Merkel hüceyrələri - Haqqinda Melumat

Merkel hüceyrələri, eyni zamanda Merkel-Ranvier hüceyrələri və ya toxunma epiteliya hüceyrələri onurğalıların dərilərində yer alan xəfif təmas hissi üçün lazım olan, oval formalı mexanoreseptorlardır. İnsanların barmaq ucları kimi olduqca həssas dəridə sıx olaraq mövcuddur və somatosensor gətirici sinirlərlə sinaptik bağlantı qurarlar. Geniş yayılmasa da, bu hüceyrələr bədxassəli ola bilər, aqressiv və müalicəsi çətin dəri xərçəngi növü olan merkel hüceyrə karsinoması yarada bilər.

Hər nə qədər sinir darağı (neural crest) mənşəli, olduqları bilinsə də son zamanlarda məməlilər üzərində edilən təcrübələr əslində epitel mənşəli olduqlarını göstərmişdir.

Strukturu

Merkel hüceyrəsi

Merkel hüceyrələri bütün onurğalıların dərisində və selikli qişanın bəzi hissələrində mövcuddur. Məməli dərisində epidermisin bazal qatında təxmini 10 μm diametrli hüceyrələr kimi görünürlər. Həmçinin ayaqaltı səthində rete uzantıları olaraq da adlandırılan epidermis uzantılarında da mövcuddur. Əsasən sensor sinir ucları ilə əlaqələndirilir və merkel sinir ucu olaraq adlandırılırlar. Onlar yavaş uyğunluq göstərən (SA1) somatosensor sinir lifləri ilə əlaqələndirilir. Yavaş titrəşimlərə (5–15 Hz) və formal, kənar kimi dərin statik təmaslara reaksiya verirlər. Kiçik aşkarlama sahələri səbəbi ilə daha çox barmaq ucları kimi bölgələrdə mövcuddur və xaricdən örtülməmiş olmadığı üçün uzun davamiyyətli təzyiqlərə reaksiya verirlər.

İnkişafı

Merkel hüceyrələrinin mənşəyi iyirmi ildən çoxdur müzakirə mövzusudur. Quşlar üzərində sınaqdan keçirilən dəri köçürülməsi təcrübələri neural crest mənşəli olduqlarını nəzərdə tutsa da məməlilər üzərində reallaşan təcrübələr epidermis mənşəli olduqlarını da ortaya qoyur.

Funksiyası

Alman bədən alimi Fridrix Siqmund Merkel bu hüceyrələrdən Tastzellen və ya "toxunma hüceyrələri" olaraq bəhs etmişdir. Ancaq bu təklif olunan funksiyalarını sübut etmək çox çətin olduğu üçün mübahisəli mövzu kimi qaldı. Lakin son zamanlarda gen nəqli siçanlar üzərində edilə təcrübələrdə gətirici sinirlərin həssas geometrik detalları deşifrə etmək üçün istifadə etdiyi kodlamalarda Merkel hüceyrələrinin elzem olduğu göstərilmişdir. Merkel hüceyrələrində sıx nüvə qranullarına sahib olduğu üçün bəzən APUD hüceyrələri olaraq da qəbul edilir. bu səbəbdən neyroendokrin funksiyaları ola bilər.

