Bəlkə məqalənin adı "Udinlər" olsa daha düzgün olar? Məncə onlar türk əsilli deyillər. --Ira 21:10, 3 May 2010 (UTC)

Mən bu fikirdəyəm ki, udilər Qafqaz Albaniyasında ən qədim xalqlardandılar. --Ira 21:18, 3 May 2010 (UTC)

Məncə də "Udinlər" olmalıdır. İstifadəçi hələ məqaləyə əlavələr edir. Yekunlaşdırsın, sonra adı dəqiqləşdirərik. --Sortilegus 21:21, 3 May 2010 (UTC)

Düzgün Udilərdi (udi millət), ardasa tapmısız Udinlər o rusca tərçuma edilmişdir, bilmiyan tərçumai nətər rusca oxoyur heləda tərçum edir. ona görədə bəz erlərdə udinlar yazılıp --Udi 21:32, 3 May 2010 (UTC)

Aydındır. Demək, "Udilər" olmalıdır. --Ira 05:49, 4 May 2010 (UTC)

Xeyir udilər olmalı deyil. Udilər (və ya utilər) indiki udinlər deyil. Mən udilər haqqında məqalə hazırlayıram və tezliklə burada ayrıca udilər məqaləsi yaradacam. . Bu səhifənin adını isə udinlər olaraq dəyişmək lazımdır. Mənbələrdə haqqında bəhs olunan udilər indiki udinlər deyil. Udilər (udinlər) Qafqaz Albaniyasının Uti vilayətində kompakt şəkildə yaşamış, bununla bərabər bütün Azərbaycan ərazisinə yayılmışdılar. Lakin indiki udinlər Azərbaycan respublikası ərazisinə Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan ərazisindən köçmüşlər) Udinlərin orada hətta Etiuni adlı kiçik bir dövlətləri də olmuşdur və udinlər Urartunun Etiunini tutmasından sonra Şərqə - Azərbaycana köç etmişlər. Düzdür udinlər də Qafqaz albanları, kəngərlilər, kaspilər, sadaklar, kimmerlər, udilər, sisaklar və başqa tayfalarla birgə Qafqaz Albaniyasının sakinlərindən olmuşlar. Lakin yuxarıda adını çəkdiyim tayfalardan fərqli olaraq udinlər qafqaz dilli tayfalardandır. Udinlərdən başqa Qafqaz Albaniyasında leqlər, lpinlər, gellər və başqa qafqaz dilli tayfalar da olmuşdur. Hətta bəzən udinləri qafqaz albanlarıyla eyniləşdirmələrin də şahidi oluruq. Lakin bu yalnışdır. Qısacası məqalənin adı dəyişdirilməlidir. --sefer azeri 15:15, 04 May 2010 (UTC)

Данный участник отрицает общепринятую всеми специалистами по Кавказской Албании теорию. К сожалению, я не могу ему объяснить на азербайджанском.... В подтверждение своих слов ему необходимо привести ссылки на авторитетные авторские источники. А так, это его сугубо личное мнение, которое ничем не подтверждено и он к тому же вводит в заблуждении других участников. Пожалуйста, если возможно переведите ему мои слова....Sefer azeri, men bilmirem siz harda oxumusuz ki Xeyir "Udilər (və ya utilər) indiki udinlər deyil". Sizə Qafqaz Albaniyası oxunaq lazımdı... hinki udilər və udilər bir millərdi --Udi 10:42, 4 May 2010 (UTC)

Oxuduğum mənbələrin bəzilərini yuxarıda göstərmişəm. Mən tarix fakültəsində oxuyuram, ixtisas olaraq isə albanşünaslıq-ermənişünaslıq seçmişəm və bu sahə üzrə təhsil alıram. Qafqaz Albaniyası tarixinin tədqiqi ilə məşğul oluram, kifayət qədər də məlumatım var. Nə albanların nə də utilərin udinlərlə etnik əlaqəsi yoxdur. Şəxsən mən udinləri bir millət olaraq çox sevirəm, alban kilsəsini uzun müddət qoruduqlarına görə udinlərə həmişə minnətdar olacam, amma tarixi saxtalaşdırmaq olmaz. Niyə israr etdiyinizi anlamadım düzü. --sefer azeri 16:08, 04 May 2010 (UTC)

