Lamassu (Mixi: an.kal; şum. lammař; akkad. lamassu; bəzən lamassus olaraq tanınır) ― adətən insan başlı, öküz və ya aslan bədənli və quş qanadları olan bir assuriya himayə İlahıdır. Bəzi yazılarda bir qadın ilahəsinin nümayəndəsi olması və ya onu əvəz etməsi bildirilmişdir. Lamassunun erkək ekvivalenti mənasını verən Şedu (Mixi: 𒀭𒆘, an.kal × bad; şum. dalad; akkad. šēdu; İvrit: שד) az istifadə olunan bir addır. Lamassu; zodiakların, əsas ulduzların və bürclərin nümayəndəsidir.
İkonoqrafiya
Lamassu sənətdə insan başlı qanadlı öküz və ya aslan formasında qarışıq şəkildə təsvir edilmişdir. İnsan başlı qanadlı bir heyvan motivi Yaxın Şərqdə geniş yayılmışdır və ilk dəfə eramızdan əvvəl 3000-ci illərə aid qədim Eblada tapılmışdır. İlk fərqli lamassu motivi, II Tiqlat-Palasar dövründə iqtidarın simvolu şəklində Assuriyada görülmüşdür.
Aşşur heykəltəraşlığı, adətən, sarayların girişində görkəmli lamassu cütlərini yerləşdirirdi və bu heykəllər həm daxili həyətə, həm də küçəyə baxırdı. Künclərdə yüksək relyeflərdə “ikiqat görünüşlü” fiqurlar kimi təmsil olunurlar. Öndən baxdıqda sanki ayaq üstə dururlar, yan tərəfdən baxanda yeriyirlər və ilk versiyalarında dolayı yolla baxanda beş ayağının olduğu görünüşü yaranır.
İstinadlar
- Kriwaczek, Paul. Babylon: Mesopotamia and the Birth of Civilization, p. 37.
- . 2016-03-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-06.
- ↑ Leick, Dr Gwendolyn. (ingilis). Routledge. 2002. 109–110. ISBN 978-1-134-64102-4. 2023-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-06.
- . . Brill. 2003. ISBN 90-04-13024-1. 2023-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-06.
- . 2014-06-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-06.
- Hewitt, J.F. History and Chronology of the Myth-Making Age. səh. 85.
- W. King, Leonard. Enuma Elish Vol 1 & 2: The Seven Tablets of Creation; The Babylonian and Assyrian Legends Concerning the Creation of the World and of Mankind. səh. 78.