Media iqtisadiyyatı

Media iqtisadiyyatı (ing. Media economics) — kütləvi informasiya vasitələrinin (media) iqtisadi fəaliyyətinin öyrənilməsinə həsr olunmuş bir sahədir. Həmçinin media sənayesinin istehsal, yayım və istehlakla bağlı iqtisadi qərarlarını araşdırır. Media iqtisadiyyatı, müxtəlif media şirkətlərinin gəlir modellərini, biznes strategiyalarını və bazar strukturlarını öyrənməklə məşğul olur.

Media iqtisadiyyatı aşağıdakı aspektləri

1. Reklam və gəlir modelləri — media şirkətləri reklam satışlarından, abunə sistemlərindən, dövlət dəstəyindən və digər mənbələrdən gəlir əldə edirlər. Reklam gəlirləri əsas gəlir mənbələrindən biridir.
2. Bazar strukturları — mediada monopoliyalar, oligopoliyalar, rəqabət bazarları kimi müxtəlif bazar strukturları mövcuddur. Media şirkətləri arasında konsolidasiya və birləşmə tendensiyaları tez-tez müşahidə olunur.
3. Tələbat və təklif — media məhsullarına olan tələbat (məsələn, xəbərlər, əyləncə, təhsil kontenti) və bu məhsulların istehsalı arasındakı əlaqə araşdırılır. Media iqtisadiyyatı həmçinin auditoriyanın zövqləri və dəyişən texnologiyalar kimi amillərin təsirini də öyrənir.
4. Texnoloji təsirlər — yeni texnologiyalar, xüsusilə rəqəmsal media və internet, ənənəvi media modellərini dəyişdirib. Streaming xidmətləri, sosial media və onlayn platformalar media bazarına təsir göstərir.
5. Tənzimləyici mühit — hökumətlərin və digər tənzimləyici qurumların media bazarlarına necə nəzarət etdiyi, lisenziyalar, vergilər və digər məhdudiyyətlər də bu sahədə müzakirə olunur.
6. İnnovasiya və rəqəmsallaşma — rəqəmsal transformasiya və texnoloji innovasiyalar mediada istehsal və istehlak modellərini dəyişdirir. Online platformalar və sosial media iqtisadiyyatı bu dəyişikliklərin nümunələridir.

Bu sahədə araşdırmalar media şirkətlərinin necə işlədiyini, resurslarını necə idarə etdiyini və necə gəlir əldə etdiyini anlamağa kömək edir.

Media iqtisadiyyatının mahiyyəti

Media iqtisadiyyatı diqqəti mikroiqtisadi komponentin — konkret media sənayeləri və media istehlak bazarları üzrə, habelə bazar subyektlərinin — media məhsullarının istehsalçısı və istehlakçısının davranış xüsusiyyətlərinin nəzərə alınmasına yönəldir. Media sisteminin ictimai-siyasi proseslərə inteqrasiyası ilə əlaqədar olaraq, makroiqtisadi amillər də mikroiqtisadi parametrlərə ciddi təsir göstərir.