Məhəmməd Hatəmi 1935-ci il iyulun 22-də Astara şəhərində anadan olub.

1945-ci il dekabrın 12-də mərkəzi Təbriz olan Azərbaycan Milli Hökuməti qurulduqdan sonra Azərbaycan Demokrat Firqəsinin gənclər təşkilatına üzv olub. Azərbaycan Milli Hökuməti dağıdıldıqdan sonra isə ailəsi ilə birlikdə əvvəlcə Qaraçala kəndinə sonra Şamaxıya daha sonra isə Xudata köçürülürlər. 1956-cı ildə Xudat şəhərində məktəbi bitirir. 1957-ci ildə məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinə daxil olub. 1963-cü ildə Şeyx Məhəmməd Xiyabani haqqında yazdığı diplom işi ilə universiteti bitirib.

Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvü olub və onun mətbuat orqanı olan "Azərbaycan" qəzetində yazıb. O dövrdə bir neçə partiya yoldaşı ilə birlikdə Azərbaycan Demokrat Firqəsinin sədri olan Qulam Yəhyaya qarşı çıxıb və onun istefa verməsini tələb edib. Bundan sonra firqədən qovulur. 1965-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında işləməyə başlayıb. 1972-ci ildə "Xalq yaradıcılığında atəşpərəstliyin ifadəsi" mövzusunda dissertasiyanı müdafiə edərək, filologiya elmləri namizədi adını alıb.

Azərbaycanda milli-azadlıq mübarizəsində fəal iştirak etmiş ilk təşkilatlarından olan, 1987-ci ildə yaradılmış "Çənlibel" cəmiyyətinin qurucusudur. 1988-ci il oktyabrın 30-da Çənlibel təşkilatının son iclasında Xalq Hərəkatı Cəbhəsinin yarandığı elan edilib və Məhəmməd Hatəmi XHC-nin sədri seçilib. 1988-ci il noyabrın 17-də Azadlıq meydanında başlanan ümumxalq mitinqlərinin təşkilatçılarından biri olub. 1988-ci il dekabrın 4-də sovet qoşunları meydanı dağıtdıqdan sonra həbs edilib. 1989-cu il iyunun 6-da həbsxanadan azad edilib. 1989-cu il noyabrın 8-də Xalq Hərəkatı Cəbhəsi (Qızılbaşlar) və Müstəqil Azərbaycan Təşkilatlarını birləşdirərək Milli Qurtuluş Partiyasını təsis edib.

Qara Yanvar faicəsindən sonra 1990-cı il yanvarın 26-da həbs edilərək Lefortovo həbsxanasına aparılıb və 9 ay həbsdə qalıb.

I Qarabağ müharibəsində "Milli Qurtuluş" batalyonunda döyüşlərdə iştirak edib. 1993-cü ildə əvvəlki iş yerinə, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasına qayıdaraq, folklorşünas kimi elmi işlərini davam etdirib. Milli azadlıq hərəkatı ilə bağlı "Acı həqiqətlər" kitabını yazıb.

2016-cı il yunun 10-da səhhəti kəskin pisləşdiyi üçün xəstəxanaya yerləşdirilib. İyunun 14-də dünyasını dəyişib.Bülbülə kənd qəbiristanlığında dəfn edilib.

• Qaravəllilər, nağıllar. (Toplayanı və tərt. ed. H. Tantəkin, S. Əliyev). Bakı: Yazıçı, 1988.
• Acı həqiqətlər. Bakı: Şirvannəşr, 1998.
• Acı həqiqətlər. Bakı: Şirvannəşr, 2006.
• Məqalələr. Bakı: Şirvannəşr, 2006.
• Sehrli nağılların onqon və əsatiri surətləri. Bakı, [s.n.], 2006.
• Qaravəllilər, nağıllar. (Toplayanı və tərt. ed. H. Tantəkin, S. Əliyev). Bakı: Qanun, 2023.

Atası Fərzulla Hatəmi Hətəmxan oğlu Ərdəbil mahalının Üçbulaq kəndində anadan olub. 1945-ci il dekabrın 12-də qurulmuş Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə baş leytenantı rütbəsi alıb və "21 Azər" medalı ilə təltif edilib. Anası Sitarə xanım isə Astaranın Muğanlı kəndindəndir.

• Vurğun Əyyub
• Mikayıl Mirzə
• İsfəndiyar Bərxu

• Şamil, Əli; Şamil, Əzizə. (az.). Bakı: "Elm və təhsil". 2018. 119. ISBN 978-9952-8305-2-1. 2024-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-30.

• — YouTube platformasında