Kürmez Xan - türk və altay mifologiyasında ruhlar ilahı. Körmöz Xan və ya Kürmes Xan da deyilir. Yeraltındakı ruhların (Körmözlərin) lideridir. Maniheizm sonrası Hörmüzd ilə əlaqəli olaraq görülmüşlər. Monqol mifologiyasında Xormosta ya da Qormosta, Türk mifologiyasında "Kurbustan" və ya Kürmez adıyla yer alır. Monqollara görə 55 Qərb tanrısının başında tapılar.
Körmözlər
Türk və altay xalq inancında və mifologiyasında mələk və qarabasma növü varlıqlardır. Kürmez xan bunların başında tapılar. Körmös, Kürmös və ya Körümes də deyilir. Kimi zaman Tanrının vəzifələndirdiyi düşünülər. Körmösler ən çox batımında və gündoğumunda ortaya çıxar və təsirli olarlar. Buna görə bu vaxtlar təhlükəli sayılır. İnsanların ruhlarını ələ keçirə bilərlər. Körmöslü anlayışı dəli və ya ruhi xəstə mənasında istifadə edilər.
Etimologiya
(Gör/Kor) kökündən törəmişdir. Görməyən deməkdir. Türk mifologiyasında görməyən eyni zamanda görünməz deməkdir.
Mənbə
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
- Дугаров Б. С. Этнос и культура. Культ горы Хормуста в Бурятии (rus.)
- York, Michael (2005). Pagan Theology: Paganism as a World Religion. NYU Press. ISBN 9780814797082.
- Sims-Williams, Nicholas (1992), Sogdian and other Iranian inscriptions of the Upper Indus, University of Michigan, ISBN 978-0-7286-0194-9
- Frye, Richard Nelson (1996), The heritage of Central Asia from antiquity to the Turkish expansion, Markus Wiener Publishers, ISBN 978-1-55876-111-7