KELT-9b - Haqqinda Melumat

KELT-9b
Kəşf tarixi	5 iyun 2017
Böyük yarımoxu	5.038.456.285,176 m
Əyilməsi	86,79 ± 0,25 °
Perisentr arqumenti	1,6 radian
Özünə xas	0
Kütləsi	2,88 ± 0,84 Jupiter mass
Şimal qütbünün meyllənməsi	+39° 56′ 19,765154336″

KELT-9b ekzoplanetdir, daha dəqiq desək, ultra isti Yupiterdir və Yerdən təqribən 670 işıq ili uzaqda yerləşən KELT-9-un son B tipli/ilkin A tipli ulduzunun orbitində fırlanır. Kilodegree Həddindən artıq Kiçik Teleskopunun (Kilodegree Extremely Little Telescope) köməyi ilə aşkar edilən KELT-9b-nin kəşfi 2016-cı ildə elan edilmişdir.

Ev sahibi ulduz

Ulduz Günəşdən 2,3 dəfə, kütləsi isə 2,6 dəfə böyükdür. Ev sahibi ulduz olan KELT-9-un səthinin temperaturu 10,170 K-dir, bu isə öz növbəsində, tranzit planeti olan bir ulduz üçün qeyri-adi dərəcədə istidir. KELT-9b-nin kəşfindən əvvəl, yalnız altı A tipli ulduzun planetləri olduğu bilinirdi, onlardan ən isti olan WASP-33, 7,430 K-da əhəmiyyətli dərəcədə soyuqdur; əvvəllər planetlərə ev sahibliyi edən B tipli ulduzların heç biri məlum deyildi. B9.5-A0 kimi təsnif edilən KELT-9 planeti olduğu bilinən ilk B tipli ulduz ola bilər. KELT-9b KELT-9-dan cəmi 0,03462 AU-luq məsafədə dairəvi, lakin güclü maili orbitdə yerləşir və onun orbital müddəti 1,5 gündən də azdır.

Fiziki xassələri

Ekzoplanet KELT-9b orbitində KELT-9 ulduzunu qəbul edir

KELT-9b nisbətən böyük nəhəng planetdir və kütləsi Yupiterdən təxminən 2,8 dəfə böyükdür; lakin onun radiusunun Yupiterdən təxminən iki dəfə böyük olduğunu nəzərə alsaq, onun sıxlığı Yupiterinkinin yarısından azdır. Bir çox isti Yupiterlər kimi, KELT-9b da öz ulduzu ilə gelgit olaraq kilidlənir. Atmosferinin xarici sərhədi, demək olar ki, Roche lobuna çatır və bu, planetin öz ulduzundan aldığı həddindən artıq miqdardakı radiasiyaya görə sürətli bir formada atmosfer qaçışı yaşadığını göstərir, başqa sözlər öz atmosferini sürətlə itirir. 2020-ci ildə atmosfer itkisi dərəcəsinin milyard ildə 18–68 Yer kütləsinə bərabər olduğu ölçülmüşdür.

2020-ci ilin yanvar ayına olan məlumata görə, KELT-9b ən isti məlum ekzoplanetlərdən biridir, gündüz temperaturu 4,600 K-yə yaxınlaşır – bu isə onun, bir çox aşağı kütləli ulduzlardan daha isti olduğunu nümayiş etdirir. Gün tərəfdəki molekullar öz komponent atomlarına parçalanır, beləliklə, normal olaraq ayrılmış odadavamlı elementlər neytral və tək ionlaşmış atom dəmiri (Fe və Fe+) və tək ionlaşmış titan (Ti+), daxil olmaqla atom növləri kimi mövcud ola bilər ki, bunlar yalnız daha sərin olan gecə tərəfinə çatdıqda öz mövcudluqlarını saxlamaq üçün müvəqqəti olaraq reform edirlər. Təəccüblüdür ki, 2021-ci ildə götürülmüş spektrlər birmənalı şəkildə planet atmosferində metal oksidləri və hidridlərin olduğunu göstərdi, baxmayaraq ki, 2021-ci ildə çəkilmiş daha yüksək ayırdetmə spektrləri planetin gündüz hissəsindən heç bir molekulyar emissiya aşkar etməmişdir.

