M109 — ABŞ istehsalı olan 155 mm-lik özüyeriyən haubitsadır. İlk dəfə 1960-cı illərdə istifadəyə verilmiş və bir neçə dəfə təkmilləşdirilmişdir. M109 ailəsi Qərb yarımkürəsi ölkələrinin zirehli və mexanikləşdirilmiş piyada diviziyalarının manevr briqadalarının ən çox yayılmış dolayı atəş dəstəyi silahıdır.
| M109 | |
|---|---|
 | |
| Tipi | Özüyeriyən artilleriya |
| Ölkə | |
| İstismar tarixçəsi | |
| İstismar illəri | 1992 – davam edir |
| İstifadə edilən döyüşlər | |
| İstehsal tarixçəsi | |
| İstehsalçı | BAE Systems |
| İstehsal illəri | 1991 – 2003 |
| İstehsal sayı | 969 ədəd |
| Xüsusiyyətləri | |
| Ağırlığı | 24.070 kq |
| Zireh | 32 mm-lik yayılmış alüminium |
| Mühərrik | Detroit Diesel 8V71T dizel |
| Sürət | 65 km/saat |
| Mühərrik gücü | 405 a.g. |
| Əsas silah | 155 mm "L39" haubitsa topu |
| Köməkçi silah | 12.7 mm "M2 Browning" pulemyotu |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 3,15 m |
| Hündürlüyü | 3,28 m |
| Ekipaj | 4–6 nəfər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
M109-un altı ekipaj üzvü mövcuddur: bölmə komandiri, sürücü, topçu, topçu köməkçisi və iki sursat yükləyicisi. Topçu topu sola və ya sağa hərəkət etdirir, topçu köməkçisi isə topu yuxarı və aşağıya doğru hərəkət etdirərək hədəfləri nişan alır. M109A6 Paladinin isə yalnız dörd ekipaj üzvü olur: komandir, sürücü, topçu və sursat yükləyicisi.
Ölçülər
- Ağırlığı: 28.8 ton
- Uzunluğu: 6.8 m
- Lülə daxil olmaqla: 9.67 m
- Lülənin uzunluğu: 7.2 m
- Eni: 3.14 m
- Hündürlüyü: 3.62 m
- Klirens: 0.45 m
Performans
- Zəminə təzyiq: 0,78 kq/sm ²
- Dalış dərinliyi: 1.1 m
- Xəndək keçmə: 1.8 m
- Divar dağıtmaq: 0.55 m
- Qalxma dərəcəsi: 30º
- Mənzili: 350 km
- Dayandırılması: fərdi burulma bar və hidravlik amartizatorlar
Silahlanma
- Əsas silahın kalibri: 155 mm
- Lülənin qalxma bucağı: −3º… +75º
- Üfüqi tuşlama bucağı: 360º
- Mərminin çıxış sürəti: 827 metr/saniyə
- Atış tezliyi: 1–4 atış/dəqiqədə
- Atəş məsafəsi: 24 km
- Maksimal atəş məsafəsi: 30 km
- Mərmi sayı: 39 ədəd
- Köməkçi silahın kalibri: 12.7 mm
- Mərmi: 12,7×99 mm
- Atış tezliyi: 485–635 atış/dəqiqədə
- Güllənin başlanğıc sürəti: 855 metr/saniyə
- Atəş məsafəsi: 1.8 km
- Maksimal atəş məsafəsi: 6.7 km
- Mərmi sayı: 500 ədəd
.JPG)
İstifadə edən ölkələr
M109A6 "Paladin" özüyeriyən artilleriya qurğusu yalnız ABŞ ordusu tərəfindən istifadə olunur. Digər ölkələr isə — M109 özüyeriyən artilleriya qurğusunun M109A1, M109A2, M109A3, M109A4, M109A5 modellərindən istifadə edir.
.png)
Cari
M109A1
-
Cibuti − 2024-cü ildə 10 ədəd M109Lİtaliyadan ikinci əl texnika kimi alınmışdır
-
Yunanıstan − 2011-ci ildə 51 ədəd M109A1B var idi. 2024-cü ildə ümumilikdə 418 ədəd M109A1B/A2/A3GEA1/A5 versiyaları istifadə edilir
-
İraq − 2024-cü ildə 6 ədəd M109A1 istifadə edilir
-
İran − 2024-cü ildə 150-dən çox M109A1, həmçinin də, İran istehsalı olan Raad-2 modelləri istifadə edilir. -
İordaniya − 2024-cü ildə 358 ədəd M109A1/A2 istifadə edilir
-
Mərakeş − 2011-ci ildə 36 ədəd M109A1B istifadə edilirdi. 2024-cü ildə isə ümumilikdə 130 ədəd M109A1/A1B/A2/A3/A4 versiyaları istifadə edilir
-
Səudiyyə Ərəbistanı − 2011-ci ildə 87 ədəd M109A1B istifadə edilirdi. 2024-cü ildə ümumilikdə 110 ədəd M109A1B/A2 versiyaları istifadə edilir.
M109A2/A3/A3B
-
Braziliya − 2024-cü ildə 37 ədəd M109A3 yenilənməlidir
-
Çili − 2024-cü ildə 24 ədəd M109A3 istifadə edilir
-
Yunanıstan −2011-ci ildə 84 ədəd M109A2 və 50 ədəd M109A3GE. 2024-cü ildə ümumilikdə 418 ədəd M109A1B/A2/A3GEA1/A5 istifadə edilir
-
Misir − 2024-cü ildə 164 ədəd M109A2 istifadə edilir.
-
İordaniya − 2011-ci ildə 108 ədəd M109A2 var idi , 2024-cü ildə isə ümumilikdə 358 ədəd M109A1/A2 istifadə edilir.
-
Küveyt − 2024-cü ildə 37 ədəd M109A3 istifadə edilir.
-
Livan − 2024-cü ildə 12 ədəd M109A2 var
-
Mərakeş − 2011-ci ildə 3 ədəd M109A2 var idi, 2024-cü ildə isə təqribən 130 ədəd M109A1/A1B/A2/A3/A4 istifadə edilir.
-
Pakistan − 2024-cü ildə isə 200 ədəd A2 və 123 ədəd M109L istifadə edilir.
-
Peru − 2024-cü ildə 12 ədəd M109A2 istifadə edilir.
-
Səudiyyə Ərəbistanı − 2011-ci ildə 24 ədəd, 2024-cü ildə isə 110 ədəd M109A1B/A2 istifadə edilir.
-
İspaniya − 2024-cü ildə 6 ədəd M109A2 İspaniya Dəniz Piyadaları tərəfindən istifadə edilir.
-
Çin Respublikası − 2011-ci ildə 197 ədəd M109A2, 2024-cü ildə isə 225 ədəd M109A2/A5 istifadə edilir.
-
Ukrayna − 23 ədəd M109A3GN və 60 ədəd M109L 2022 və 2023-cü illərdə təhvil verilmişdir. 2024-cü ildə isə 90 ədəd M109A3GN/A4/A5Öe/A6/L istifadə edilir.
-
BƏƏ − 2024-cü ildə 85 ədəd M109A3 istifadə edilir.
.svg){kind=small}
M109A4
-
İndoneziya − 2024-cü ildə 18 ədəd M109A4 istifadə edilir.
-
Mərakeş − 2024-cü ildə təqribən 130 ədəd M109A1/A1B/A2/A3/A4 istifadə edilir.
-
Ukrayna − 28 ədəd M109A4BE 2022-ci ildə təhvil verilmişdir. 2024-cü ildə ümumilikdə 90 ədəd M109A3GN/A4/A5Öe/A6/L istifadə edilir.
M109A5
-
Avstriya − 2024-cü ildə ümumilikdə 48 ədəd M109A5Öe istifadə edilir.
-
Bəhreyn − 2024-cü ildə ümumilikdə 20 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
Braziliya − 2024-cü ildə 40 ədəd M109A5 və 32 ədəd M109A5+ istifadə edilir.
-
Çili − 2024-cü ildə 24 ədəd M109A5+
-
Yunanıstan − 2011-ci ildə 12 ədəd M109A5. 2024-cü ildə ümumilikdə 418 ədəd M109A1B/A2/A3GEA1/A5 istifadə edilir.
-
Misir − 2024-cü ildə 204 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
İraq − 2024-cü ildə 24 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
İsrail − 2024-cü ildə 250 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
Latviya − 2024-cü ildə 59 ədəd M109A5Öe istifadə edilir
-
Livan − 2024-cü ildə 24 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
Mərakeş − 2024-cü ildə 70 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
Pakistan − 2024-cü ildə ümumilikdə 115 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
Portuqaliya − 2024-cü ildə 18 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
İspaniya − 2024-cü ildə 95 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
Çin Respublikası − 2011-ci ildə 28 ədəd M109A5, 2024-cü ildə isə 225 ədəd M109A2/A5 istifadə edilir.
-
Tailand − 2024-cü ildə 20 ədəd M109A5 istifadə edilir.
-
Ukrayna − 2022-ci ildə 6 ədəd M109A5Öe təhvil verilmişdir. 2024-cü ildə ümumilikdə 90 ədəd M109A3GN/A4/A5Öe/A6/L istifadə edilir.
M109A6 Paladin
-
ABŞ − 2024-cü ildə 400 ədəd M109A6 istifadə edilir, təxminən 850 ədəd M109A6 isə anbarlarda ehtiyatdadır.
-
Ukrayna − 2023-cü ildə 18 ədəd M109A6s təhvil verilmişdir. 2024-cü ildə ümumilikdə 90 ədəd M109A3GN/A4/A5Öe/A6/L istifadə edilir.
M109A7
-
ABŞ − 2024-cü ildə 271 ədəd M109A7 istifadə edilir.
KAWEST/KAWEST WE
-
İsveçrə − 2024-cü ildə 133 ədəd M109 KAWEST WE istifadə edilir.
K55A1
-
Cənubi Koreya − 1,180 ədəd K55A1 Koreya Quru Qoşunlarının və Koreya Dəniz Piyadaları Korpusunun istifadəsindədir.
Potensial
-
Səudiyyə Ərəbistanı − 177 ədəd M109A6 modelinin alınması 2018-ci ilin aprel ayında sifariş verilmişdir.
Keçmiş
M109
-
Efiopiya — 1975-ci ildə 12 ədəd satın alınmışdır (böyük ehtimalla ikinci əl) və 1989-cu ilə qədər ən ən azı 6 dənəsi istifadə edilirdi.
-
Liviya − 2011-ci ildə 14 ədəd
-
Liviya − 2016-cı ildə İŞİD-ə qarşı bir dənəsi istifadə edilmişdir.
-
İsveçrə: 1971-ci ildə 146 ədəd M109 (Pz Hb 66) satın alınmışdır. Bütün texnikalar 1977-1979-cu illər ərzində M109A1B (Pz Hb 66/74) səviyyəsində modernizasiya edilmişdir.
İstinadlar
- ↑ .
- ↑ .
- . səh. 488
- ↑ . Stockholm International Peace Research Institute. İstifadə tarixi: 14 May 2024.
- ↑ . səh. 870
- ↑ . səh. 100
- ↑ . səh. 358
- . səh. 353
- ↑ . səh. 364
- ↑ . səh. 374
- ↑ . səh. 382
- ↑ . səh. 417
- . səh. 398
- ↑ . səh. 421
- ↑ . səh. 348
- . səh. 366
- ↑ . səh. 368
- ↑ . səh. 302
- . səh. 447
- ↑ . səh. 140
- ↑ . səh. 315
- ↑ . səh. 212
- . səh. 391
- . səh. 273
- . səh. 72
- . səh. 361
- . səh. 112
- . səh. 128
- . səh. 319
- ↑ . səh. 39
- . səh. 145
- . 글로벌이코노믹 (koreya). 2022-04-24. İstifadə tarixi: 2024-09-07.
- . Defense Security Cooperation Agency. 5 April 2018. 7 April 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 7 April 2018.
- . The military balance, 1989-1990. London: Brassey's. 1989. ISBN 978-0080375694.
- Mitzer, Stijn; Oliemans, Joost. . Oryx. 15 March 2021. İstifadə tarixi: 14 May 2024.
- . militaerfahrzeuge.ch. İstifadə tarixi: 2023-07-28.
- . Militaerfahrzeuge. İstifadə tarixi: 2023-07-28.
Əlavə ədəbiyyat
- , redaktor (1st). London: Jane's Publishing Company. 1979. ISBN 0-354-00588-X.
- Foss, Christopher F, redaktor (32nd). Surrey: Janes Information Group. 2011. ISBN 978-0-71062-960-9.
- . The Military Balance 2024 (ingilis). Taylor & Francis. 2024. ISBN 978-1-040-05115-3.
Xarici keçidlər
Vikianbarda M109 ilə əlaqəli mediafayllar var.
- M109 Technical Library & M109 Spare Parts