Karbon qazı CO2 ,karbon(IV) oksid, karbon dioksid.

Karbon qazı
Molekulyar modelin şəkli
Ümumi
Kimyəvi formulu CO2
Molyar kütlə 44,01 q/mol q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq 44,01 q/sm q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi -78  °S
Qaynama nöqtəsi -57  °S
Buxarın təzyiqi 5.724.862,5 Pa
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.
PubChem
RTECS FF6400000
ChEBI
BMT nömrəsi
ChemSpider
Изменения концентрации CO2 в на протяжении последних 400 тыс. лет (сверху — за последнюю тысячу лет)

Fiziki xassələri

Rəngsiz, iysiz qazdır. Havadan ağırdır. Yanmır və yanmanın qarşısını alır. Atmosfer təzyiqdə -78,5 °C-dən aşağı temperaturda karbon qazı mayeləşmədən birbaşa bərk hala keçir. Ona görə də "quru buz" adlanır.

Alınması

Sənayedə:

  • Təbii mineralların parçalanmasından:
CaCO3 □(→┴t ) CaO + CO2
  • Təbii qazın yandırılmasından:

CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O

  • Laboratoriyada karbonat turşusunun duzlarına qüvvətli turşularla təsir etməklə alınır

Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO2 + H2O

Kimyəvi xassələri

CO2 − karbonat turşusunun anhidrididir. Turşu oksidlərinin ümumi xassələrini göstərir:

  • CO2+ H2O↔ H2CO3
  • Na2O + CO2→Na2CO3
  • 2NaOH + CO2 → Na2CO3 H2O

Karbon qazını əhəng suyu ilə təyin edirlər:

  • Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 +H2O

Karbon qazı ammonyakla karbamid əmələ gətirir:

  • CO2 + 2NH3 □(→┴t ) CO(NH2)2 + H2O

Oksidləşdirici kimi kömür və magneziumla reaksiyaya daxil olur:

  • CO2 + C □(→┴t ) 2CO
  • CO2 + 2Mg □(→┴t ) 2 MgO + C

Təbiətdə bitkilərin yaşıl yarpaqlarında(xlorofildə) fermentlərin iştirakı ilə havada olan karbon qazı və torpaqdan udulmuş su hesabına fotosintez prosesi gedir, qlükoza sintez olunur:

  • 6CO2 + 6 H2O □(→┴hϑ ) C6H12O6 + 6O2

Toksikliyi

Zəhərli qaz deyil, amma havada karbon qazının normadan çox olması orqanizmə zəhərləyici təsir göstərərək hipoksiyaya səbəb olur.Tərkibində 1,5-3% CO2 olan hava ilə uzun müddət ( bir neçə gün) nəfəs aldıqda qusma və başgicəllənmə başlayır, CO2 6%-dən çox olduqda isə ürəyin fəaliyyəti zəifləyir və həyat üçün təhlükəli vəziyyət yaranır..

Tətbiqi

Karbon qazı soda, qazlı içkilərin, karbamidin, yuyucu vasitələrin istehsalında, quru buzun alınmasında istifadə olunur. Həmçinin neftin çıxarılmasında, pensilin istehsalında, mədənlərdə partlayıcı maddələrin soyudulmasında, yanğının söndürülməsində tətbiq olunur.

Mənbə

  1. Краткая химическая энциклопедия.М., изд."Советская энциклопедия", 1967, т.V, с 314-315.
  2. Химический энциклопедический словарь. М., изд. "Советская энциклопедия", 1983, с.602.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023