La-Sota vağzalına qatarın gəlməsi (fr. L'arrivée d'un train en gare de La Ciotat) — 1895-ci ildə Lümyer qardaşlarının rejissorluğu və prodüserliyi ilə çəkilmiş , qısametrajlı, səssiz, sənədli film. Filmin ilk ictimai nümayişi 1896-cı ilin yanvarında baş tutub. Lümyer qardaşlarının ən məşhur filmi kimi bu film rusdilli mənbələrdə "Qatarın gəlməsi" və "Poçt qatarının gəlməsi" kimi də hallanır.
| La-Sota vağzalına qatarın gəlməsi | |
|---|---|
| fr. L'arrivée d'un train en gare de La Ciotat | |
 | |
| Janr | Sənədli film |
| Rejissor | Lümyer qardaşları |
| Prodüser | Lümyer qardaşları |
| Operator | Lui Lümyer |
| İstehsalçı | Société Lumière |
| İlk baxış tarixi | 25 yanvar, 1896 |
| Müddət | 50 san |
| Ölkələr |
 Fransa
|
| Dil | Səssiz film |
| Rəng | ağ-qara[d] |
| IMDb | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Süjet
Süjetin sadəliyinə baxmayaraq film geniş şöhrət qazanıb (ekranda yalnız qatarın gəlməsi, şəhər boyunca hərəkət edən sərnişinlər və vağzalının dəmir yolu platforması nümayiş etdirilir). Filmdə bəzi nümayişlər əsasən qatarın hərəkətini təsvir edən hissələr psixoloji cəhətdən bunu qəbul etməyə hazır olmayan insanlar arasında vahimə doğururdu.
İstehsal
Bu 50 saniyəlik film Fransanın departamentində, kommunasında çəkilib. Film kinoaparat və çap dəzgahının köməyi ilə vasitəsilə çəkilib. Lümyer qardaşlarının ilk filmlərinin hamısındakı kimi bu film də 1.33:1 olan hazırlanmışdı.
Reaksiya
Film kino dünyasında məşhur olan şəhər əfsanəsi ilə bağlıdır. Belə əhvalatlar söylənir ki, film ilk dəfə nümayiş etdirilən zaman, tamaşaçılara elə gəldi ki, təbii-ölçülü qatar düz onların üstünə gəlir və buna görə də onlar qışqıraraq, otağın arxa tərəfinə qaçdılar. Alman Der Spiegel xəbərlər jurnalında Helmut Karasek bu film haqqında yazmışdı:
|
Xüsusilə uzunmüddətli təsiri var idi; Bəli, bu film qorxu, terror, hətta təşvişə səbəb olub. |
|
Düzdür, bəzi film elmi işçiləri bu hadisənin doğruluğuna şübhə edirdi. Tarixçi Martin Lioperdinqer öz oçerkində yazırdı: "Lümyerlərin Qatarın Gəlməsi: Kinonun Əsas Əsatiri." Bu filmdə bu hadisələr faktiki olaraq baş verib ya yox ancaq, şübhəsiz ki, hərəkət edən şəkillərin yaratdığı son dərəcə realist illüziyalar belə hallara adət etməmiş insanları təəccübləndirib.
Faktlar
- Film 1895-ci ildə çəkilib və ilk dəfə 1896-ci il yanvarın 6-də böyük auditoriya qarşısında nümayiş etdirilmişdir.
- Film həmçinin 2011-ci ildə Hüqo filmində təsvir edilmişdir.
- Bu filmdən olan fraqmentlər [rus.] sovet filmində də yer alıb.
- Rus yazıçısı Maksim Qorki, "Kölgələr Səltənəti" adlı məşhur oçerkində bu tarixi məqamı belə təsvir edir:
|
|
Qəflətən nə isə basılır, hər şey yoxa çıxır və qatar ekranda görünür. Qatar elə sizə doğru şütüyür — ehtiyyatlı olun! Sanki, bu dəqiqə sizin oturduğunuz və sizi əzilmiş ət, sınmış sümüklərlə dolu cırıq çuvala çevirən qaranlığa daxil olaraq, bu qədər günah, qadın, musiqi və problemin toplaşdığı bu zalı və binanı dağıntı və toza çevirəcək. |
|
İstinadlar
- . Internet Movie Database. 2021-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 25 aprel, 2015.
- . 2021-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 25 aprel, 2015.
- The Moving Image: Volume 4, Number 1, Spring 2004, səh. 89-118
- . 2022-03-19 tarixində . İstifadə tarixi: 25 aprel, 2015.