MKUltra layihəsi (ing. Project MKULTRA) və ya Monarx layihəsi (ing. Project Monarch) — ABŞ-nin Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin gizli proqramının məxfi layihəsinin kod adıdır. Layihənin məqsədi şüurun idarə edilməsi vasitələrini, məsələn agentlərin verbovkası və dindirmələr zamanı informasiya çıxarmaqda psixotron kimyəvi vasitələrin insana təsirinin nəticələrini öyrənmək idi.
Proqram 1950-ci illərin əvvəlindən 60-ı illərin sonuna kimi açıq, sonra isə gizli fəaliyyət göstərib. Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi bilərəkdən 1973-cü ildə MK-ULTRA layihəsinin əsas fayllarını məhv etdi. Bu da 1975-ci ildə Amerika Konqresinə təcrübənin fəaliyytini öyrənmək işində əngəl yaratdı. Təcrübə altında olanlara kimyəvi maddə yeridilir və elektrik cərəyanı vasitəsilə komatoz vəziyyətə çatdırılandan sonra maqnit lentini dinləməyə məcbur edilirdi. Səs yazısında sadə komandalar dəfələrlə təkrar edilirdi. Məqsəd yaddaşın tam pozulması üzullarını kəşf etmək və şəxsiyyətin tam dəyişdirilməsi məsələsində irəliləyiş əldə etmək idi. Təcrübəni Allan Memorial İnstitutuna çox da böyük olmayan nasazlıqlarla, məsələn nevroz, ya da doğuşdan sonrakı depressiya kimi şikayəti olanlar üzərində qoyulurdu.
Məsələnin ictimailəşməsindən sonra yaranmış skandal parlament tədqiqatı aparmağa və sonunda insan üzərində aparılan hər hansı təcrübənin yazılı razılıq ilə alınmasına dair qanun qəbul edilməsinə təkan verdi.
Zəmin
Qabaqcıl təcrübələr
MKUltra
Məqsədlər
İnsanlardan daha çox informasiya almaq üçün insan beyninə müxtəlif maddələrin təsir edilməsi öyrənilirdi. Layihədə əsasən, aşağıdakılar tədqiq edilirdi:
- Yaddaş diskreditasiyası
- Yaddaşın iflası
- Seksual vərdişlərin dəyişilməsi
- İnformasiyanın metodu
- İnsanlarda asılılıq hissi yaratmaq
Təcrübələr
Narkotiklər
LSD
Digər narkotiklər
Elektronika
Hipnoz
Kanadada təcrübələr
Aşkarlanma
1984 ABŞ Hesablama Palatasının reportu
Ölümlər
Məlumat razılığı cəlb edən hüquqi məsələlər
İştirak dərəcəsi
Layihəyə cəlb olunmuş alimlər
Görkəmli subyektlər
Layihənin sonrası
Populyar mədəniyyətdə
Televiziya
Audio
Digər
İstinadlar
- . July 13, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 2, 2015.
- Jo Thomas. "C.I.A Says It Found More Secret Papers on Behavior Control: Senate Panel Puts Off Hearing to Study Data Dozen Witnesses Said To Have Misled Inquiry C.I.A. Tells Of Finding Secret Data". New York Times. 3 Sep 1977.
- . ParaScope. 2006-05-26 at the Wayback Machine
- (PDF). . 2010-03-31 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-12-02.
- Marks, John. . New York: Times Books. 1979. –142. ISBN 0-8129-0773-6.