Jan-Mari Len (30 sentyabr 1939[…]) — fransız fiziki, supramolekulyar kimyanın banisi, kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı.

Jan-Mari Len
fr. Jean-Marie Lehn
Doğum tarixi 30 sentyabr 1939(1939-09-30)[…](85 yaş)
Elm sahəsi Supramolekulyar kataliz
İş yerləri
Təhsili
Üzvlüyü
Mükafatları Officer of the National Order of Merit Knight of the French Order of Academic Palms Fəxri Legion ordeninin yüksək rütbəli zabiti "Fəxri Legion" ordeni komandoru "Fəxri Legion" ordeninin zabit dərəcəsi "Fəxri legion" ordeni kavaleri Order of the Rising Sun, Gold and Silver Star İncəsənət və elm sahəsində Pour le Mérite ordeni
Kimya üzrə "Nobel" mükafatı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Fransız kimyaçısı Len 1939-cu ilin sentyabrın 30-da Rosemdə anadan olmuşdur. 1960-cı ildə Strasburq Universitetini bitirmişdir. 1960-cı ildə Fransanın Milli elmi tədqiqatlar mərkəzində işləmişdir. 1963-1964-cü illərdə R.B. Vudvordun laboratoriyasında (Harvard Universitetində) təcrübə keçmişdir. 1963-1979-cu illərdə Strasburq Universitetində (1970-ci ildən professor), 1979-cu ildən Kollec de Fransda professor işləyir.

Əsas elmi tədqiqat istiqaməti üzvi sintez və kompleks birləşmələr kimyasıdır. 1962 1967-ci illərdə Ç.C. Pedersen tərəfindən başlamış tədqiqatları genişləndirmişdir.

1970-ci ildə NMR və pH-metriya üsulları ilə bisiklik amino-kraun efirlərini öyrənmiş, sübut etmişdir ki, onlar monosiklik kraun efirlərinə nəzərən iki tərtib daha çox kompleks əmələ gətirmək qabiliyyətinə malikdir. 1972-1978-ci illərlə supermolekul adlanan Kraun efirləri komplekslərinin təkcə kationlarla yox, həmçinin anionlarla və neytral molekullarla əmələ gəlməsində həndəsi və energetik komplementarlığının əhəmiyyətli qanunauyğunluq olduğunu müəyyən etmişdir. Kraun efirlərinin onlarla əlaqələnən substrata münasibətdə katalitik rolunu göstərmiş, onları fermentativ sistemlərə bənzətmişdir.

1980-ci ildə ilk dəfə olaraq polimakrotsiklik kraun-sistemlərin ümumi sintezi üsulunu işləyib hazırlamışdır. Bu üsul həm də metal üzvi xarakterli kraun-sistemlərin sintezinə də aiddir. Proto-ATFaza və protokinaz göstərən kraunsistemlər almışdır.

1987-ci ildə “Yüksək seçicilikli struktur-spesifik qarşılıqlı təsirli molekulların tədqiqi və istifadəsinə görə” Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.

İstinadlar

  1. Bell A. Jean-Marie Lehn //  (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
  2. .
  3. .
  4. .
  5.  (ing.). 2002.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023