национальностей, массовым коммуникациям и печати. 2014-04-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-30.