• Kolleqa, harda oxumağınızdan asılı olmayaraq, sizin udilərin türkdilli tayfa olması fikri ilə razılaşmıram. Utiylər, qədim əlyazmalara əsasən, Albaniyanın 26 tayfasından əsas biri, qafqaz dilli (nax-ləzgi dil ailəsinə mənsub) tayfa idir, və bu günkü gündə o tayfaların yeganə birbaşa davamçısı kimi udilər (udinlər) qalıb, uzağ qohum tayfa kimi ləzgilər qeyd olunur. Bu faktdır, dunya şöhrətli alimlərin də araşdırmaları bunu təsdiq edir (Minorski, Trever, Gukasian, Ekkner).--Shikhlinski 13:51, 4 May 2010 (UTC)

Məsələni dolaşdıran budur, bu gün Azərbaycanda yaşayan xalq udinlərdir. Onlar isə özlərini Uti və ya udi adlandırır. Ancaq Azərbaycanca elmi ədəbiyyatda Utilər alban tayfalarından biridir və udinlərin sələfləridir. Yəni Utilər və Udinlər sözləri nə tam başqa-başqa, nə də tam eyni bir şey deyil.--Melikov Memmed 14:07, 4 May 2010 (UTC)

Shikhlinski qardaş mən həmin əlyazmaların hamısını (daha doğrusu nəşrlərini) dəfələrlə oxumuşam və hansı mənbədə nə yazılmasını bilirəm. Mən udinlərin türkdilli olmasını demirəm. Utilərin (udi) türkdilli olmasını deyirəm. Udinlər və utilər ayrı - ayrı etnoslardır və onların bir etnos hesab edilməsi mümkün deyil. Təkcə onu nəzərə alın ki, utilər Albaniyanın Uti vilayətində - Qarabağın Şimalı və Gəncəbasar bölgəsində, qarqarlarla qonşuluqda məskun idilər. Udinlər isə Qəbələ və Ecəri vilayətləri ərazisinin sakinləridilər. Birincisi mənbələrdən (M. Kalankatlı, M. xorenli, VII əsr erməni coğrafiyası) məlum olur ki, Utilər təkcə Uti vilayətində deyil, bütün Albaniya ərazisində məskun idilər. Udinlər isə azsaylıdır. Tarixdə udinlərə qarşı hansısa soyqırım törədilməsi və ya köçürülmələri faktı (Azərbaycana ilk gəlişləri xaric) məlum deyil. Ona görə də bu xalqın o zaman da azsaylı olmasını qəbul etmək olar. Çünki, əgər biz zamanla azalmamış, əksinə artmışıqsa (əsrlərlə davam edən soyqırım siyasətinə rəğmən), məntiqlə udinlərin azalması üçün də bir səbəəb olmamalıydı. Son dövr statistikası da onların azalmaya yox, artıma meyilli olmaların sübut edir. Düzdür akademik Minorski, Kamilla xanım Trever, Gevorq Qukasyan və digər sanballı müəlliflər udinləri nəinki utilərin bütün Qafqaz Albaniyası və eləcə də Qafqaz albanlarının etnik və mədəni varisi olaraq qeyd edirlər. Lakin burada hansısa etnik varislikdən söz gdə bilməz. Yalnız mədəni varislik məsələsi burada özünü doğruldan bir faktdır. Udinlər albanlardan və digər alban tayfalarından fərqli olaraq xristian dinini qoruyub saxladıqlarından dolayısıyla alban mədəniyyətini də qorumuşlar. Albanlar və digər alban tayfaları isə İslamı qəbul etməklə bərabər İslam mədəniyyətini də itirmiş və müsəlman Azərbaycan türklərinin formalaşmasında mühüm rol oynamışlar. Məsələ sırf sovetin siyasi tarx konsepsiyasından qurtula bilməməyimiz və həmin siyasəti dəstəkləmək üçün yazılmış əsərləri hələ də mənbə olaraq göstərməyimizdir. Minorskilərin, Treverlərin, Yeremyanların və başqa bu kimi alimləriin əsərlərinə tənqidi yanaşmaq mütləq lazımdır. Əgər onların yazdıqlarını heç şübhəsiz qəbul edirsinizsə o zaman Azərbaycanın ən qədim sakinlərinin ermənilər olmasını da qəbul edirsiniz deməkdir. Çünki, akademik Minorski "Dərbənd və Şirvanın tarixi", xanım Trever "Alban tarixi və mədəniyyəti oçerləri", prof Yeremyan "III-VII əsrlər Alban tarixi oçerkləri" adlı əsərlərində konkret olaraq Azərbaycanın Kürdən Cənubdak torpaqlarının erməni torpaqları olduqlarını və Qafqaz albaniyasının tərkibinə daxil olmadığını iddia edirlər. Ümumiyyətlə Sovet tarixşünaslığı Qafqazda türklərin yaşaması faktını inkar edir və bizim bura yalnız XI əsrdə Orta Asiyadan gəlmələri iddia edilir. İstənilən vasitəylə bunu sübut etməyə çalışan Sovet tarixçilərinin əsərləri güvənilən mənbələr deyil. İkinci bir tərəfdən yuxarıda adlarını çəkdiklərniz alimlərin heç biri etnoloq olmayıb və etnotarix tədqiqatçısı da deyil. Mənim yuxarıda adlarını və əsərlərini xatırlatdığım Azərbaycan tarixçiləri isə əksinə etnotarixin tədqiqinə ömürlərini sərf etmiş adamlardır. Qukasyan isə ümumiyyətlə tarixçi deyil, linqvistikdir. --sefer azeri 20:43, 04 May 2010 (UTC)

