Kalmıkların deportasiyası

Kalmıkların deportasiyası və ya "Ulusı" əməliyyatı (rus. Операция «Улусы») — 28 – 31 dekabr 1943-cü ildə 93.000-dən çox kalmıkların və kalmıklarla evil olan qeyri-kalmık qadınların Sovet İttifaqı tərəfindən sürgün edilməsidir. Ailələr və ayrı-ayrılıqda insanlar məcburi əmək üçün zorla mal-qara vaqonlarında Sibirə, xüsusi yaşayış məntəqələrinə köçürüldülər. Kalmık olmayan kişilərlə evlənən kalmık qadınlar deportasiyalardan azad edildi. Hökumət sürgünlərin rəsmi səbəbi kimi 2-ci Dünya müharibəsində təxminən 5000 kalmıkın nasistlərə bağlı Kalmıkiya Süvari Korpusunda döyüşməsini göstərərək, onları Aksis qüvvələri ilə əməkdaşlıqda ittiham etmişdi. Amma iqtidar eyni zamanda 23 mindən çox kalmıkın Qızıl Orduda xidmət etdiyini və Aksis qüvvələrinə qarşı Sovetlərlə birlikdə vuruşduğunu qəbul etmirdi.

Kalmıkların deportasiyası
Əsas münaqişə: SSRİ-də məcburi köçürülmələr, SSRİ-də siyasi repressiya və İkinci Dünya müharibəsi
Kalmıkiyadan Sibirə olan deportasiyanın xəritəsi (1943)   Kalmıkiya   Omsk vilayəti, Krasnoyarsk diyarı, Altay diyarı, Novosibirsk vilayəti (destination of the deportees)
Kalmıkiyadan Sibirə olan deportasiyanın xəritəsi (1943)
  Kalmıkiya
  Omsk vilayəti, Krasnoyarsk diyarı, Altay diyarı, Novosibirsk vilayəti (destination of the deportees)
Ümumi məlumatlar
Yeri Kalmıkiya,SSRİ
Hücumun hədəfi Kalmıklar
Tarix
  • 28 dekabr 1943–31 dekabr 1943
Hücum metodu məcburi köçürmə, deportasiya
Ölü sayı 16 000 - 17 000
Törədən(lər)
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

NKVD rəisi Lavrenti Beriya və onun komissar müavini İvan Serov SSRİ hökumət başçısı İosif Stalinin birbaşa göstərişi ilə deportasiyanı həyata keçirdilər. Deportasiyada NKVD-NKGB qoşunlarından 10 minədək hərbçi iştirak etmişdir. Bu, 1930–1950-ci illər arasında bir neçə milyon sovet etnik azlığına təsir edən sovetlərin məcburi yerləşdirmə və əhali köçürmələri proqramının bir hissəsidir.Kalmıkların xüsusi hədəfə çevrilməsi bu entik qrup içindəki anti-kommunist əhvali-ruhiyyə və Buddist mədəniyyəti kimi bir sıra səbəblərə əsaslanırdı.

Deportasiya 16 mindən çox insanın ölümünə səbəb oldu, bu da deportasiya edilmiş əhalinin 17%-nin ölməsi demək idi.Nikita Xruşşov SSRİ-nin yeni hökumət başçısı olduqdan və de-Stalinizasiya prosesini başlatdıqdan sonra 1956-cı ildə kalmıkların deportasiya edilmiş xalq status götürüldü. 1957-ci ildə kalmıklar xüsusi yaşayış məntəqələrindən azad edildi və olaraq rəsmiləşdirilən doğma torpaqlarına qayıtmalarına icazə verildi. 1959-cu ilə qədər sürgündə qalan kalmıkların 60% -dən çoxu evlərinə qayıtdı. Ancaq, bu gün də hiss olunan, insan itkisinin və sürgünlərin sosial-iqtisadi həyatda yaratdığı dəyişikliklər kalmıklara çox təsir etdi. 14 noyabr 1989-cu ildə Stalinin bütün deportasiyalarını "qanunsuz və cinayətkar" elan etdi. Müasir tarixi təhlillər bu köçürmələri təqib və insanlığa qarşı cinayət nümunəsi hesab edir.

İstinadlar

  1. . səh. 145
  2. . səh. 68
  4. . səh. 65–66
  5. . səh. 204
  6. . səh. 58
  7. ↑ . səh. 61
  8. . səh. 55
  9. ↑ . səh. 9
  10. ↑ . səh. 168
  11. . səh. 67
  12. . səh. 
  13. . səh. 62
  14. . səh. 199
  15. . səh. 86
  16. . səh. 285

Mənbələr

  • Bormanshinov, Arash. "The Kalmyks in America 1952–62". Journal of the Royal Central Asian Society. 50 (2). 1963: 149–151. doi:.
  • Grannes, Alf. "The Soviet deportation in 1943 of the Karachays: a Turkic Muslim people of North Caucasus". Institute of Muslim Minority Affairs Journal. 12 (1). 1991: 55–68. doi:.
  • . . New York City: . 1996. ISBN 9781560723714.
  • . . Budapest; New York City: . 2004. ISBN 9789639241688. LCCN .
  • Human Rights Watch. (PDF). 1991. OCLC .
  • Gedeeva, Darina; Babaev, Andrei. . Apollo, the Cambridge University institutional repository. 2016. doi:.
  • Buckley, Cynthia J.; Ruble, Blair A.; Hofmann, Erin Trouth. . . 2008. ISBN 978-0801890758. LCCN .
  • Tolz, Vera. // Garrard, John; Healicon, Alison (redaktorlar ). World War 2 and the Soviet People: Selected Papers from the Fourth World Congress for Soviet and East European Studies. New York City: . 1993. ISBN 9781349227969. LCCN .
  • Rywkin, Michael. . Armonk, N.Y.: M.E. Sharpe. 1994. ISBN 9781315287713. LCCN .
  • Statiev, Alexander. "The Nature of Anti-Soviet Armed Resistance, 1942-44: The North Caucasus, the Kalmyk Autonomous Republic, and Crimea". Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History. 6 (2). 2005: 285–318. doi:.
  • Mastyugina, Tatiana; Perepelkina, L.; Perepelkin, Lev. . Greenwood Publishing Group. 1996. ISBN 9780313293153. LCCN .
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023