MIM-104 Patriot - Haqqinda Melumat

MIM-104 Patriot
MIM-104 Patriot
	Almaniya HHQ-nə məxsus Patriot sistemi
Tipi	Uzun mənzilli zenit-raket kompleksi
Ölkə	ABŞ;
İstismar tarixçəsi
İstismar illəri	1981–davam edir
İstismara başlanması	1981
İstismar edənlər	bölməsinə bax
İstifadə edilən döyüşlər	Körfəz müharibəsi; İraq müharibəsi; Qoruyucu Sərhəd əməliyyatı; Suriya vətəndaş müharibəsi;
İstehsal tarixçəsi
Konstruktor	Raytheon, Hughes və RCA
Konstruksiya tarixi	1969
İstehsalçı	Raytheon Company
İstehsal illəri	1976
İstehsal sayı	1106 ədəd ABŞ Ordusunun silahlanmasında; 172-dən çoxu ixrac edilib; 10,000-dən çox raket istehsal olunub
Variantları	bölməsinə bax
Xüsusiyyətləri
Ağırlığı	444 kq
Uzunluğu	5,31 m;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

MIM-104 Patriot— və bir neçə başqa müttəfiq ölkə tərəfindən istifadə olunan əsas zenit-raket kompleksidir. Bu hava hücumundan müdafiə sistemi ABŞ-nin əsas müdafiə sənayesi şirkətlərindən biri olan Raytheon tərəfindən istehsal olunur. Patriot sistemi özündən əvvəl ABŞ Ordusunun silahlanmasında olan orta-uzun mənzilli və orta mənzilli taktiki hava hücumundan müdafiə sistemi olan MIM-23 Hawk komplekslərini əvəz etmişdir. Bütün bunlara əlavə olaraq, Patriot sisteminin əsas vəzifələrindən biri kimi anti-ballistik raket funksiyası da əlavə olunmuşdur. Bu HHM kompleksinin ən azı 2040-cı ilə qədər silahlanmada qalacağı gözlənilir.

Patriot kompleksi inkişaf etdirilmiş raket və yüksək göstəricilərə malik radar sistemi ilə təchiz olunub. Bu sistem ABŞ Ordusunun silahlanmasına daxil edildikdən sonra Niderland, Almaniya, Yaponiya, İsrail, Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt, Tayvan, Yunanıstan, İspaniya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Qətər və Rumıniyaya satılmışdır. 2006-cı ildə Şimali Koreyanın Yapon dənizi yaxınlığında ballistik raket sınağı və yeraltı nüvə testi həyata keçirməsindən sonra Cənubi Koreya da Almaniyadan ikinci əl Patriot sistemi satın almağa qərar vermişdir. Polşa da ABŞ-yə məxsus bir divizion Patriot zenit-raket kompleksinə ev sahibliyi edir. Bu raket sistemləri ilk olaraq Polşanın şəhərində yerləşdirilsə də, sonradan Rusiya tərəfinin etirazları nəticəsində bu komplekslər Rusiya ilə sərhəddən daha uzaqda yerləşən Torun və şəhərlərinə köçürülmüşdür. 4 dekabr 2010-cu il tarixində NATO Suriya vətəndaş müharibəsinin baş verməsi səbəbilə Patriot raket sistemlərinin Türkiyə ərazisində yerləşdirildiyini açıqlamışdır.

Patriot raket sistemi 1991-ci ildə baş vermiş Körfəz müharibəsi ərzində İraq tərəfindən atılan 40-a yaxın Skad ballistik raketini zərərsizləşdirməyi bacarmışdır. Sistem, həmçinin 2003-cü ildə İraq müharibəsi zamanı və 2015-ci ildə başlamış Yəmən vətəndaş müharibəsi zamanı aktiv şəkildə istifadə olunmuşdur. 2014-cü ildə İsrail tərəfindən başladılan Qoruyucu Sərhəd əməliyyatı ərzində İsrailə məxsus MIM-104D divizionu Həmasa məxsus iki ədəd PUA-nı məhv etməyi bacarmışdır. 23 sentyabr 2014-cü ildə İsrail hava məkanını pozan Suriya Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus Su-24 döyüş təyyarəsi İsrailə məxsus Patriot divizionu tərəfindən atəşlə məhv edilmişdir.