sefer azeri, udilər və utilər bir millət deilsə. Udilər (nə də nətər siz yazırsız kimdilər? hardan biz udilər (mən udiyəm) azərbaycana gəlip çıxmışıg? Siz yazirsızki Sovet tarix alimlərı heçnə düz yazmıplar, ama indi azərbaycanın alimləri düz yazlılar. mən Azərbaycan dilini zəif bilirəm, ona görə də fikirlərıni yazammərıram. Sizin azərbaycan tarx konsepsiyası rus vikipediya keçməzdi--Udi 16:22, 4 May 2010 (UTC)

Udilər də Azərbaycanın ən qədim və yerli xalqlarındandır. Lakin onlar indi yaşadıqları əraziyə Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan) ərazisindən köç etmişlər. Urartunun Şərq sərhəddində udinlərin Etiuni adlı bir dövlətləri olmuşdur. Urartunun Etiuni ərazisini tutmasından sonra isə udinlər Şərqə - Azərbaycan respublikası ərazisinə doğru geri çəkilmişlər. Udinlər və Azərbaycan türkləri əsrlərlə birgə yaşamış, düşmənlərə qarşı birgə mübarizə aparmış qardaş xalqlardır. Rus vikisində Azərbaycan tarixinin necə saxtalaşdırıldığından xəbərim var. Amma mən rusca bilmədiyimdən ora müdaxilə də bilmirəm. Rus vikisində istinad edilən mənbələrə fikir versəniz hamısının Sovet tarixçilərinin saxtalaşdırmalarla dolu əsərləri olduğunu görərsiniz. --sefer azeri 21:40, 04 May 2010 (UTC)

Hörmətli Sefer azeri. Qədim utilərin indiki udilərlə eyni xalq olması dünya və Azərbaycan elmində qəbul olunmuş faktdır. Bu haqda Kamilla Trever, Vladimir Minorski və başqa tanınmış alimlərin məqalələrində oxumaq olar. Bu haqda bizim alimlər, Fəridə Məmmədova, Ziya Bünyadov, İqrar Əliyev və bir çox başqaları da dəfələrlə yazıblar. Baxın, Fəridə xanımın məqaləsi: Buna qörə də dünya və Azərbaycan elmi tərəfindən qəbul olunmuş faktları sübut olunmamış teoriyalarla əvəz etmək olmaz. Biz tarix elmində qəbul olunmuş versiyaya üstünlük verməliyik. Grandmaster 08:21, 5 May 2010 (UTC)

