Koçana qalaları şəhər Osmanlı imperiyasının hakimiyyəti altında olduğu dövrdə tikilmişdir. Yaxın Şərq memarlığı qalaların dizayn və üslubuna böyük təsir göstərmişdir.

Bugünkü tapıntılara görə, Koçani şəhərində və onun ətrafında üç qüllə də tikilib ki, onlardan ikisi şəhərdə - Koçana çayının hər iki sahilində, üçüncüsü isə Dolni-Podloq kəndində yerləşir. Qalalar eyni anda iki funksiyanı: həm yaşayış, həm də müdafiə funksiyasını yerinə yetirirdi. XIX əsrdə tikilmiş qalalardan birinin başında saat da var idi.

1957-ci ildə iki şəhər qalası mədəniyyət abidəsi statusunu aldı. Bu gün onlar Koçani şəhərində XVII əsrə aid yeganə tikililər olaraq qalır.

Şəhərin mərkəzində Koçan çayının sağ sahilində yerləşən qala sıx yaşayış massivində yerləşir və hündürlüyü 15,35 metrdir. Qala İlindenskaya küçəsi 1 ünvanında yerləşir. 1978-ci ildə qala bərpa edilmiş və bina möhkəmləndirilmişdir.

Qalanın cari funksiyaları aşağıda qeyd olunanlardır:

• sanitar qovşaqlar zirzəmidə yerləşir;
• birinci mərtəbədə köhnə sikkələr kolleksiyası var;
• birinci mərtəbədə arxeoloji kolleksiya var;
• kitabxana ikinci mərtəbədə yerləşir.

Qala 6,65x6,65 m ölçüdə kvadrat forma əsaslıdır, əhəng məhlulu ilə daşdan tikilmişdir. Mərtəbələr taxta pilləkənlərlə birləşdirili. Qalaya giriş cənub tərəfdəndir. Qapı qalın palıd lövhələrindən hazırlanıb, içəridən dəmir relslərlə örtülmüş və yan divarlardakı yivlərə daxil olan iki eninə relyef ilə möhkəmləndirilmişdir. Divarları massivdir, küncləri sarımtıl qumdaşı ilə örtülmüşdür.

Yuxarı mərtəbədəki pəncərə açılışları işlənmiş daş bloklardan hazırlanmışdır və işlənmiş daşdan arxitrav pəncərə eşikləri və yarımdairəvi tağlara malikdir. Pəncərələr dəmir barmaqlıqlarla qorunur. Aşağı otaqlarda, pəncərələrin əvəzinə, kənardan dar olan və içəriyə doğru genişlənən boşluqlar vardır. Qalanın şərq tərəfində taxta eyvanı da vardır. Üst iki mərtəbədə üzbəüz daş ocaqları yerləşir.

Qalanın döşəməsində yerləşən çuxurdan şəhərin müdafiəsi zamanı hücum edənlərin üzərinə qaynar yağ tökülür və ya daşlar atılırdı.

Çayın sol sahilində yerləşən qala Saat kula adlanır. Hələ də bərpa olunmayıb və vəziyyəti qənaətbəxş deyildir.

• (.pdf)