Variantları

MIM-104A

Patriot zenit-raket kompleksinin ilkin variantı MIM-104A "Standard" adlanır. Bu raket sadəcə olaraq təyyarə və digər uçuş avadanlıqlarına qarşı istifadə olunurdu və ballistik raketləri zərərsizləşdirmək funksiyası daşımırdı. 1980-ci illərin sonunda Patriot sisteminin yeni növ inkişaf etdirilmiş raketlərlə təchiz edilməsindən sonra bu ilkin raket növündən əvvəlki qədər istifadə olunmurdu.

MIM-104B (PAC-1)

Bu varianta radarın axtarış yolu və öz alətlərini xarici amillərdən müdafiə etmək bacarığı əlavə edilmişdi. Modernizasiyadan sonra radarın axtarış bucağı 25 dərəcədən 89 dərəcəyə qədər qaldırıldı ki, bu da sistemin parabolik trayektoriya ilə hərəkət edən ballistik raketlərə qarşı effektivliyini kifayət qədər artırdı. Ballistik raketlərə qarşı müdafiə qabiliyyətinin qazanılması nəticəsində Patriot sisteminin müdafiə etdiyi obyektlər də dəyişdi. Əvvəllər bu sistem daha böyük əraziləri düşmənin hava hücumundan müdafiə etdiyi halda, artıq modernizasiyadan sonra bu sistemin qarşısına daha kiçik "nöqtə" hədəfləri düşmən hücumundan müdafiə etmək tapşırığı qoyuldu.

MIM-104C (PAC-2)

1980-ci illərin sonuna qədər Patriot sisteminin ballistik raketlərə qarşı mübarizə aparmaq qabiliyyətinin qazanmasına baxmayaraq, MIM-104A/B raketlərinin həmin ballistik raketləri tam şəkildə məhv etmək qabiliyyəti sual altında idi. Bu da PAC-2 raketinin yaradılması zərurətini ortaya çıxardı.

Ümumi sistem olaraq bu modernizasiya PAC-1-in bənzəri idi. PAC-2 variantında radarın axtarış alqoritmləri və "TBM axtarış" protokolu daha da inkişaf etdirildi. PAC-2, həmçinin Patriotun ilk əsas raket təkmilləşdirməsi kimi də yadda qalmışdır. Bu raket ballistik hədəflərə qarşı daha optimal şəkildə mübarizə apara bilir. Modernizasiya nəticəsində yüksək sürətli hədəflərin nişanalma prosedurları optimallaşdı və ballistik raketlərlə mübarizə aparmaq üçün nəzərdə tutulan sistemin metodu da dəyişdirildi.

PAC-2 variantı ilk dəfə 1987-ci ildə sınaqdan keçirildi və 1990-cı ildə ABŞ Ordusunun silahlanmasına qəbul edildi.

MIM-104D (PAC-2/GEM)

1990-cı illərdə və 21-ci əsrin əvvəllərinə qədər PAC-2 variantı üzərində xeyli sayda modernizasiya işləri həyata keçirildi. Beləliklə, PAC-2 variantının əsasında dörd növ yeni variantın əsası qoyuldu ki, bunlara da kollektiv olaraq idarəolunan inkişaf etdirilmiş raket (GEM) adı verildi.

2003-cü ildə ABŞ-nin İraqa hərbi müdaxiləsi ərzində bu raketlərdən aktiv şəkildə istifadə olundu. Bu yeni raketlər əvvəlki variantlarla müqayisədə daha sürətli döyüş başlığına sahib olmaqla yanaşı, düşmən tərəfindən istifadə olunan radarda görünmək imkanı azaldılan raketlərə qarşı da kifayət qədər effektiv idi.

