Livan–Suriya münasibətləri
Livan—Suriya münasibətləri — Livan və Suriya arasında iki tərəfli diplomatik münasibətlər. Ölkələr arasındakı dövlət sərhədinin uzunluğu 403 km-dir[1]. Hər iki ölkə bir çox beynəlxalq təşkilatların üzvləridir.
| Livan—Suriya münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
Livan və Suriya Böyük Suriyanın tarixi ərazilərinin bir hissəsidir. 1920-ci ildə fransız mandatı altında, müasir Livanla eyni ərazidə yerləşən Böyük Livan qurulur. Ortaq keçmişə görə, Livan və Suriya arasında həmişə güclü əlaqələr olmuşdur. İkinci Dünya müharibəsi bitdikdən sonra Livan və Suriya müstəqil dövlətlərə çevrilir. Ancaq vahid pul və gömrük ittifaqını qoruyurlar. Siyasi səviyyədə, daha güclü bir Suriya dövlətinə bəzən Livan hakimiyyəti tərəfindən inamsızlıqla yanaşılırdı.
1950-1960-cı illərdə Suriya daxili problemlərdən əziyyət çəkirdi və Livanın siyasi həyatında iştirak etmirdi. Bununla birlikdə, bəzi mənbələr 1958-ci ildə Livandakı iğtişaşların təşkil edilməsində Suriyanın önəmli rol oynadığını göstərir. 1960-cı illərin sonunda Livanın cənubundakı Fələstin partizanlarının fəaliyyətinin artması Suriya ilə gərginliyi artırdı. 1973-cü ildə Livan ordusu Fələstin partizanlarına qarşı döyüşməyə başladı və Suriya buna etiraz olaraq sərhədi bağladı. 1975-ci ildə Livanda vətəndaş müharibəsi başladı və Suriya bu hadisədə fəal iştirak etdi. Suriya Prezidenti Hafiz Əsəd Livandakı radikal qüvvələrin zəfərindən qorxurdu, çünki bu Suriyadakı siyasi vəziyyətin kəskinləşməsinə gətirib çıxara bilərdi. O illərdə ölkə onsuz da müsəlman fundamentalistlərin qiyamı ilə üzləşmişdi.
Livanda vətəndaş müharibəsinin ilk mərhələlərində Suriya bir neçə atəşkəs rejimi təşkil edərək vasitəçi rolunu oynamışdır. 1976-cı ilin fevralında Suriya müsəlmanlara Livanda daha çox güc verəcək bir siyasi islahat paketinin formalaşmasına kömək edir, lakin təşəbbüs uğursuz olur. Diplomatik təşəbbüslər uğursuz olduqda, Suriya Livanı işğal edir. 1976-cı ilin mayında Suriya İlyas Sarkisin prezident seçilməsində mühüm rol oynayır. 1977-ci ilin yanvarına qədər təxminən 27.000 suriyalı əsgər Livanda qalır. 1980-ci illərdə Suriya ölkənin əksər hissəsinə nəzarət edən Livanda üstünlük təşkil edən xarici oyunçu olur.
30 aprel 2005-ci ildə Suriya qoşunları Livandan çıxardılır və bu ölkənin otuz illik işğalına son qoyulur[2]. 2011-ci ildə Suriyada Livana son dərəcə mənfi təsir göstərən və bu ölkədəki siyasi vəziyyətin sabitliyin pozulmasına səbəb olan bir vətəndaş müharibəsi başlayır[3].
- ↑ "The World Factbook — Central Intelligence Agency". 2017-12-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-18.
- ↑ "RFI - Liban - Retrait syrien total fin avril au plus tard". 2017-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-18.
- ↑ Davies, Wyre. "Syrian conflict spills over border into Lebanon". 17 February 2012. 3 December 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 April 2012.