• Kolleqa Sefer azeri, misal üçün, bir tək Treverin götürsək - onun mövqeyini belə qiymətləndirirsizsə, onda heç bir söhbət alımayacaq. Məhz K. Treverə istinadən Albaniyanın yerli əhalisi alban tayfaları və Kalankatuyklu da alban idir.--Shikhlinski 08:09, 5 May 2010 (UTC)

Grandmasterin fikrini dəstəkləyirəm. --Ira 08:32, 5 May 2010 (UTC)

sefer azeri, udilərin bu günlər Azərbaycanın şimalında sıx şəkildə yaşamaqları hələ də o demək deyil ki, onlar qədimdə daha böyük ərazilərdə yaşamamışdırlar. İqor Kuznetsov kimi tanınmış qafqazşünaslar udilərin hələ XIX əsrin sonlarına qədər qədim Uti torpaqlarında, yə'ni Qarabağda (Seysulan və Həsənqaya kəndləri) və Tovuzda (Kirən kəndi) sıx halda yaşamaları barədə yazmışdı. Sonralar Nic qəsəbəsinin rolu artdıqca erməniləşməyə məruz qalmamış udilər başqa bölgələrdən buraya köçüb bir məkanda toplamışdılar. Qədim utilərin türkdilli xalq olduqları isə tam əsaslanmış bir elmi fikir deyil və Azərbaycandan kənar heç bir ciddi alim tərəfindən dəstəklənmir. Parishan 11:24, 5 May 2010 (UTC)

Bir də ki, "Sovet tarixçilərinin türklərin Qafqazda XI əsrdən əvvəl yaşamasınını inkar etməsi" iddiası da hələ öz sübutunu tapmalıdır. Məsələn, məşhur sovet türkşünası Qumilyovun Qafqaza eramızın əvvəlində köçmüş hunlar və digər türk tayfaları haqda yazdığı əsərlər və ətraflı məqalələr sizin fikrinizlə uyğun gəlmir. Bütövlüklə sovet alimlərinə güvənmədiyimiz üçün əvvəlcə sovet türkologiyasının əsaslı elmi tənqidini görməliyik. Parishan 11:39, 5 May 2010 (UTC)

Herodota görə, XIV satraplığa Kür-Araz rayonlarında yaşayan utilər və müklər, habelə Cənubi Azərbaycan vilayətlərində və onlara bitişik torpaqlarda yaşayan saqartilər daxil idilər.

Çox zaman albanların özləri ilə eyniləşdirilən ən iri alban tayfalarından biri utilər idi. Hələ Herodot onlar haqqında məlumat vermişdir. Utiya (Otena, Utik) vilayəti Kür çayının sağ sahilində yerləşirdi. Müasir udilərin əcdadları olan utilər hələ orta əsrlərdə Azərbaycanın kifayət qədər geniş ərazisində yaşayırdılar. Udilərin Qarabağ zonasında mövcudluğu hələ XIX əsrdə də təsdiq edilir. Uti vilayətinin də daxil olduğu Arranın arran dilinin qədim udi dili olduğunu demək üçün əsaslar vardır. Heç şübhəsizdir ki, özündə 20-dən artıq tayfanı ehtiva etmiş alban (alban-uti) aborigen etnik massivi Qafqaz Albaniyasının ərazisində əsas, üstün massiv olmuşdur.

Müklərlə qonşuluqda yaşamış, XIV satraplığa daxil olmuş digər mühüm tayfa utilər idi. Hər iki halda onlar Herodot tərəfindən müklərlə birgə xatırlanır. Bununla əlaqədar olaraq qeyd etməmək olmaz ki, Pliniyə görə, utilərin yaşadığı vilayət Araz çayı üzrə Atropatena ilə və məhz onun Mukana bitişik olan hissəsində həmsərhəd idi. Herodotun "utilər" adı altında antik zamanlarda və erkən orta əsrlərdə Qafqaz Albaniyasının Otenada (erməni müəllifləri "Utik" adlandırırlar) yaşamış məşhur otenlər-utilər-udi tayfasını görmək lazımdır. Hazırda yığcam halda Qəbələ və qismən Oğuz zonasında yaşayan udilər həmin tayfanın qalıqlarıdırlar.