ABŞ-nin İraq ərazisində həyata keçirdiyi əməliyyatlar başa çatdıqdan sonra GEM və PAC-2 raketləri üzərində yeni modernizasiya işləri aparıldı. Bu modernizasiya proqramı çərçivəsində GEM/T və GEM/C adlı yeni raketlər istehsal olundu. Yeni istehsal olunan raketlər aşağı yüksəklikdən uçuş həyata keçirə bilən, radara düşmək potensialı (RCS) azaldılmış qanadlı raketlərə qarşı da effektiv idi. GEM+ variantı 2002-ci ildə ABŞ Ordusunun silahlanmasına daxil edildi. ABŞ Silahlı Qüvvələri hazırda öz arsenalında olan PAC-2 və GEM raketlərini GEM/C və GEM/T səviyyəsinə çatdırmağı planlaşdırır.

MIM-104F (PAC-3)

PAC-3 buraxıcı qurğusu.

Sistemin təqribən bütün aspektlərinin tamamilə modernizasiya olunması nəticəsində PAC-3 adlı yeni variant yaradıldı. Yeni sistem 1995, 1996 və 2000-ci illərdə mərhələlərlə silahlanmaya qəbul olundu.

"Lockheed Martin Missiles and Fire Control" Patriot hava hücumundan müdafiə sisteminin yeni variantı olan PAC-3-ün əsas modernizasiya işlərini həyata keçirən şirkət oldu. Yeniləşdirmə nəticəsində sistemin raketlərinin atəş məsafəsi təqribən 50% artırıldı. İlk PAC-3-lər 6 oktyabr 2015-ci ildə ABŞ Ordusunda silahlanmaya qəbul olundu. Bu raketlər uzun mənzilli ballistik raketləri zərərsizləşdirmək potensialına sahibdir.

İstifadəçilər

Niderland

Niderland Kral Ordusu (PAC-2 və PAC-3)

Almaniya

Almaniya Hərbi Hava Qüvvələri

Yaponiya

Yaponiya Hava Hücumundan Müdafiə Qüvvələri (PAC-2 və PAC-3)

İsrail

İsrail Hərbi Hava Qüvvələri
- (GEM+ "Yahalom") – sistemi ilə əvəz ediləcək

Səudiyyə Ərəbistanı

Səudiyyə Ərəbistanı Hava Hücumundan Müdafiə Qüvvələri

Küveyt

Küveyt Hərbi Hava Qüvvələri 2010-cu ilin avqustunda ABŞ-nin Müdafiə və Təhlükəsizlik sahəsində Əməkdaşlıq Agentliyi Küveytə 209 ədəd MIM-104E PAC-2 raketinin satılacağını açıqlamışdır. 2012-ci ilin avqustunda Küveyt ABŞ-dən 60 ədəd MIM-104F PAC-3 raketi, dörd ədəd radar və 20 ədəd buraxıcı qurğu satın almışdır.

İordaniya

İordaniya Hərbi Hava Qüvvələri İordaniya HHQ Almaniyadan satın aldığı üç və ya dörd divizion Patriot sisteminə sahibdir. Bu divizionlar Suriya ilə sərhədin yaxınlığında yerləşən İrbid şəhərində dislokasiya olunmuşdur. 2017-ci ilin mart ayında İsraillə Suriya arasında baş vermiş münaqişədən sonra İordaniya hökumətinin sözçüsü olan Məhəmməd Momani Suriyadan gələ biləcək mümkün raket hücumuna qarşı Patriot raketlərini hazır vəziyyətdə saxladıqlarını açıqlamışdı.

Çin Respublikası

Tayvan Silahlı Qüvvələri

Yunanıstan

Yunanıstan Silahlı Qüvvələri

İspaniya

Cənubi Koreya

Koreya Respublikası Hərbi Hava Qüvvələri (PAC-2, PAC-3)

BƏƏ

Qətər

2012-ci ilin noyabr ayında Qətər ABŞ-dən 246 ədəd MIM-104E GEM-T və 786 ədəd PAC-3 raketi satın almışdır.

ABŞ

ABŞ Ordusunun silahlanmasında 1106 ədəd Patriot sistemi var. 2010-cu ilə olan məlumata görə onlardan 483-ü aktiv xidmətdədir.

