Mühərrik kəpənəkləri
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Mühərrik kəpənəkləri — Hər bir avtomobildə kəpənək var. Bu hissə mühərriyə havanın daxil olmasını təmin edir. Bunlarin inkişafı troslu sistemdən başlayıb elektron varianta kimi gedib. Formaları mextəlif olsa da, hamısının funksiyası birdir. Mühərriyə havanın daxil olmasını təmin etməkdir.
Ke-Jetronic kimi sistemlərdə zaslonka yumuru yumurtaya bənzəsədə o kolektora havanın verməsini təmin edə bilir. Daha sonra İnjector kimi standart sistemlər qəbul olundu. Burada zaslonka bir başa mühəriyin hava kolektorunda yerləşdirildi. İlk növbədə onların açılması qaz pedalının trosuna bağlı olur. Elektronika və elm inkişaf etdikcə bu tros sistemi ləxv edilərək bir başa elektron varianta keçirtdi. Kəpənəklərin başlığında xüsusi sensor olur. Bu sensor kəpənəyin nə qədər açıq vəziyətdə olmasını mühərrik idarə etmə blokuna göndərir. Bu məlumata əsasən mühərrik yanacağı tənzim edir.
Kəpənəkləri iki hissəyə ayıraq. Troslu və elektron variantlı.
Bunlar köhnə avtomobillərə şamil edilir. Burada kəpənəyin hansı bucaq altında açılıb bağlanmasını sürücü özü təyin edir. Onun açılması tros vasitəsilə bir başa sürücünün qaz pedalına bağlı olur. Qaz pedalı basıldıqca kəpənək açılmağa başlayır.onun üzərində acılma bucaqını təyin edəns ensor öz növbəsində məlumatı idarə etmə blokuna göndərir.
Burada hər hansı tros istifadə olunmur. Bir başa olaraq sürücünün pedalında xüsusi sensor yerləşdirilir. Bu sensor qaz pedalını nə qədər basıldığını anlayır və mühərrik idarə etmə blokuna məlumat göndərir. İdarə etmə bloku həmin məlumatı qəbul edərək, kəpənəyə məlumat ötürürü və buda öz növbəsində həm kəpənəyin və yanacağı hazır vəziyətət gətirir. Elektron zaslonkaların sıradan çıxma səbəbləridə olur. Bu barədə danışaq biraz.
Mexaniki variantlarda xarab olan hər nəsə görülmür, orada trosu vəya sensoru sıradan çıxa bilər. Adətən trosun qırılması və ya trosun genişlənməsi nəticəsində mühərrik düzgün işləməyəcək. Elektron variantlrda isə kəpənək daxili motor (aktuator) sıradan çıxır. Əsas amillərinə gəldikdə bizdə kəpoənəkləri müxtəlif alışdırıcı maddələrlə yuyurlar. Heç bir kitabda vəya manuel-də bu barədə məlumat yoxdur. Mexaniki kəpənəklərdə hər hansı elektronika olmadığından dolayı, onları yumaq olar, bəs elektron neçə?
Elektron zaslonkaları yuduqda onların aktuator ,motor tərəfinə daxil olur həmin maddə və zamanla orada yağlanmanı zəiflədir və nəticədə həmin hissədə olan plastik vəya dəmir ulduzlarda yeyilmələr baş verir. Bu proses baş verdikdə, artıq yararsız hala gəlir və mühəriyin stabil işləməməsi müşayəd olunulur. Kəpənəklər çirklənmə səbəbi, keyfiyyətsiz yağın buxar halına gələrək , karter qazları vasitəsilə kolektroa daxil olmasıdır. Burada kolektor havanı çəkərək kəpənək vasitəsilə mühəriyə ötürürü. Bax elə əsas məsələ burada başlayır. Çirkli hava kəpənəyin üzərinə hopur və cirklənmə baş verir. Buda öz növbəsində onun acılma bucaq əmsalını korlayır və məlumat düzgün getməyəcək. Ümumiyyətlə kəpənəyi zamanla yenisi ilə əvəz etmək lazımdır. Onun təmiri vəya yuyulması düzgün deyil.təzələrin qiymətləri münasibdir. Mühəriyinizin düzgün işləməsini tənzim etsəniz sizin kəpənək çirklənməz. Yusanız belə olu yanacaq maddələri içərisində "cimizdirməyin". Ən azından əski götürürək visual oalraq onun "ağzını" silin.kəpənək mühərikdən ayrıldıqdan sonra və yenidən daxil etdikdə hökmən mühəriyə "adaptasiya" edilməlidir. Stabil vəziyətini almalıdır. Müasir kəpənəklər avtomobildə həm soyuq halda işə düşməsini və həmçinində neytral işləməni təmin edir.
Xüsusi bir hal qeyd edim, mühərriyə soyuq hava daxil olmağı üstünlük sayılır. İsti havanın alışması ilə soyuq havanın alışması arasında fərq çoxdur. Bəzi turbinalı mühəriklərdə xüsusi soyutma radiatorları olurki,hava burada xüsusi radiator vasitəsi ilə soyur və daha sonra kəpənək vasitəsilə mühəriyə daxil olur. İsti hava yüngül olduğu üçün daim yuxarıda olur, amma soyuq hava ağır olduğundan dolayı aşağıda olur.
Kəpənəyə daxil olan hava idarəetmə bloku tərəfindən nəzərə alınır və bu halda mühərik yanacağı normaya görə tənzimləyir, əgər kolektordan sonra hava çəkmələr varsa əlavə yerlərdə bu zaman hava çox olacaq və alışma düzgün getməyəcək.mühərik tutalım qəbul edirki 6 kilo hava daxil oldu, amma mühəriyin kolektorundan vəya hansısa vacum şlanqından əlavə hava çəkirsə bu zaman 6 kilo yox məhz çox olacaq. Burada mühərik artıq qəbul edib ki, 6 kilo hava daxil olub və ona uyğun yanacaq verəcək, Amma mühərrik hava cəkdiyindən dolayı burada hava çox və yanacaq az olacaq nəticədə düzgün partlayış getməyəcək. Mühərrik nizamsız şəkildə işləyəcək.
Çalışın mühərriyin "ağ ciyərlərinə" nəzarət edin. Təmiz saxlayın daim işlək vəziyətdə olması mühərriyin əla nəfəs alması deməkdir.