Albanların etnodil mənsubiyyəti haqqında danışarkən qeyd etmək vacibdir ki, tarixi ənənə (və çox vacibdir ki, erməni ənənəsinin özü) hazırda yalnız Qəbələ (keçmiş Qutqaşen) bölgəsində yaşayan, qədim zamanlarda və orta əsrlərdə isə Azərbaycan ərazisində fövqəladə dərəcədə geniş yayılmış müasir udiləri qədim albanlarla eyniləşdirir. Udilərin özləri son zamanlaradək mənşəcə alban olduqlarını xatırlayırdılar. Belə ki, onlar I Pyotra ünvanlanmış məlum məktubda yazırdılar: "Biz ağvanıq (yəni albanıq - məsul red.) və milliyyətcə utilərik (yəni udilərik - məsul red.)". Udi dilinin Şimal-Şərq Qafqaz dilləri ailəsinə mənsub olması hazırda heç bir şübhə doğurmur. Bu belədirsə, onda alban dili (və yaxud dialektlərin kontiniumu) də adı çəkilmiş dil ailəsinə aid olunmalıdır. Bu ona görə həqiqətdir ki, artıq bir çox faktlar arxeoloji qazıntılar zamanı aşkar olunmuş Mingəçevir yazılarının qədim udi mənsubluğuna dair fərziyyənin xeyrinə şəhadət verir. Əlbəttə həmin yazıların dili yalnız alban dili ola bilərdi.11

Movses Xorenasilə adları çəkilmiş tayfaların hamısı tamamilə mübahisəsizdir ki, erməni tayfaları deyil, alban tayfa ittifaqına daxil olan tayfalardır. Utilər (müasir udilər), qardmanlılar və sodeylilər şübhəsiz, qarqarlar isə böyük ehtimalla Kür çayından cənubda, Sağsahil Kür torpaqlarında - gələcək Qarabağda (yalnız dağlıq hissədə deyil) yaşayırdılar.--Melikov Memmed 10:12, 5 May 2010 (UTC)

