Markianopol
Markianopol müasir Devnya (Bolqarıstan) yaşayış məntəqəsinin yerində yerləşmiş qədim Roma şəhəridir. 106-cı ildə imperator Trayanın [1] göstərişi ilə ikinci Dakiya yürüşü başa çatdıqdan sonra qədim Trakya yaşayış məntəqəsinin yerində salınmışdır. Tarixçi İordan bu şəhər haqda belə danışır:
| Markianopol | |
|---|---|
 | |
| 43°13′30″ şm. e. 27°35′06″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
"Bu şəhəri imperator Trayan, necə deyərlər, ona görə salıb ki: suları qeyri-adi şəffaflığı və dadı ilə seçilən və Potama adı ilə doğulan həmin o çayda bacısı Markiyanın qulluqçusu yuyunub. Sonra qulluqçu su götürmək istəyəndə gətirdiyi qızıl qab təsadüfən əlindən suya düşdü. Metal ağırlığından batsa da, lakin bir müddət sonra yenidən dibdən suyun üzünə çıxdı. Təbii ki, bu zaman boşluğunda bu əşyanın udulması və dalğaların həmin əşyanı qovulması sayəsində artıq udulmuş şeyin yuxarıya doğru süzülməsi də fövqəladə haldır. Bunu görüb təəccüblənən Trayan həmin çayın mənbəyində tanrıların yaşadığına inandı və şəhərin əsasını qoyaraq, bu şəhərə bacısının şərəfinə Markianopolis adını verdi[2] .
Markianopol mühüm strateji mərkəz idi. Yarandığı gündən Trakya əyalətinə aid idi, sonra Moesia Inferior'a köçdü. Severan sülaləsi dövründə şəhər yüksək iqtisadi və mədəni tərəqqiyə çatdı [1] . Kostobok işğalından sonra şəhər qala divarları ilə əhatə olundu. Markianopolun çiçəklənmə dövrünün sonu qot istilaları ilə başladı. 248-ci ildə karplarla ittifaqa başçılıq edən Vandallar hücum edərək şəhəri mühasirəyə aldı, lakin onu ələ keçirə bilmədilər.
Şəhərin müdafiəsi filosof Maksimə həvalə edilmişdi [1] . İmperator Decius dövründə qotların böyük istilası zamanı Markianopol ələ keçirildi. Bir ildən sonra şəhəri yenidən geri qaytardılar. Klaudi II dövründə Markianopolun qala divarları yenidən bərpa edildi. İmperator Diokletian dövründə Markianopol Trakya yeparxiyasının altı əyalətindən biri olan Moesia Secunda əyalətinin paytaxtı oldu. IV əsrdə Dunay çayından imperiyanın yeni paytaxtı Konstantinopola gedən ən qısa yolu qoruduğu üçün şəhərin əhəmiyyəti daha da artmışdır [1] . 332-ci ildə Böyük I Konstantin ordusunu Markianopoldan keçir. Valens birinci qotik müharibəsi zamanı şəhər Bizans imperiyasının müvəqqəti paytaxtı oldu. Bu illər ərzində Markianopol yeni bir çiçəklənmə yaşadı. İkinci Qotika müharibəsi zamanı şəhər demək olar ki, tam ələ keçirildi [1] .
5-ci əsrdə Marcianopol mühüm strateji mərkəz olmaqda davam edirdi. 447-ci ildə hunlar Atillanın başçılığı ilə şəhəri ələ keçirib yerlə-yeksan etdilər. 471-ci ildə Marcianopol bərpa edildi və 488-ci ilin payızına qədər orada qalan Ostroqot federasiyaları orada məskunlaşdı [1] . Şəhər Bizans imperatoru I Yustinian dövründə də böyük əhəmiyyət kəsb edirdi, onun göstərişi ilə Markianopolun qala divarları bərpa olundu. 586-cı ildə Avarlar tərəfindən tutuldu. Markianopolis haqqında son qeyd 596-cı ildə Mavrikiy imperatorunun qardaşı Peterin yürüşü ilə əlaqədar olaraq görünür. Görünür, bundan sonra şəhər tamamilə dağıdılıb [1] .