KELT-9b-nin termosfer təbəqəsinin dəmir kimi ağır metal atomlarının ionlaşması nəticəsində 10000–11000 K-yə qədər qızması gözlənilir.

İstinadlar

jurnal.
Nature (ing.). / M. Skipper NPG, Springer Science+Business Media, 1869. ISSN ;
Borsa F., Rainer M., Bonomo A. S., Barbato D., Fossati L., Malavolta L., Nascimbeni V., Lanza A. F., Esposito M., Affer L. et al. The GAPS Programme with HARPS-N at TNG (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 2019. Vol. 631. P. A34. ISSN ; ; ;
↑ Gaudi B. S., Collins K. A., Stassun K., Beatty T. G., Zhou G., Latham D. W., Bieryla A., Eastman J. D., Siverd R. J., Stevens D. J. et al. A giant planet undergoing extreme-ultraviolet irradiation by its hot massive-star host (ing.). // Nature / M. Skipper NPG, Springer Science+Business Media, 2017. Vol. 546, Iss. 7659. P. 514–518. ISSN ;
Kokori A., Tsiaras A., Edwards B., Jones A., Pantelidou G., Tinetti G., Bewersdorff L., Iliadou A., Jongen Y., Lekkas G. et al. (ing.). // The Astrophysical Journal: Supplement Series AAS, 2023. Vol. 265, Iss. 1. P. 4. ISSN ;
Gaia Data Release 2 (ing.). / Data Processing and Analysis Consortium, European Space Agency 2018.
.
KELT-9 as an eclipsing double-lined spectroscopic binary: a unique and self-consistent solution to the system, 2021, arXiv:
Brennan, Pat; Cofield, Calia. . NASA. 24 January 2020. 11 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 24 January 2020.
2021-12-11 at the Wayback Machine Exoplanet Exploration Program 2017
↑ . 4 December 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 11 December 2021.
Wyttenbach, A.; Mollière, P.; Ehrenreich, D.; Cegla, H. M.; Bourrier, V.; Lovis, C.; Pino, L.; Allart, R.; Seidel, J. V.; Hoeijmakers, H. J.; Nielsen, L. D.; Lavie, B.; Pepe, F.; Bonfils, X.; Snellen, I. A. G. "Mass loss rate and local thermodynamic state of KELT-9 b thermosphere from the hydrogen Balmer series". Astronomy & Astrophysics. 638. 2020: A87. arXiv:. Bibcode:. doi:.
Confirmation of Iron Emission Lines and Non-detection of Molecules on the Dayside of KELT-9b with MAROON-X, 2021, arXiv:
Changeat, Quentin; Edwards, Billy, The Hubble WFC3 Emission Spectrum of the Extremely-Hot Jupiter, KELT-9 b, 2021, arXiv:
Pino, L.; Désert, J. M.; Brogi, M.; Malavolta, L.; Wyttenbach, A.; Line, M.; Hoeijmakers, J.; Fossati, L.; Bonomo, A. S.; Nascimbeni, V.; Panwar, V.; Affer, L.; Benatti, S.; Biazzo, K.; Bignamini, A.; Borsa, F.; Carleo, I.; Claudi, R.; Cosentino, R.; Covino, E.; Damasso, M.; Desidera, S.; Giacobbe, P.; Harutyunyan, A.; Lanza, A. F.; Leto, G.; Maggio, A.; Maldonado, J.; Mancini, L.; və b. "Neutral Iron Emission Lines from the Day-side of KELT-9b -- the GAPS Programme with HARPS-N at TNG XX". The Astrophysical Journal. 894 (2). 2020: L27. arXiv:. Bibcode:. doi:.
Fossati, L.; Shulyak, D.; Sreejith, A. G.; Koskinen, T.; Young, M. E.; Cubillos, P. E.; Lara, L. M.; France, K.; Rengel, M.; Cauley, P. W.; Turner, J. D.; Wyttenbach, A.; Yan, F., "A data-driven approach to constraining the atmospheric temperature structure of the ultra-hot Jupiter KELT-9b", Astronomy & Astrophysics, 643, 2020: A131, arXiv:, Bibcode:, doi:

[_33ece288b4f0d683-1] urnal.

