I Sultan Əhməd xan (qazaxca Alaca xan, Oyratca Olaca xan "Qatil xan"; 1465, Moğolustan – 1504, Aksu) — Şərqi və Mərkəzi Moğolustanın hakimi, Yunus xanın oğlu.
| I Sultan Əhməd xan | |
|---|---|
| 1485 – 1504 | |
| Əvvəlki | Yunus xan |
| Sonrakı | Mənsur xan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Moğolustan |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Turfan |
| Atası | Yunus xan |
| Uşaqları |
oğlanları: Mənsur xan |
| Ailəsi | Çingizlilər, Cığataylılar |
| Dini | Sünni İslam |
Həyatı
Sultan Əhməd xan Yunus xan oğlu 1465-ci ildə anadan olmuşdu. 1485-ci ildə Moğolustan çöllərinə gedərək 10 il Kalmak-oyratlarla, özbək-qazaxlarla döyüşə-döyüşə Şərqi və Mərkəzi Moğolustanı və Turfan dairəsini özünə tabe etdi.
I Sultan Əhməd xan 1502-1503-cü illərdə qardaşı I Sultan Mahmud xanla bərabər Məhəmməd Şeybani xana qarşı döyüşə yollandı. Öz yurdunu böyük oğlu Mənsur xana verdi. Son döyüşdə Çuçi nəslindən olan Özbək xanına əsir düşdü, lakin tezliklə azad edildi.
I Sultan Əhməd xan 1504-cü ildə iflicdən vəfat etdi.
Ailəsi
Qızları:Məhim xanım — ikinci qızı, Adık sultan Qazaxın oğlu Buydaş sultanın arvadı.
- Sultan Məhəmməd Baburun dayısıdır.
Ədəbiyyat
- Акимушкин О. Ф. Средневековый Иран: Культура, история, филология. — СПб.: Санкт-Петербург "Наука", 2004. — С. 257-264. — 403 с. — (Восток: Общество, культура, религия). — 1200 экз. — ISBN 5-02-027059-8.
- Султанов Т. И. Чингиз-хан и Чингизиды. Судьба и власть. — М.: АС:АСТ МОСКВА, 2006. — 445 с. — (Историческая библиотека). — 5000 экз. — ISBN 5-17-0358040.