Sitat gətirdiyiniz bu kitabı bu dəqiqə əlimdə tutmuşam və Azərbaycan tarixinin nə hala salındığına təkrarən baxıram. Açın VII fəsli - "e.ə. II minilliyin sonu - I minilliyin başlanğıcında Azərbaycan ərazisində əhalinin tərkibi" və XII fəsil "Atropatenanın etnik mənzərəsi" məqalələrinə baxın. O zaman kitabın hans mövqeni dəstəklədiyini görəcəksiniz. Xatırladım ki, kitabın elmi redaktoru İqrar Əliyevdi. Etnik mənşəcə tat olan bu "akademik" in Azərbaycan tarixini nə hala salmasını bilmək istəyirsinizsə onun Midiya tarixi və Atropatena tarixinin oçerkləri əsərlərini oxumanız kifayətdir. Akademikin etnik mənşəyini xatılatmam boşuna deyildi, həmin adam Dyakonovun tələbəsidir və türkəri sevməyən biridir. Onun yazdıqlarının isə Ə. Kəsrəvinin yazdıqlarından heç bir fərqi yoxdur. İqrar Əliyevə görə Azərbaycanın Şimalında qafqazdillilər, cənubunda isə farsdillilər yaşamış, türklər isə Azərbaycana kütləvi şəkildə XI əsrdə gələrək buranın yrli əhalisinin dilini dəyişmişlər. Bu adam birmənalı olaraq Azərbaycanda türk amilini qəbul etmir. Biz isə quzunu qurda tapşırırmışıq kimi hələ də ona istinad edərək hansısa fikirləri söyləməyə davam edirik. Shikhlinski qardaş Kalankatlının etnik mənşəcə alban olmasını müəyənləşdirmək üçün Kamilla xanıma nə ehtiyac. Bu adam öz əsərində etnik mənşəcə alban olmasını dəfələrlə qeyd edir. Əsəri oxuyun. Kalankatlı Qazan xanın və Dədə Qorqudun alban olmalarını qeyd edir. Bu da sizə heç nə demir, axı Dədə Qorqud və Qazanın türk olması (Kalankatlıda isə alban olması) kifayət qərər tutarlı dəlildir. Grandmaster qardaş utilər və udinlərin eyni olması qəbul edilmiş yox, sovet tarixşünaslığı tərəfindən sırınmış yalandır. Fəridə xanım çox sevdiyim və hörmət etdiyim alimimizdir, lakin o da Sovet tarixşünaslığının yetişdirməsidir və o məktəbdən kənara çıxa bilmir. Fəridə xanımla amazonkalarla bağlı görüşmüşdüm. Onda soruşdum ki, nəyə görə albanların qafqazdilli olmasını israr edir. İndiki kimi yadımdadı,dedi neçə illərdir əsərlərimdə belə yazmışam, hər şeyi birdən dəyişmək asan deyil, onu da siz edərsiniz. Bir də ki, Azərbaycan tarixşünaslığında qəbul edilmiş faktdır deyirsiniz mən də özümdən demirəm ki, Azərbaycan tarixçilərinin, həm də Azərbaycan SSR-in yox, müstəqil Azərbaycan Respublikasının tarixçilərinin, dəyərli ziyalılarımızın əsərlərinə istinad edirəm. Buradan Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən kitabını endirib oxuyun. Kifayət qədər tutarlı faktlarla sübut edir müəllif fikirlərini. Tapsanız həmin müəllifin Qədim türklər və Ermənistan və Qarabağın etnik tarixi əsərlərini də oxuyun daha geniş şəkildə həmin əsərlərdə udinlər və utilərin etnik mənşəyi şərh edilir. Bir də ki, biz özümüz öz tarixçilərimizin əsərlərini qəbul etməyib "sübut olunmamış teoriyalar" adlandırırıqsa o zaman ingilisdən, rusdan bizim elmimizi tanımalarını və qəbul etmələrini gözləməyə dəyməz. Alban abidələri hamısı erməni abidələri kimi təqdim olunur , Qarabağ xalçaları erməni xalçaları kimi təqdim olunur, tarixi şəxsiyyətlərimiz belə erməni, fars, kürd və digər millətlərin nümayəndələri kimi təqdim olunur və bizim hələ də tərifləyib başımıza çıxardığımız həmin müəlliflərin əsərlərinə istinad edilir. Biz isə "akademik mənbələr" deyib yapışmışıq hələ də onlardan. Anlamıram bizim xeyrimizə yazan bir tarixçinin əsəri niyə akademik mənbə, tərəfsiz sayıla bilməz... Necə istəyirsiniz elə də yazın. Artıq müzakirədə iştirak etməyəcəm. Fikirlərimi bununla yekunlaşdırdım və anlaşıqlı şəkildə çatdırdım deyə düşünürəm. Hər kəsə sayğılar və uğurlar. Hörmətlə --sefer azeri 16:17, 05 May 2010 (UTC)

Hörmətli sefer azeri, nəzərə al ki, biz Vikipediyada etibarlı mənbələri olan yazılarda nəyin doğru, nəyin səhv olduğunu araşdırmırıq, bu tarixçi alimlərin işidir. Yuxarıdakı kitab AMEA tərfindən dövlət vəsaiti ilə, özü də ikinci dəfə yenidən işlənərək çap olunub, məncə Azərbaycanca Vikipediya üçün bundan artıq etibarlı mənbə nə ola bilər?! Siz də öz fərqli fikirlərinizi mənbə göstərərək yerləşdirin, buna kim isə etiraz etmir ki. Ən azı bu faktdan Rusca Vikipediyada istifadə edə bilərlər, hər şeyi saxtalaşdıran ermənilər, orada "Azərbaycan elmində hər şey yalan üstündə qurulub" kimi ab-havası yaradıblar, indi biz də bütün dünyanın gözü önündə kimiləri isə "döyə-döyə türkləşdirsək" bunun bizə xeyirindən çox ziyanı olacaq. --Melikov Memmed 11:50, 5 May 2010 (UTC)

