Max duq (jurnal)
Max duq ("Bizim dövrümüz") — Osetiya dilində ən yaşlı ədəbi jurnaldır. Sovet dövründə — RSFSR Yazıçılar Birliyinin mətbuat orqanlarından biri olmuşdur.
| Max duq | |
|---|---|
| Baş redaktor | Oksana Xetaqurova |
| Növ | Ədəbi |
| Dövrilik | aylıq |
| Təsis tarixi | 7 aprel 1906 |
| İlk buraxılışı | 7 aprel 1906 |
| Qərargah | Şimali Osetiya, Vladiqafqaz |
| Dil | Osetin dili |
| www.mahdug.ru | |
Jurnalın ilk sayı 1934-cü ildə nəşr edilmişdir[1].
Redaksiya heyəti əvvəlcə milli ənənələrin ən yaxşı xüsusiyyətlərinin fəal təbliğatı işinin əsasını qoyur. Jurnalın səhifələrində osetin xalqının dili, tarixi, etnoqrafiyası, mədəniyyəti məsələlərinə çox diqqət yetirilir.
Jurnal Osetiya folklorundan materiallar dərc edir. Məsələn: Kazbek Qutiyevin topladığı atalar sözləri və məsəllər 1975-ci ildə nəşr olunmadan əvvəl "Max duq" — da ayrıca bir kitab olaraq nəşr edilmişdir.
Jurnalın yazıçıları ilə yanaşı görkəmli görkəmli insanlarında fikir və əsərləri burada dərc olunurdu: Maxarbek Tuqanov, Soslanbek Edziyev, Azanbek Janaev, teatr xadimləri Besa Totrov və Tamara Karyaeva, bəstəkarlar Tatarkan Kokoyti və Boris Qalayev, tarixçilər Qeorqi Kokiyev, Boris Alborov, Boris Skitski, Leonid Semyonov, Mixail Bliyev, Ruslan Bzarov, etnoqraflar Bekiza Karqiyev, Elena Barakova və Axsar Maqometov, Vilen Uarziati…
"Görkəmli şəxsiyyətlərimiz", "İncəsənət, mədəniyyət", "Zaman əsl hakimdir", "Yaradıcı irs" kimi bölmələrdə Sema Şanayev, Bibo Cuqutov, Qappo BaYev, Axmet Salikov, Soslan Temirxanov, Maxarbek Tuqanov, Solaman Tautiyev, Tokayev, Balo Txapsayev, Qaito Qazdanov haqqında məqalələr dərc olunmuşdur.
2003–2009-cu illərdə Max duq 19-cu əsrin ikinci yarısından 21-ci əsrin əvvəllərinə qədərki dövrü özündə birləşdirən və Osetiya şairlərinin bütün nəsillərini əhatə edən Osetiya Şeir Antologiyasını nəşr etdirir. 2012-ci ildə Antologiyalar ayrıca bir kitab olaraq nəşr olunur. Eyni ildə jurnal "Osetiya Nəsrinin Antologiyası" nı dərc etməyə başlayır.
Sarmat Kosirati "Max duq" jurnalının ilk redaktoru olur. Jurnal yaşlı nəslin yazıçılarını və o dövrün ədəbi gəncliyini öz ətrafında toplayır: ağsaqqallar Arsen Kotsoyev, Qeorqi Saqolov, Qeorqi Maliyev, Niger, Andrey Quluyev, Aleksandr Kubalov, Qino Barakov, İlas Arniqon və gənclər Kudzaq Cesov, Kosta Farnion, Daba Mamsurov, Xado və Qriş Plievlər, Xadzıbatır Ardasenov, Tatari Yepxiyev, Kazbek Kazbekov, Yakov Xoziyev, Qeor Kaitukov və başqaları.
Jurnalın redaksiyasında Andrey Quluyev, Xado Pliyev, David Darçiyev, Taze Besayev, Alixan Salamov, Sarabi Çexoyev, Mixal Basiyev, Qeorqi Qaqiev, Vladimir Sekinayev, Bitsoev Qriş, Sergey Xuqayev, Zina Xostikoyeva, Kamal Xodov, AlbeQ Xamitsev, Saukudz Aquzarov və Totraz Tokayev kimi şairlər işləmişdir.
2008-ci ildə jurnalın 7 nömrəsində Şamil Cikayevin şeirlər silsiləsi nəşr olunmuşdur ("Bala canavarlar Həcc ziyarətinə göndərilir" şeiri də daxil olmaqla)[2].
Müxtəlif illərdə "Max duq" -un redaktorları bunlar olmuşdur: Sarmat Kosirati (1934–1935), Aleksandr Jatiyev (1935), Baron Botsiyev (1936–1937), Kazbek Badoyev (1937), Tatari Yepxiyev (1937–1941), Totırbek Jatiyev (1945 −1948), Qriş Pliyev (1948–1952), Aşax Tokayev (1952–1954), Sergey Marzoyev (1956–1980, 1985–1986), Maxim Saqarayev (1960–1963 və 1978–1985), Mixal Sirixov (1963) −1977), Umar Boqazov (1977–1978), Axsar Kozati (1986-cı ildən), Kazbek Mamukayev və Oksana Xetaqurova[3][4] (2019-cu ildən).
- ↑ Государственное бюджетное учреждение "Литературно-художественный и общественно-политический журнал "Мах дуг" [ölü keçid]
- ↑ СУ отказало муфтияту в возбуждении уголовного дела против поэта Джикаева Arxivləşdirilib 2013-06-23 at the Wayback Machine Северо-Осетинский информационный портал "15-Й РЕГИОН", 30.03.2009
- ↑ "Главным редактором журнала «Мах дуг» назначена журналист Оксана Хетагурова — Крылья TV" (rus). 21 марта 2019 г. 2019-03-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-08.
- ↑ "У журнала «Мах дуг» новый редактор" (rus).