M. İsmayıl 1939-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Tovuz rayonunun Əsrik-Cırdaxan kəndində dünyaya gəlmişdir. 1957-ci ildə Əsrik-Cırdaxan kənd orta məktəbini, 1964-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetini, 1975-ci ildə Moskvada SSRİ Yazıçılar İttifaqı nəzdindəki ikiillik Ali Ədəbiyyat kursunu bitirmişdir. 1998-ci ildə filologiya elmləri namizədi elmi dərəcəsini,2013-cü ildə Türkiyənin professor ünvanı almışdır.

1966–1973-cü illərdə "Azərbaycan Dövlət Radio və Televiziya" komitəsində redaktor, böyük redaktor, şöbə müdiri, 1975–1976-cı illərdə "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzetində müxbir, 1976–1980-ci illərdə "C. Cabbarlı adına Azərbaycanfilm" studiyasının Elmi-kütləvi sənədli filmlər birliyində baş redaktor, 1980–1983-cü illərdə "Yazıçı" nəşriyyatında şöbə müdiri və baş redaktorun müavini, 1983–1987-ci illərdə "İşıq" nəşriyyatının direktoru, 1983–1992-ci illərdə Respublika Komsomolu Mərkəzi Komitəsi nəzdində gənc yazıçıların Respublika "Gənclik Ədəbi Birliyi"nin rəhbəri, 1988–1992-ci illərdə "Gənclik-Molodost" jurnallarının baş redaktoru vəzifələrində çalışmışdır.

1989–1993-cü illərdə Xalq hərəkatında iştirak etmiş və "Demokratik Qüvvələr Birliyi"nin həmsədri kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1992–1993-cü illərdə "Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri" şirkətinin idarə heyətinin sədri vəzifəsində çalışmışdır.

1995–1996-cı illərdə Türkiyədə "TİKA" və "Türk Dil Qurumu"nun birgə lüğət layihəsində ekspert kimi fəaliyyət göstərmişdir.

1996-cı ilin may ayından Türkiyənin professor kimi elmi fəaliyyətlə məşğuldur.

14 yaşından bədii yaradıcılıqla məşğuldur. 1970-ci ildən "Azərbaycan Yazıçılar Birliyi"nin və "Azərbaycan Jurnalistlər İttifaqı"nın üzvüdür. "Avrasya Yazarlar Birliyi"nin qurucu üzvüdür. Moskvada çap olunan "Literaturnıe Znakomstvo" jurnalının redaksiya heyyetinin üzvü, Türkiyə təmsilcisi ve köşe yazarıdır. "Ulsulararası Sanatçılar ve Gazeteciler" birliyinin Türkiyə təmsilcisidir.2017-ci ildən Mərkəzi ofisi Bürüssledə yeləşə Bogdani Beynəlxalq Yazarlar birliyinin vitse-pirezidentidir. Rusyanın önəmli rəssamlarından biri olan Yuri Rakşa 1973-cü ildə şairin portretini işləmişdir.

"Azərbaycan Yazıçılar Birliyi"nin katibi seçilmiş və dəfələrlə "Yazıçılar Birliyi"nin idarə heyətinin, rəyasət heyətlərinin üzvü olmuşdur. Fransa Elm, Senet və Ədəbiyyat və Ukrayna Ali Təhsil akademiyalarının həqiqi üzvüvüdür. Ukrayna Ali Tehsil Akademiyası Türk və Slavyan xalqları ədəbiyyatlarına verdiyi ədəbi föhfələrə görə ona fəxri doktora ünvanı vermişdir. BOGDANI beynəlxalq yazıçılar assosiasiyasının (Brüssel-Priştina)vitse-prezidenti seçilmişdir.(2019). Əsərləri 50-dən çox dünya xalqlarının dilinə tərcümə edilən şair, müxtəlif ölkələrin sənətkarlarının bir çox əsərini tərcümə edərək Azərbaycan və Türk dilində çap etdirmişdir. Bir çox xarici ölkənin (Türkiyə, Ukrayna, Moldova, Macarıstan və.s.) ədəbiyyat ensiklopediyalarında həyatı və ədəbi fəaliyyəti ilə bağlı məqalələr nəşr edilmiş, həyat və yaradıcılığı haqqında (Azərbaycanda və Türkiyədə) yüksək lisans və doktorluq dissertasiyası yazılmışdır.

Mərkəzi ofisi Rumınyanın Graiova şəhərində yerləşən Mihail Emunescu Akademiyası 2018-ci ildə onun əsərlərini Nobel mükafatına təqdim etmişdir.