sefer azeri, "xeyrimizə yazan" (şəxsən mən onların yazılarında "xeyir" görmürəm) alimlər öz fikirlərini inandırıcı səviyyədə əsaslandıra bilmirlər. Məsələn, udilərin az qala İraqdan buraya köçdüklərini iddia edən bu alimlər nədənsə udi dilinin lap belə ən ucqar bölgələrdə, Şimali Qafqaz dilləriylə minilliklərlə təmasda olmayan yerlərdə danışılan ləhcələrinin böyük dərəcədə ləzgi dilinə oxşarlığını nəzərə almırlar. Və yaxud "alban" sözünün "aladağ" sözündən əmələ gəlməsini bəyan edənlər həmin sözün bəlli olan bütün transkripsiyalarında (yunan, latın, ərəb, parti, erməni, pəhləvi) dəyişilməz "n" səsinin mövcudluğunu gözdən qaçırırlar. Sözüm ondadır ki, tarixi proseslər hər zaman istədiyimiz istiqamətdə inkişaf etməyib. Əgər edibsə, onda (Fəridə Məmmədovanın sözünə qüvvət) dünyada formalaşmış və mühüm dərəcədə əsaslanmış nəzəriyyələri yanlış kimi təqdim edən güclü sübut tələb olunur. Parishan 12:00, 5 May 2010 (UTC)

Hörmətli istifadəçilər görünən odur ki, siz "birinci özünü tanı kim olduğunu dərk et ki sonra ətrafındakıların kim olduğunu dərk edə biləsən" prinsipini unudursuz. Səfər bəyi tənqid atəşinə tutmusuz. Ola bilər ki Səfər bəyin öz millətini (türklüyü) tanıma eşqi daha çoxdur və bəzi məsələlərə onun yanaşma hərarəti bizlərdən fərqlidir. Unudursuz ki, udi adında əvvəllər də indi də türk xalqları xüsusiylə qədim türkcənin kıpçak-qıpçaq-qıfçaq (qazaxlar, başqırdlar, tatarlar və digər qıpçaq yarımqrupuna aid türklər iki sözünə ıkı deyirlər və sözü deyəndə vurğu ikinci saitin üzərinə salındığından söz ıkı yox kı olaraq deyilir, pçak---isə bildiyimiz bıçaqdır-----yəni iki bıçaq) ləhçəsində danışan indiki qazaxların orta əsrlərdə təşkil etdiyi juzlardan (xanlıqlar, üç juz vardı) şərqdəkinin tərkibinə daxil olan qazax-pıpçaq tayfalarından birinin adı da albandır. Burada görürəm ki alimlərin adlarının tanınmaqlığından istifadə etmisiz. Yazmırsız ki bu məşhur alimlərdən hansı tapdığı hansı faktın əsasında udinləri albanların fiziki varisləri hesab edirlər (yoxsa ermənilərin I Pyotra göndərdikləri məktubla udinlərin alban olduqları isbat olunub ?). Alban dilində yazılı abidəni ilk dəfər XIX əsrin 90-cı illərində gürcü əsilli alimlərin rəhbərlik etdikləri ekspedisiya aşkar etmiş sonradan bu tam mətnli daş plitə Peterburqa aparılmışdır və indiyə kimi ən son 1905-də çap olunmuş kitabdan sonra bu plitənin üzərində araştırma apara bilməyib (Moskva icazə vermir). Yazın ki alban dilində gürcü arxeoloqlar yazılı daş plitə tapıblar, yazınki o plitənin üzərindəki alban yazısı olduğu qənaətinə gəlindiyi mətndə cəmi bir neçə sözü dağıstan xalqlarının (xüsusiylə indiki udinlərin) dilində izah edilə biləcəyini ümumilikdə mətnin qrammatik və leksik baxımından Altay dillərini uyğun olduğunu təsdiq edib bu gürcünün rəhbərlik etdiyi ekspedisiya. Yazıq cəsarət edib türkcə olduğunu qeyd edə bilməyib (bunun sırf siyasi səbəbi olub), halbuki onun komandasının Gürcüstanda tapdığı yazıların qədim qıpçaqlara aid olduğunu yazmışdı, indi isə ona bütün Gürcüstan alimləri nifrət edir. Lütfən müzakirədə iştirak edənlər öz fikirlərinizi çox sorğu-sual edin çünki mühafizəkar olduqca biz çox iddiaya gözüyumulu inanırıq---beləki hər bir ideyanın öz elmi əsası var gəlin ideyanı yox---onların əsaslandığı faktları müqayisə edək----onda yalan da doğru da ortaya çıxacaq. Hörmətlə !--Asparux Xan Bulqar (talk) 20:00, 17 iyul 2012 (UTC)