Klyuçevskaya Sopka
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Klyuçevskaya Sopka (Klyoçevskoye vulkanı) — Kamçatka ərazisində fəaliyyətdə olan vulkandır. Hündürlüyünə görə bütün Avrasiya materikinin ən hündür vulkanıdır. Vulkanın yaşı tərqibi olaraq 7000 il hesablanır[1][2][3].
| Klyuçevskaya Sopka vulkanı | |
|---|---|
| rus. Ключевская Сопка | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | Startovulkan |
| Kraterin diametri | 1250 m |
| Yaşı | 7000 |
| Son püskürmə | 2013 |
| Tərkibi | andezit |
| Mütləq hündürlüyü | 4750 - 4850 m |
| Yerləşməsi | |
| 56°04′00″ şm. e. 160°38′00″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Rusiya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
Onun hündürlü 4750 – 4850 m arasında dəyişir. 15 avqust 2013-cü ildə sonuncu partlayışdan öncə onun hündürlüyü 4835 metr təşkil edirdi. Klyoçevskaya Sopka Rusiyanın Qafqazda yerləşən zirvələri istisna olaraq ən hündür zirvəsidir.
Aktivlik baxımından son illərdə yalnız Karim Sopkasından qalır. Gücü baxımından isə Avrasiyanın ən güclü vulkanıdır[4]. Tarixə düşmüş məşhur püskürmələr: −1737 il., −1932 il., −1938 il., −1944–1945 illər., −1946 il., −1951 il., −1953 il., −1956 il., −1966 il., −1980 il., −1983 il., −1984 il., −1987 il., −1988–1989 illər., −1993 il., −1994 il., −2002 il., −2004–2005 il., −2008 il., −2009 il., −2012 il. −2013 il, 2023
Adətən il ərzində 5–6 püskürmə baş verir. 1932-ci ildə vulkanın ətəyində püskürmə baş verir. İlk dəfə vulkanda bu hadisə 25 yanvar 1932-ci ildə bsş verir. Bu zaman vulkanın ətəklərində 450–500 m yüksəklikdə yeni axıntılar baş verir. 1 sentyabr 1935 ildə Kamçatka vulkanik stansiyası tərəfindən uzaq məsafədən vulkanın tətqiqini aparırlar.
Bilyakaya konusunda baş verən püskürnə 7 noyabr 1938 ildən başlayır və 13 ay davam etmişdir. Burada 5 km uzunluğunda, xüsusi ilə 1000–1900 m yüksəkliklərdə çatlara rast gəlinir.
Növbəti güçlü püskürmə dekabr 1944 və yanvar 1945 ildə baş verir. Ətrafa küll yayılır. 1945-ci ildə Krestov novu ilə lava axınları gedir. .
19 iyun 1945 ildə vulkanın cənub-şərq yamacında hüdürlüyü 1100–1450 m yüksəklikdə 2 km uzunluqda çat əmələ gəlir və axıntılar baş verir.
23 oktyabr 1946 ildə cənub-şərq yamacında 1500 m yüksəklikdə bir ay davam edən püskürmə baş verir.
7 sentyabr 1994 ildə güçlü partlayış baş verir. Bomba effekti verən patlayışlar zamanı vulkan kütlələri 2–2,5 km səmaya atılır. Palçıq axınları 25–30 km məsafədə hərəkət edərək Kamçatka çayına çatır.
Püskürmə sentyabrda başlayır. Vulkanın hündürlüyü 5000 metrə çatır.
15 oktyabr 2012 ildə fontan şəklində vulkan küskürməsi bsş verir. Pükürmə təhlükə doğururdu. Ətrafa zəhərli qazlar yayılmışdı[5]
15 avqustda püskürmə başlayır. Dağdan axan dörd lava axını müşahidə edilirdi[6]
Yarım kilometr hündürlüyə lava püskürüb.[7]
-
Klyoçevskaya Sopka. 2002 (Nasa) -
Klyoçevskaya Sopka. 2004 -
Klyoçevskaya Sopka. 2005 -
Klyoçevskaya Sopka .2006 -
Klyoçevskaya Sopka -
Klyoçevskaya Sopka. Fevral 2010 (NASA) -
Klyoçevskaya Sopka. Mart 2010 (NASA) -
-
Klyoçevskaya Sopka 16 noyabr 2013
.jpg)
- ↑ При написании этой статьи использовался материал из Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона(1890–1907).
- ↑ Кравчук П. А. Географический . — Киев: Радянська школа, 1988. Arxivləşdirilib 2022-01-26 at the Wayback Machine ISBN 5-330-00384-9
- ↑ Петр Кравчук. Рекорды природы. — Любешов: Эрудит, 1993. — 216 с. ISBN 5-7707-2044-1.
- ↑ "Klyoçevskaya Sopka". 2012-01-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-24.
- ↑ "Kamçatkada Klyoçevskaya Sopka vulkanı püskürür". 2018-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-24.
- ↑ Volcano observatory notification to aviation (VONA) Arxivləşdirilib 2014-02-03 at the Wayback Machine KVERT, ИВиС ДВО РАН
- ↑ "Klyuchevskaya sopka vulkanı lava püskürür". Oxu.Az (az.). 2023-10-30. 2023-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-30.
- Черноморец С. С., Сейнова И. Б. Селевые потоки на вулканах Arxivləşdirilib 2012-02-01 at the Wayback Machine. — Москва: Издательство УНЦ ДО, 2010. — 72 с. ISBN 978-5-88800-341-1
- Сейнова И. Б., Черноморец С. С., Тутубалина О. В., Баринов А. Ю., Соколов И. А. Условия формирования селевых потоков в районах активного вулканизма (на примере вулканов Ключевской и Шивелуч, Камчатка). Часть 1. Криосфера Земли, 2010, т. XIV, № 2, с. 29–45
- Сейнова И. Б., Черноморец С. С., Тутубалина О. В., Баринов А. Ю., Соколов И. А. Условия формирования селевых потоков в районах активного вулканизма (на примере вулканов Ключевской и Шивелуч, Камчатка). Часть 2. Криосфера Земли, 2010, т. XIV, № 3, с. 29–36