[_a844ec2f27c3bb16-2] Nature (ing.). / M. Skipper NPG, Springer Science+Business Media, 1869. ISSN ;

[_35330ad98f99ee1f-3] Borsa F., Rainer M., Bonomo A. S., Barbato D., Fossati L., Malavolta L., Nascimbeni V., Lanza A. F., Esposito M., Affer L. et al. The GAPS Programme with HARPS-N at TNG (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 2019. Vol. 631. P. A34. ISSN ; ; ;

[_fbc1617638f38cbe-4] Gaudi B. S., Collins K. A., Stassun K., Beatty T. G., Zhou G., Latham D. W., Bieryla A., Eastman J. D., Siverd R. J., Stevens D. J. et al. A giant planet undergoing extreme-ultraviolet irradiation by its hot massive-star host (ing.). // Nature / M. Skipper NPG, Springer Science+Business Media, 2017. Vol. 546, Iss. 7659. P. 514–518. ISSN ;

[_63f12aff068bae21-5] Kokori A., Tsiaras A., Edwards B., Jones A., Pantelidou G., Tinetti G., Bewersdorff L., Iliadou A., Jongen Y., Lekkas G. et al. (ing.). // The Astrophysical Journal: Supplement Series AAS, 2023. Vol. 265, Iss. 1. P. 4. ISSN ;

[_b953936c8997de31-6] Gaia Data Release 2 (ing.). / Data Processing and Analysis Consortium, European Space Agency 2018.

[_e21b5f2dab9c449f-7] .

[Asnodkar2021-8] KELT-9 as an eclipsing double-lined spectroscopic binary: a unique and self-consistent solution to the system, 2021, arXiv:

[NASA-20200124-9] Brennan, Pat; Cofield, Calia. . NASA. 24 January 2020. 11 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 24 January 2020.

[autogenerated1-10] 2021-12-11 at the Wayback Machine Exoplanet Exploration Program 2017

[jpl,7june2017-11] . 4 December 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 11 December 2021.

[12] Wyttenbach, A.; Mollière, P.; Ehrenreich, D.; Cegla, H. M.; Bourrier, V.; Lovis, C.; Pino, L.; Allart, R.; Seidel, J. V.; Hoeijmakers, H. J.; Nielsen, L. D.; Lavie, B.; Pepe, F.; Bonfils, X.; Snellen, I. A. G. "Mass loss rate and local thermodynamic state of KELT-9 b thermosphere from the hydrogen Balmer series". Astronomy & Astrophysics. 638. 2020: A87. arXiv:. Bibcode:. doi:.

[13] Confirmation of Iron Emission Lines and Non-detection of Molecules on the Dayside of KELT-9b with MAROON-X, 2021, arXiv:

[14] Changeat, Quentin; Edwards, Billy, The Hubble WFC3 Emission Spectrum of the Extremely-Hot Jupiter, KELT-9 b, 2021, arXiv:

[15] Pino, L.; Désert, J. M.; Brogi, M.; Malavolta, L.; Wyttenbach, A.; Line, M.; Hoeijmakers, J.; Fossati, L.; Bonomo, A. S.; Nascimbeni, V.; Panwar, V.; Affer, L.; Benatti, S.; Biazzo, K.; Bignamini, A.; Borsa, F.; Carleo, I.; Claudi, R.; Cosentino, R.; Covino, E.; Damasso, M.; Desidera, S.; Giacobbe, P.; Harutyunyan, A.; Lanza, A. F.; Leto, G.; Maggio, A.; Maldonado, J.; Mancini, L.; və b. "Neutral Iron Emission Lines from the Day-side of KELT-9b -- the GAPS Programme with HARPS-N at TNG XX". The Astrophysical Journal. 894 (2). 2020: L27. arXiv:. Bibcode:. doi:.

[16] Fossati, L.; Shulyak, D.; Sreejith, A. G.; Koskinen, T.; Young, M. E.; Cubillos, P. E.; Lara, L. M.; France, K.; Rengel, M.; Cauley, P. W.; Turner, J. D.; Wyttenbach, A.; Yan, F., "A data-driven approach to constraining the atmospheric temperature structure of the ultra-hot Jupiter KELT-9b", Astronomy & Astrophysics, 643, 2020: A131, arXiv:, Bibcode:, doi: