Mərzili — Azərbaycan Respublikasının Ağdam rayonunun Mərzili kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 20 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir.
| Mərzili | |
|---|---|
| 39°55′57″ şm. e. 47°03′42″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Azərbaycan
|
| Region | Ağdam rayonu |
| Rayon | Ağdam rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 262 m |
| Saat qurşağı | |
|
| |
Tarixi
Rusiya İmperiyasının əhali siyahıyalaması nəticəsində hazırlanmış "Qafqaz Təqvimi" adlanan reyestr məlumatlrının 1886-cı ilə aid qeyrlərinə əsasən "Marzulu" kəndi Yelizaverpol Qurbermniyasının Şuşa qəzasında yerləşir, əhalisi 273 evdə yaşayan 1079 nəfər Qafqaz diyarının tatarından (azərbaycanlıdan) ibarətdir və hamısı şiə müsəlmanıdır.
Həmin reyestrin 1912-ci ilə aid qeydlərinə görə "Marzulu" kəndi Yelizaverpol Qurbermniyasının Şuşa qəzasında yerləşir, əhalisi 1625 nəfər tatarlardan (Azərbaycanlılardan) ibarətdir.
Mərzili kəndində Azərbaycan SSR dövründə Ağdam rayonunun ikinci böyük kolxozu yerləşirdi.
Mərzili kəndi 1993-cü il iyunun 11-də Ermənistan ordusu tərəfindən işğal olunmuşdur. Lakin buna baxmayaraq Azərbaycan kəşfiyyatçıları bu kəndin ərazisində tez-tez diversiya əməliyyatları keçirirdilər. Belə əməliyyatların birində ABŞ-dən olan erməni terrorçusu Monte Melkonyan 708-ci hərbi hissənin 258-ci PDM ekipajlari və tərəfindən öldürülür.
Azərbaycan Respublikasının 29.06.2004-cü il tarixli 715-IIQ nömrəli Qanunu ilə Mərzili kənd sakinlərinin xahişi nəzərə alınaraq, kənd sakinlərinin toplandığı ərazidə Mərzili bələdiyyəsi təşkil edilmişdir. 2004-2020-ci illər arasında Mərzili bələdiyyəsi Azərbaycan Respublikası ərazisində yeganə bələdiyyə olmuşdur ki, onun ərazisi tam olaraq işğal altındadır, lakin bələdiyyə qərarları və normativ xarakterli aktları qəbbul edilmişdir.
Mərzili bələdiyyəsinin birinci Nizamnaməsi 2004-cü ildə, yenisi isə 30.08.2017-ci il tarixində qəbul eidlmişdir.
Mərzili Bələdiyyəsi “Azərbaycan Respublikasında yerli özünüidarəetmə üzrə Əlaqələndirmə Şuraları haqqında” Əsasnaməyə uyğun olaraq yaradılmış Ağdam rayonu Bələdiyyələrinin Əlaqələndirmə Şurasının üzvülüyünə qəbul edilib.
03.05.2005-ci il tarixli 903-IIQ nömrəli Qanunla təsdiq edilmiş "Bələdiyyələrin regional assosiasiyalarının Nümunəvi Əsasnaməsi"nə uyğun olaraq, Mərzili bələdiyyəsi üzvü olmuşdur.
2006-cı ildə Azərbaycan Milli Komitəsinin sədri qurumun Dağlıq Qarabağ üzrə nümayəndəsi Karen Ohacanyana istinadən məlumat verib ki, Mərzili kəndi yaxınlığında 21 azərbaycanlının basdırıldığı kütləvi məzarlıq aşkarlanıb. Mərzili kəndi işğal olan zaman mülki şəxslərdən Əli Zeynalov ermənilərlə döyüşərək qəhrəmancasına şəhid oldu. Kənd sakinlərindən Behbudalı Qasımov, Sumbat Qasımov, Süleyman və həyat yoldaşı Qızyetər, Eyvaz, həyat yoldaşı Gülxanım və qızı 4 yaşlı Solmaz ermənilər tərəfindən qətlə yetirildilər.
Toponomikası
Mərzili — Ağdam rayonunda kənd adı. Qarabağda yaşamış Mərzili tayfasının adındandır. XIX əsrin sonlarında Mərzəli Kənd icmasında Birinci Mərzili. Mərzili-İsmayıl bəy (indi bu kənd İsmayıl bəyli adlanır) və Mərzili-Cəfərquluağa adlı üç məntəqə vardı. Qarabağda orta XIX əsrdə yaşamış Mərzili elinin oturaqlaşması nəticəsində yaranmış kəndlərdəndir. Bu el 1845-ci ildə cəmi 19 ailədən ibarət idi. Mosul, Goranlı, Molday Rəsullu və Zeynalabdinbəyli köçləri Şirvan xalqı Musfata xana məxsus olmuş, lakin xanlıq ləğv edildikdən sonra Araz sahillərinə köçürülmüşdür. F.Deminskinin yazdığına görə Mərəzəli (Mərzilik) eli 5 qoldan ibarət olmuşdur. Ulu-Şıxlı, Əmirli, Danayerli, Kürə-Çullu və Sofulu sonra el böyüyərək 8 tirədən ibarət idi:Mehterli, Şirvanlı, Bapaxçı, Hacımanlı, Dəlləkli, Novruzlu, Həmzəlilər və Daşdəmirlər.
Əhalisi
İşğaldan yeni azad olunan Mərzili kəndinin təxmini 8.000 əhalisi respublikanın müxtəlif bölgələrində məskunlmışdır. Mərzili kəndi Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdə 36 nəfər hərbi 9 nəfər isə mülki şəhid vermişdir.
Mərzili bələdiyyəsi
"Bələdiyyə əraziləri tə torpaqları haqqında" Qanuna əsasən Mərzili kəndi mərkəzidir. Həmin Bələdiyyənin ərazi Mərzili kəndi ilə məhdudlaşdırılıb.
Mərzili Bələdiyyəsi “Azərbaycan Respublikasında yerli özünüidarəetmə üzrə Əlaqələndirmə Şuraları haqqında Əsasnaməyə” uyğun olaraq yaradılmış Ağdam rayonu Bələdiyyələrinin Əlaqələndirmə Şurasının üzvüdür.
"Bələdiyyələrin regional assosiasiyalarının Nümunəvi Əsasnaməsi"nə uyğun olaraq, Mərzili bələdiyyəsi üzvüdür.
Şəxsiyyətləri
- — SHXÇDX-nın Nəsimi rayon idarəsinin rəisi, Polkovnik-leytenant
- Xudu Məmmədov — AMEA-nın müxbir üzvü, Geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor
- - Xudu Məmmədovun yaxın qohumu , alim professor
- Misir Rəhimov — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor
- — Qarabağın adlı sanlı ağsaqqalı
- — Şuşa şəhərinin qəhrəman icra başçısı, ictimai xadim
- — FHN- nın Qarabağ Regional idarəsinin rəisi, polkovnik
- - görkemli alim texnika üzrə fəlsəfə doktoru
- - görkemli jurnalist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
- - tarixçi alim
- Zabil Bayramlı - tarixçi alim
- Valeh Baxşəli - professor
- Semedov Mehemmed - kend tesserüfatı elmler namizedi
- Asif Mərzili — publisist, yazıçı
- — psixologiya elmləri namizədi, dosent
- Sultan Mərzili — şair, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
- — yazıçı, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
- Feyruz Mustafayev — İctimai xadim, Sosialist əməyi qəhrəmanı
- Tofiq Babayev — DTX-nın General- Mayoru
- — Sosialist əməyi qəhrəmanı
- — yazıçı,Azərbaycan Yazıçılar Birliyi-nin üzvü tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
- — AYB- nin üzvü, şair
- — professor, professoru
- — Sankt-Peterburq Aviasiya Universiteti]]nin professoru
- Şahin Bayramov — Mingəçevir Dövlət Universitetinin Rektoru, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru professor
- — professor
- — Mərzili kəndinin ilk ziyalılarından biri, [[Sankt-Peterburq Mühəndislik İnistutunun məzunu, ictimai xadim
- — ictimai xadim
- — professor
- Əsgər Məmmədov - və Rusiya Federasiyasının rəssamlar ittifaqının üzvü, Rusiyanın əməkdar rəssamı
- — oftomoloq, göz cərrahı 1-ci Qarabağ müharibəsinin şəhidi
- — din xadimi
- — kimya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
- Tofiq Abdullayev — DİN in istefada olan polkovniki
- — DİN in istefada olan polkovniki
- — DİN in istefada olan mayoru
- — texnika elmlər doktoru
- — kənd təsərrüfatı üzrə fəlsəfə doktoru
- Akif Məmmədov — tarix üzrə fəlsəfə doktoru
- Əbülfət Məmmədov — kimya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
- Yaqub Səmədov — tarix elmləri doktoru, professor
- — Azərbaycan Pedoqoji Universitetinin nəşriyyat şöbəsinin müdiri
- — tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
- — geologiya- mineralogiya üzrə fəlsəfə doktoru
- — geologiya-mineralogiya üzrə fəlsəfə doktoru
- Vaqif Qasımov — kimya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
- — kimya elmləri doktoru
- — filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
- — fizika-riyaziyyat elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
- Sevinc Sarıyeva — xanəndə
Digər
- 258 №-li piyada döyüş maşınının ekipajı (film, 2014)
- Orxan Məmmədov (Baharlı). Ağdamın adlı-sanlı pedaqoqları, alimləri. Bakı, Sabah, 2001
İstinadlar
|
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir.
|
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. Tiflis: Transcaucasian Statistical Committee. 1893. səh. .
- [Caucasian calendar for 1912] (Russian) (67th). Tiflis: Tipografiya kantselyarii Ye.I.V. na Kavkaze, kazenny dom. 1912. 181. 11 December 2021 tarixində .
- (PDF). 2012-07-25 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-16.
- . 2023-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-06.
- Crocusoft. . e-qanun.az (ingilis). 2024-07-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-11-04.
- Crocusoft. . e-qanun.az (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-11-01.
- Crocusoft. . e-qanun.az (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-11-01.
- Crocusoft. . e-qanun.az (ingilis). 2024-05-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-11-04.
- . 2011-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-08.
- B.Budaqov, Q.Qeybullayev. Yuxarı Qarabağın Toponimləri. Bakı, 2005
- Crocusoft. . e-qanun.az (ingilis). 2012-01-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-11-01.
- ↑ Crocusoft. . e-qanun.az (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-11-04.
Xarici keçidlər
|
Ağdam rayonu haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
|
|
Kənd haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
|