İstinadlar

Mescher, Anthony L (2016). Junqueira's Basic Histology. McGraw-Hill Education. ISBN 978-0-07-184270-9.
Rotondo, JC; Bononi, I.; Puozzo, A.; Govoni, M.; Foschi, V.; Lanza, G.; Gafà, R; Gaboriaud, P.; Touzé, FA.; Selvatici, R.; Martini, F; Tognon, M. (2017). "Merkel Cell Carcinomas Arising in Autoimmune Disease Affected Patients Treated with Biologic Drugs, Including Anti-TNF". Clin Cancer Res. 23 (14). ss. 3929–3934. doi: 2022-01-20 at the Wayback Machine PMID 2021-11-04 at the Wayback Machine
Munde, Prashant (17 yanvar 2014). "Pathophysiology of merkel cell". Journal of Oral and Maxillofacial Pathology. 17 (3). ss. 408–412. doi: 2022-06-15 at the Wayback Machine. PMC 2021-11-02 at the Wayback Machine $2. PMID 2021-11-04 at the Wayback Machine
Baumann; Halata, Zdenek; Moll, I. (2003). The Merkel cell: structure-development-function- cancerogenesis. Springer. ss. 99-. ISBN 978-3-540-00374-8. 2 may 2010.
Morrison, Kristin; Miesegaes, George R.; Lumpkin, Ellen A.; Maricich, Stephen M. (2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Developmental Biology. Cilt 336. ss. 76–83. doi: 2021-04-20 at the Wayback Machine PMC 2022-05-17 at the Wayback Machine $2. PMID 2022-09-13 at the Wayback Machine
Halata, Z; Grim, M; Bauman, KI (2003). "Friedrich Sigmund Merkel and his "Merkel cell", morphology, development, and physiology: review and new results". The Anatomical Record Part A: Discoveries in Molecular, Cellular, and Evolutionary Biology. Cilt 271. ss. 225–39. doi:. PMID 2020-04-07 at the Wayback Machine. 2 mart 2020.
Morrison, KM; Miesegaes, GR; Lumpkin, EA; Maricich, SM. (25 Eylül 2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Dev Biol. 336 (1). ss. 76–83. doi:. PMC 2022-05-17 at the Wayback Machine $2. PMID 2016-05-22 at the Wayback Machine.
Van Keymeulen, A.; Mascre, G.; Youseff, KK; Harel, I.; Michaux, C.; De Geest, N; Szpalski, C; Achouri, Y.; Bloch, W.; Hassan, BA; Blanpain, C. (2009). 2022-01-20 at the Wayback Machine (PDF). J Cell Biol. Cilt 187. ss. 91–100. doi:. PMC 2022-06-06 at the Wayback Machine $2. PMID 2011-04-14 at the Wayback Machine
Maricich, SM; Wellnitz, SA; Nelson, AM; Lesniak, DR; Gerling, GJ; Lumpkin, EA; Zoghbi, HY (2009). "Merkel Cells are Essential for Light Touch Responses". Science. 324 (5934). ss. 1580–82. doi:. PMC 2022-08-04 at the Wayback Machine $2. PMID 2022-08-04 at the Wayback Machine.

[1] Mescher, Anthony L (2016). Junqueira's Basic Histology. McGraw-Hill Education. ISBN 978-0-07-184270-9.

[2] Rotondo, JC; Bononi, I.; Puozzo, A.; Govoni, M.; Foschi, V.; Lanza, G.; Gafà, R; Gaboriaud, P.; Touzé, FA.; Selvatici, R.; Martini, F; Tognon, M. (2017). "Merkel Cell Carcinomas Arising in Autoimmune Disease Affected Patients Treated with Biologic Drugs, Including Anti-TNF". Clin Cancer Res. 23 (14). ss. 3929–3934. doi: 2022-01-20 at the Wayback Machine PMID 2021-11-04 at the Wayback Machine

[3] Munde, Prashant (17 yanvar 2014). "Pathophysiology of merkel cell". Journal of Oral and Maxillofacial Pathology. 17 (3). ss. 408–412. doi: 2022-06-15 at the Wayback Machine. PMC 2021-11-02 at the Wayback Machine $2. PMID 2021-11-04 at the Wayback Machine

[4] Baumann; Halata, Zdenek; Moll, I. (2003). The Merkel cell: structure-development-function- cancerogenesis. Springer. ss. 99-. ISBN 978-3-540-00374-8. 2 may 2010.

[5] Morrison, Kristin; Miesegaes, George R.; Lumpkin, Ellen A.; Maricich, Stephen M. (2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Developmental Biology. Cilt 336. ss. 76–83. doi: 2021-04-20 at the Wayback Machine PMC 2022-05-17 at the Wayback Machine $2. PMID 2022-09-13 at the Wayback Machine

[6] Halata, Z; Grim, M; Bauman, KI (2003). "Friedrich Sigmund Merkel and his "Merkel cell", morphology, development, and physiology: review and new results". The Anatomical Record Part A: Discoveries in Molecular, Cellular, and Evolutionary Biology. Cilt 271. ss. 225–39. doi:. PMID 2020-04-07 at the Wayback Machine. 2 mart 2020.

[7] Morrison, KM; Miesegaes, GR; Lumpkin, EA; Maricich, SM. (25 Eylül 2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Dev Biol. 336 (1). ss. 76–83. doi:. PMC 2022-05-17 at the Wayback Machine $2. PMID 2016-05-22 at the Wayback Machine.

[8] Van Keymeulen, A.; Mascre, G.; Youseff, KK; Harel, I.; Michaux, C.; De Geest, N; Szpalski, C; Achouri, Y.; Bloch, W.; Hassan, BA; Blanpain, C. (2009). 2022-01-20 at the Wayback Machine (PDF). J Cell Biol. Cilt 187. ss. 91–100. doi:. PMC 2022-06-06 at the Wayback Machine $2. PMID 2011-04-14 at the Wayback Machine

[9] Maricich, SM; Wellnitz, SA; Nelson, AM; Lesniak, DR; Gerling, GJ; Lumpkin, EA; Zoghbi, HY (2009). "Merkel Cells are Essential for Light Touch Responses". Science. 324 (5934). ss. 1580–82. doi:. PMC 2022-08-04 at the Wayback Machine $2. PMID 2022-08-04 at the Wayback Machine.