Məhkəmə mühasibatlığı — hüquqi təcrübənin müəyyən məsələləri ilə bağlı mühasibat uçotu və digər maliyyə hesabatları fəaliyyətini öyrənən iqtisadi və hüquqi tətbiqi elm.
Tarixi
Maliyyə fəaliyyəti inkişaf etdikcə mühasibat uçotunun hüquqi tənzimlənməsinə ehtiyac yarandı. Ticarət, kənd təsərrüfatı, bank, vergi və s. hesabatların verilməsinin pozulması və saxtalaşdırılması ilə bağlı oğurluq və cinayətlərin qarşısının alınması üçün iqtisadi hüquqpozmaların araşdırılması üçün xüsusi biliklərdən istifadə etmək zərurəti yaranıb.
Məhkəmə mühasibat uçotunun vəzifələri
Məhkəmə mühasibat uçotunun əsas istiqaməti cinayət, mülki, arbitraj və inzibati proseslər üçün vacib olan maliyyə-iqtisadi pozuntuların müəyyən edilməsi və sübut edilməsidir.
Məhkəmə (hüquqi) mühasibat uçotu elmi əsasları inkişaf etdirir:
- mühasibat auditlərinin, inventarların hüquqi təşkili və aparılması;
- təsərrüfat əməliyyatlarının qanuniliyi və reallığı ilə bağlı ekspert rəylərinin və audit hesabatlarının qiymətləndirilməsi;
- törədilmiş qanunsuz mühasibat hərəkətlərinə görə hüquqi məsuliyyət;
- məhkəmə-maliyyə, təsərrüfat və məhkəmə-mühasibat ekspertizalarının aparılması;
- hüquq-mühafizə orqanlarının cinayət işi üzrə sübut kimi mühasibat sənədləri ilə (əsl və yalan) işləmə üsulları.
İstinadlar
- Любкин В. Б. Основы судебной бухгалтерии / Отв. ред.: — Саратов, 1948. — 298 c.
- Ромашов А. М. Вопросы теории и практики судебно-бухгалтерской экспертизы. Автореф. дис. … к.ю.н. — М., 1972. — 16 с. Ромашов А. М. Методы судебно-бухгалтерской экспертизы. Курс лекций. — М., 1975. — 115 c.; Ромашов А. М. Способы бухгалтерского учета. Курс лекций. — М., 1975. — 58 c.; Ромашов А. М. Судебно-бухгалтерская экспертиза. — М.: Юрид. лит., 1981. — 128 c.
- Остроумов С. С., Фортинский С. П. Судебно-бухгалтерская экспертиза в советском уголовном процессе. — М.: Госюриздат, 1956. — 208 c.; Остроумов С. С., Фортинский С. П. Основы бухгалтерского учёта и судебно-бухгалтерской экспертизы. Учебник. — 2-е изд., испр. и доп. — М.: Юрид. лит., 1969. — 296 c.; Кудрявцева Н. В., Остроумов С. С., Танасевич В. Г., Фортинский С. П. Судебная бухгалтерия. Учебник / Отв. ред.: Остроумов С. С. — М.: Юрид. лит., 1975. — 343 c.; Атанесян Г. А., Остроумов С. С., Танасевич В. Г., Фортинский С. П. Судебная бухгалтерия. Учебник. — М.: Юрид. лит., 1980. — 320 c.
- Любкин В. Б. О методах расследования преступлений с использованием бухгалтерского учёта // Учёные записки Саратовского юридического института. Вып. 1. — М.: Юрид. изд-во НКЮ СССР, 1940. — С. 125—141.