Kama (udm. Кам, tatar. Чулман) — Rusiyanın Avropa hissəsindən axan çay. Volqa çayının sol və böyük qolu.
| Kama çayı | |
|---|---|
| udm. Кам, tatar. Чулман | |
 | |
| Ölkələr | |
| Mənbəyi | |
| • Yüksəkliyi | 1882 m |
| Mənsəbi | Volqa çayı |
| • Yüksəkliyi | 36 m |
| Uzunluğu | 1805 km |
| Meyilliyi | 0,11 m/km |
| Su sərfi | 4.100 m³/s |
| Su hövzəsi | Volqa çayı/Xəzər dənizi |
| Hövzəsinin sahəsi | 507000 km² |
|
Kama Rusiyanın fiziki xəritəsində:
55°21′50″ şm. e. 49°59′52″ ş. u.
|
|
| [rus.] | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg)
Hazırda Kamanın uzunluğu 1805 km təşkil edir. Bununla belə Kuybışev su anbarının tikintisi ilə onun uzunluğu 2030 kilometrə çatmasına səbəb olmuşdur. Çay ümumilikdə 74 718 qol qəbul edir. Onun hövzəsinin sahəsi 521 000 km² təşkil edir.
Adı
Çayın adı uqro-fin dillərindən əmələ gəlməsi ehtimal edilir. Müasir formasına gəldikdə Udmurt dilində udm. кам sözü «çay, böyük çau» anlamı daşıyır. Fərziyəyə görə "Komi" etnomini Kama çayını adından törəmişdir.
Coğrafiya
Çay öz başlanğıcını Udmurtiyanın Kezki rayonu, Kuliqa kəndi yaxınlığından götürür. Mənbəyi Vernekams yüksəkliyidir. Yuxarı axarlarda axarı sabit olmayaraq lillidir. Ən böyük Qolu Ağidel çayıdır. Çay 400–1200 m arası enə malik yatağa sahibdir. Çay Kuybışev su anbarında reyləşən tökülür.
Qolları
Kamaya ümumilikdə 73 718 çay tökülür. Bunun 94,5 % 10 kimoletrdən çox axara sahib deyildir. Əsas sol qolları: Cənubi Keltma, Vişera, Çusovaya, Belaya, İk, Zay, Şeşma, Menzelya; sol qolları: Kosa, Obva, Vyatka, İj, Toyma, Myoma.
Qolların siyahısı
- 1 km: Vyatka (1314 km)
- 9 km: Zay (219 km)
- 53 km: Toyma (121 km)
- 65 km: Vetki
- 75 km: Çelna
- 78 km: Şilna
- 118 km: İl (571 km)
- 124 km: İj (237 km)
- 177 km: Ağidel (çay) (1430 km)
- 227 km: Vetlyanka
- 232 km: Berezovka
- 240 km: Buy (228 km)
- 241 km: Kambarka
- 259 km: Şolya
- 271 km: Kiçik Sarapulka
- 277 km: Böyük Sarapulka
- 329 km: Siva (206 km)
- 493 km: Tulva (118 km)
- 545 km: Oçyor
- 549 km: Yuq
- 572 km: Taborka
- 576 km: Peremka
- 586 km: Nıtva
- 605 km: Sırka
- 620 km: Çakva
- 624 km: Syuzva
- 631 km: Palta
- 636 km: Kiçik Lasva
- 638 km: Lasva
- 693 km: Çusovaya (735 km)
- 729 km: Polzna
- 745 km: Dobryanka
- 748 km: Tyos
- 776 km: Qarevaya
- 776 km: Lyovna
- 780 km: Obva (247 km)
- 787 km: Böyük Visim
- 792 km: Çyormoz (121 km)
- 799 km: Aşağı Lux
- 807 km: Kosva (283 km)
- 810 km: İnva (257 km)
- 824 km: Emelyanixa
- 835 km: Pojva
- 844 km: Tuzim
- 846 km: Sınva
- 864 km: Poz
- 872 km: Poludennı Kondas (102 km)
- 872 km: Kondas
- 879 km: Yayva (304 km)
- 881 km: Lyonva
- 889 km: Zıryanka
- 891 km: Tolıç
- 913 km: Lısva
- 919 km: Usolka
- 930 km: Borovaya
- 932 km: Vilva
- 937 km: Moşevisa
- 958 km: Vişera (415 km)
- 962 km: Qremyaçevka
- 965 km: Kerçevka
- 996 km: Urolka (140 km)
- 1005 km: Bolşoy Kozır
- 1014 km: Çyolva
- 1025 km: Çumıç
- 1037 km: Vilva
- 1056 km: Pilva (214 km)
- 1060 km: Cənubi Keltms (172 km)
- 1102 km: Svetlisa
- 1109 km: Kosa (267 km)
- 1172 km: Yazevka
- 1174 km: Todya
- 1175 km: Leman
- 1181 km: Lupya (128 km)
- 1193 km: Veslyanka (266 km)
- 1195 km: Ves
- 1198 km: Pıy
- 1199 km: Sordva
- 1206 km: Volva
- 1222 km: Liz
- 1222 km: Punşin
- 1236 km: Berezovka
- 1241 km: Poqva
- 1244 km: Syova
- 1261 km: Porış (131 km)
- 1267 km: Tuprunka
- 1287 km: Piseqovka
- 1293 km: Pıelka
- 1310 km: Kujva
- 1342 km: İma
- 1349 km: Lupya
- 1364 km: Buzima
- 1379 km: Çus
- 1388 km: Kım
- 1406 km: Nırmıç
- 1421 km: Volosnisa
- 1440 km: Rıta
- 1473 km: Lupya (135 km)
- 1487 km: Çula
- 1508 km: Çyornaya
- 1519 km: Syozva
- 1528 km: Nyarpa
- 1530 km: Şalim
- 1545 km: Zuykarka
- 1551 km: Puqovka
- 1561 km: Çus
- 1562 km: Çeneq
- 1572 km: Zyozba
- 1580 km: Pura
- 1590 km: Kolıç
- 1594 km: Vok
- 1601 km: Neopol
- 1608 km: Kaya
- 1617 km: Nirim
- 1630 km: Tomız
- 1637 km: Pax
- 1640 km: Çenoq
- 1646 km: Kedra
- 1652 km: Çenoq
- 1656 km: Lıtka
- 1667 km: Syova
- 1683 km: Leman
- 1703 km: Şimali Sarday
- 1709 km: Sarday
- 1723 km: Kiçik Pızel
- 1724 km: Kampızel
- 1729 km: Lopya
- 1767 km: Nilkam
İdman
Kama çayında Perm vilayətində Yelkənli qayıqların yarışı keçirilir - Kama kuboku
Gəmiçilik
Kama nəhəng naviqasiya sisteminə malikdir. Su anbarlarının inşası onun imkanlarını artırmışdır. Kama Kerçevski qəsəbəsinə qədər gəmiçilik üçün yararlıdır. Əsas limanları: Solikamsk, Berezniki, Lyovşina, Perm, Krasnokamsk, Çaykovski, , , Naberejneye Çelnı, Nijnekamsk, Çistopol. Permdən Moskva, , Həştərxan və Ufaya reyslər təşkil edilir.
Təbiəti
Çayda çökə, nərə, çapaq, karp, , xanı, adi durnabalığı və s balıqlar yayılmışdır.
Qalereya
Bəndlər və su anbarları
Kama üzərində bir neçə yerdə bənd mövcuddur:
- Permdə, Kama su anbarını meydana gətirən bənd Kama Su Elektrik Stansiyasının yanında;
- Çaykovskidə, Votkinsk su anbarını təşkil edən bənd Votkinsk Su Elektrik Stansiyasının yanında;
- Naberejnıye Çelnıda, Nijnekamsk Su Elektrik Stansiyasının yanındakı bənd, Nijnekamsk su anbarını əmələ gətirir.
İstinadlar
- . 2021-11-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-24.
- . 2017-06-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-24.
- Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. Т. II. С. 172.
- Владимир Владимирович Напольских 2015-03-28 at the Wayback Machine
- . 2011-07-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-24.
- Kuybışev su anbarı Kamanın uzunluğuna daxil deyil