Həmçinin bax

Zenit-raket kompleksi

İstinadlar

. Jane's Information Group. 12 avqust 2008. İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
. Army Times. 15 mart 2016.
. Spacewar.com. 20 dekabr 2006. 2014-09-03 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
. Defense News. 21 mart 2011. 21 yanvar 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
Lekic, Slobodan. . Boston.com. 4 dekabr 2012. 20 oktyabr 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
Raved, Ahiya. . Ynetnews. 23 sentyabr 2014. 2014-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
(PDF). OperationTelic.co.uk. 2003. 2014-06-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 10 aprel 2018. 9 of 9 vs TBM with no loss of life or equipment.
Parsch, Andreas. . Directory of U.S. Military Rockets and Missiles. 2015-04-11 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
PATRIOT MIM-104F Advanced Capability – 3 (PAC-3) Missile // (PDF). Program Executive Office Missiles and Space. 2012. səh. 97. 16 oktyabr 2014 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
. Lockheed Martin. 19 oktyabr 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
. PRNewswire.com. 6 oktyabr 2015. 2018-01-06 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
Osborn, Kris. . Scout Warrior. 16 yanvar 2017. 4 fevral 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.
. World Tribune. 12 may 2010. 27 July 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 20158.
. StrategyPage.com. 13 dekabr 2012. 2017-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.
. Defense Industry Daily. 2014-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.
. StrategyPage.com. 6 avqust 2012. 2014-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.
Cordesman, Anthony H. (1st). 2006. 2018-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.
Terrill, W. Andrew. . 2010. 2018-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.
. www.informationclearinghouse.info. 2017-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-11.
. 22 fevral 2012. 2017-04-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-11.
[Jordan has Patriot missiles to respond to any violations]. Alrai (ərəbcə). 2018-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.
. The National. United Arab Emirates. 25 dekabr 2008. 2015-05-25 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.
. Federal Register. 16 noyabr 2012. 2016-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.
International Institute for Strategic Studies. . Routledge. 2010. səh. . ISBN 978-1-85743-557-3.
. iiss.org. 2011-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-11.

Xarici keçidlər

(ing.)
(ing.)
(ing.)
2008-12-20 at the Wayback Machine (ing.)
(ing.)

[Janes-1] . Jane's Information Group. 12 avqust 2008. İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[armytimes15march16-2] . Army Times. 15 mart 2016.

[3] . Spacewar.com. 20 dekabr 2006. 2014-09-03 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[poland-4] . Defense News. 21 mart 2011. 21 yanvar 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[5] Lekic, Slobodan. . Boston.com. 4 dekabr 2012. 20 oktyabr 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[ynetnews.com-6] Raved, Ahiya. . Ynetnews. 23 sentyabr 2014. 2014-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[7] (PDF). OperationTelic.co.uk. 2003. 2014-06-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 10 aprel 2018. 9 of 9 vs TBM with no loss of life or equipment.

[M104-8] Parsch, Andreas. . Directory of U.S. Military Rockets and Missiles. 2015-04-11 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[9] PATRIOT MIM-104F Advanced Capability – 3 (PAC-3) Missile // (PDF). Program Executive Office Missiles and Space. 2012. səh. 97. 16 oktyabr 2014 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[10] . Lockheed Martin. 19 oktyabr 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[11] . PRNewswire.com. 6 oktyabr 2015. 2018-01-06 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[12] Osborn, Kris. . Scout Warrior. 16 yanvar 2017. 4 fevral 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 10 aprel 2018.

[13] . World Tribune. 12 may 2010. 27 July 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 20158.

[14] . StrategyPage.com. 13 dekabr 2012. 2017-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.

[15] . Defense Industry Daily. 2014-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.

[16] . StrategyPage.com. 6 avqust 2012. 2014-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.

[17] Cordesman, Anthony H. (1st). 2006. 2018-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.

[18] Terrill, W. Andrew. . 2010. 2018-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.

[19] . www.informationclearinghouse.info. 2017-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-11.

[20] . 22 fevral 2012. 2017-04-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-11.

[21] [Jordan has Patriot missiles to respond to any violations]. Alrai (ərəbcə). 2018-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.

[22] . The National. United Arab Emirates. 25 dekabr 2008. 2015-05-25 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.

[23] . Federal Register. 16 noyabr 2012. 2016-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 11 aprel 2018.

[24] International Institute for Strategic Studies. . Routledge. 2010. səh. . ISBN 978-1-85743-557-3.

[25] . iiss.org. 2011-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-11.