Dünyanın 30-dan çox ölkəsində keçirilən konfrans və şeir festivallarında (Türkiyə, Almaniya, İtalya, Hindistan, Vyetnam, Kuba, Rusya, Ukrayna, Belarus, Polşa, Litva, Türkmənistan, Suriya, Rumınya, Serbiya, Bosniya, Qaradağ, Şimali Makedoniya, Litva, Burkino-Faso və.s.) Türk və Azərbaycan ədəbiyyatlarınıı layiqincə təmsil etmişdir. İtalyada ve Rumınyada yayınlanan "Dünya Şeir Antologiyası"nda Azərbaycan şeiri onun əsərləri ilə təmsil olunmuşdur (2015–2017). Amerika Birleşmiş Ştatlarının Koliforniya əyalətinin San Jose şəhərində dünya şeirinin seçmələrindən oluşan illik "Svyaz vremyon" (Əsirlərarası İlişkilər) antologiyasının tərcümə bölümündə Konstantinos Kavasis (1863–1933) (Yunan), William Shakespare (1564–1616) (İngiliz), Jerar de Nerval (1808–1855) (Fransız) əsərləri ilə birlikdə onun əsərlərinə də yer verilmiştir. Şairin "Adım", "Apar məni", "Burda bir şəhər yatır", "Yatan mənalar", "Döyüş, Qələbə", "Yaşıldı gözümdə dünyanın əksi" şeirlərinən yer aldığı silsilə şairin tərcüməçisi və dostu Rus şairi Mixail Sinelnikovun ön sözü ilə başlayır. Ön sözdə M. İsmayılın dünya ədəbiyyatındakı yerindən bəhs olunur. Şairin adına Türkiyədə "Akademik Şiir Ailesi Yazarlar Kurumu" tərəfindən ildə fərqlənən bir Türk şairinə verilmək üzrə "Mehmet İsmail Edebiyyat ödülü"(2018) ve Türkiyədə çap olunan Güfte Edebiyat Kültür Sanat ve Edebiyat dergisi tərəfindən Uluslararası Prof. Dr. Mehmet İsmail Şiir Yarışması təsis edilmişdir.(2023) İndiyədək Azərbaycan, Türk, Fransız, Yapon, Alban, Rumın, Rus, Macar, Qazax və başqa dillərdə 40-dan çox bədii və elmi kitabı, 300-dən artıq məqaləsi çap olunmuş, 50-dən çox şerinə mahnı bəstələnmişdir.

1969-cu ildə hazırladığı Azərbaycan televiziyası tarixində ilk milli proqram olan Odlar diyarı silsilə verilişlərə görə Azərbaycan Jurnalistlər İttifaqı tərəfindən televiziya tarixində ilk dəfə Qızıl qələm, 1978-ci ildə Bakıda çap olunmuş Söz vaxtına çəkər və Moskvada çap olunmuş Dəymiş nar dənələri kitablarına görə Respublika Lenin Komsomolu və Moskvada çap olunmuş Yerlə göy arasında kitabına görə Ümumittifaq Ostrovski adına mükafatlarına, 1979-cu ildə Ceyran Muğana qayıdır sənədli filminin ssenarisinə görə isə SSRİ Xalq Təsərrüfatı nailiyyətləri sərgisinin gümüş medalına layiq görülmüşdür. 1996-cı ildə Türkiyə Diyanət Vəqfinin Məhəmməd peyğəmbərin kutlu doğum həftəsi münasibətilə keçirdiyi şer yarışının qalibi olmuş, 1997-ci ildə isə Türkiyənin ən əhəmiyyətli mükafatlarından biri olan Türkiye Yazarlar və Sanatkarlar Vakfının Türk Dünyasına Hizmet mükafatı Azərbaycandan ilk dəfə ona verilmişdir. Türkiyənin Konya şəhərində keçirilən Saz və Söz bayramında iştirak edərək 1990, 1991, 1995-ci illərdə bayramın 1-ci mükafatına – böyük qızıl medallarına, 2012-ci il sentyabrın 10–16 Krımın Koktebel şəhərində keçirilən 10-cu Şeir Simpoziumunun Birincilik diplomuna, 2014-cü ildə Rusya Yazıçılar Birliyinin S. Yesenin adına Qızıl payız medalına və diplomuna layiq görülmüşdür. Mərkəzi ofisi Brüsseldə yerləşən Beynəlxalq Yazarlar birliyinin "Peter Bogdani"(2017)Fransa Elm, Sənət və Ədəbiyyat akademiyasının keçirdiyi "Avropada Özgürlik sevgisi" şeir yarışmasının qalibi olmuş, Rumınya M. Emunescu akademyasının "Mihay Enunescu" və Ukrayna Ali Təhsil Akademiyasının "Taras Şevçenko" medallarına layiq görülmüşdür. M Moldovanın "Literatura Arta" ədəbiyyat qəzetində çap olunan silsilə şeirlərə görə qəzetin poeziya üzərə illik mukafatını (2018), eyni zamanda Kosovada Alban dilində çap olunan "Unudulmaq növbəsi" kitabına görə "Azəm Shkrelit bəynəlxalq ədəbiyyat mükafatı"nı almışdır.(2018), Bunlardan əlavə Rusya Yazarlar Birliğinin İnnoketti Annenski (2018) ve Qaşgarlı Mahumud Beynelxalq fondunun Qaşgarlı Mahmud mükafatlarına (2019), Qazağıstan Respublikası prezidentinin təsis etdiyi Qazağıstan Xalq Məclisinin 25-ci il yubiley medalına (2020), "Mihai Eminescu " Beynəlxalq Poeziya Akademiyasının icraiyyə komitəsi Milli və dunya ədəbiyyatinda gostərdiyi önəmlii xidmətlərinə gorə "Mihai Eminescu" mukafatı ve medalına (2022),"Mihai Eminescu" Beynəynəlxalq Akademiyasının icraiyyə komitəsi "Mihai Eminescu " Beynəlxalq Poeziya Festivali İlin poeziya mükafatına(2022) layiq görülmüşdür. Mihai Eminescu Beynəlxalq akademiyası Craiova, Rumınya. Dəyərli yaradıcılığına və Beynəlxalq Poeziya Festivalında aktiv iştirakına gorə Akademyanın Onursal üyəsi (Şərəf üzvü) seçilmişdir(2022).

25. İz. (Roman) Azər Turan nəşriyyatı Nəbati nəşriyyatı işbirliyi ilə. Təbriz,2022

26. V. M. Jirmunski Türk Qəhramanlıq dastanları (I–II Hissə) Tərcümə.(Ayfər Aytaçla birlikdə)Qanun nəşriyyatı,2022

• 2013-07-04 at the Wayback Machine