IM-1, Nova-C aya eniş aparatından istifadə edərək NASA CLPS proqramı və ing. Intuitive Machines (IM) şirkətinin birgə həyata keçirilən Ay missiyası idi. IM Aya eniş aparatını Odysseus lander aparatı adlandırdı. Odissey aparatı Aya uğurla eniş edən ilk kommersiya eniş aparatı oldu.

IM-1
TO2-IM
CLPS-2
Nova-C Class IM-1 Odysseus in preparation for launch
Nova-C Class IM-1 Odysseus in preparation for launch
Ümumi məlumat
Ölkə ABŞ
Təşkilat Intuitive Machines
Uçuş məlumatları
Gəminin adı Odissey
Daşıyıcı raket Nova-C
Buraxılma tarixi 15 fevral 2024
Eniş 22 fevral 2024
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ayın səthi ilə təmasda olduqdan sonra eniş aparatı 30 dərəcə bucaq altında əyildi. Lakin bütün alət yükləri funksional olaraq qaldı və missiya uğurlu hesab edildi. 2024, mart ayına olan məlumata əsasən aparatın məlumatları nəzərdən keçirilir və Odisseyin əlavə məlumatların toplanması üçün potensialının olduğu qeyd edilir.

Odisseyin Aya enişi 1972-ci ildə Apollon 17- dən sonra Amerika istehsalı olan kosmik gəmi olaraq ilk yumşaq Ay enişidir. Eyni zamanda özəl şirkət tərəfindən ilk yumşaq Ay enişidir. Bu, aşağı yerin orbitindən kənarda atəş açan, maye metan və maye oksigen ilə işləyən ilk kosmik gəmidir və eyni zamanda dünyadan kənar bir göy cisminə enən ilk metaloks kosmik gəmisidir.

Layihələndirmə

2017-ci ilin dekabrında ing. Space Policy Directive 1 astronavtları Aya göndərmək niyyətindən xəbər verdi. The New York Times-ın əldə etdiyi NASA sənədlərindən çıxarışlar agentliyin kosmosa uçuşlarda özəl sektora üstünlük verilməsini müəyyən etdi. 2018-ci ilin noyabr ayında NASA, agentlik üçün doqquz şirkəti seçərək, "Aya kommersiya yükü xidmətləri" proqramını elan etdi. 2019-cu ilin may ayında NASA Astrobotic Technology, Intuitive MachinesOrbit Beyond-un aya uçacaq aparatları inkişaf etdirəcəklərini və Intuitive Machines üçün 77 milyon dollar ayıracağını elan etdi. Ümumi Intuitive Machines-ə IM-1 missiyasında istifadə edilən Odissey kosmik modulunu hazırlamaq üçün 118 milyon dollar ödənildi.

2024-cü ilin fevralında IM-1 missiyası 2024-cü ilin yanvarında Astrobotic Technology tərəfindən işə salınan Pereqrin missiyasını izlədi. Lakin buraxıldıqdan sonra yanacaq sızması müşahidə edildikdə kosmik gəmi Yer atmosferinə yenidən daxil olmaq üçün istiqamətləndirildi.

Missiya aparatı

 
Planlaşdırılan şaquli enişin rəssam konsepsiyası. IM-1

Odissey NASA tərəfindən hazırlanmış altı alət olmaqla lazer retroreflektor massivi, naviqasiya cihazı, stereo kamera, aşağı tezlikli radioqəbuledici, Lunar Node-1 mayak və yanacaq səviyyəsini izləmək üçün alətlə təchiz edilmişdir. Bundan əlavə, ing. Embry-Riddle Aeronautical University, Daytona Beach tələbələri tərəfindən qurulmuş kamera, planlaşdırılan Ay teleskopu və Jeff Koons sənət layihəsi də göyərtədə idi. Ümumilikdə faydalı yüklər NASA-nın altı elmi alətindən və altı kommersiya alətindən (sonunculardan beşi elmi, biri isə mədəni) ibarətdir.

Odissey təxminən iki həftə davam edən Ay gecəsindən salamat çıxmaq üçün nəzərdə tutulmayıb.

Missiya hadisələri

Başlamadan əvvəl

2023-cü ilin dekabrında Odissey emal üçün Kennedi Kosmik Mərkəzinə gəldi. Artıq fevralın 13-də IM, Odisseyin buraxılışa hazır olduğunu bildirdi.

Start

 
Modul Kennedi Kosmik Mərkəzi 39A buraxılış kompleksindən buraxılır.

Odisseyi daşıyan təkrar istifadə edilə bilən Falcon 9 gücləndiricisi 15 fevral 2024-cü il tarixində saat 06:05-də Floridada LC-39A- dan qalxdı. Gücləndirici LZ-1 -ə qayıdıb və sərf edilmiş Falcon 9 yuxarı pilləsi kosmik gəmini ayın şəffaf trayektoriyasına çatdırıb.

Erkən əməliyyatlar

Aparıcıdan ayrıldıqdan sonra Nova Control əməliyyat mərkəzi eniş aparatı ilə əlaqə qurdu və ilkin yoxlamalar apardı. Kosmik gəminin raketdən ayrıldıqdan sonra çəkdiyi şəkillər fevralın 17-də yayımlandı.

Traektoriya korreksiyası

Intuitive Machines missiyanın trans-ay fazası zamanı üçə qədər trayektoriya tənzimləmə manevrini planlaşdırırdı. Birincisi fevralın 18-də tamamlandı və fevralın 20-də ikinci manevrdən sonra üçüncüyə ehtiyac qalmadı.

Fevralın 20-də Odisseyin Ay səthinə səyahətinin təxminən 72%-nin tamamlandığı elan edildi.

Ayın orbiti

Odissey 21 Fevralda Ayın orbitinə daxil olma sürətini 800 m/san (1,800 mil/saat) dəyişdirərək həyata keçirdi. Intuitive Machines bildirdi ki, 408 saniyəlik əsas mühərrik yanması eniş aparatını 92 km (57 mil) Ay orbitinə yerləşdirib. Fevralın 22-də IM "Aya düzəliş manevri" ilə orbiti qaldırdığını bildirdi.

Fevralın 22-də Ayın səthinə enməzdən əvvəl eniş aparatı Ayın ətrafında təxminən 24 saat sərf etdi. Fevralın 21-də, hələ orbitdə olarkən, Odissey Ayın səthinin yüksək keyfiyyətli şəkillərini göndərdi.

Səthi əməliyyatlar

Fevralın 23-də Intuitive Machines bildirdi ki, IM-1 Odissey aparatı hələ də salamatdır və IM nəqliyyat vasitəsinin statusu və elmi yüklərin hələ də yerləşdirilə biləcəyi barədə məlumatları almağa davam edir. Intuitive Machines rəhbərləri aşağı bağlantı sürətini artırmaq üçün antenaları yenidən konfiqurasiya etməyə çalışdıqlarını, lakin hansı növ məlumat sürətini gözlədiklərini təxmin etmədiklərini söylədilər.

Fevralın 26-da Intuitive Machines şirkəti Ay zondunun səthindən çəkilmiş ilk şəkilləri yayımladı. Yerin və Ayın yerləşməsinə əsaslanaraq, IM komandası uçuş nəzarətçilərinin çərşənbə axşamı (27 fevral) səhərə qədər Odissey ilə əlaqə saxlamağa davam edəcəyini bildirmişdi. Fevralın 28-nə olan məlumata görə, Odissey hələ də çalışırdı və NASA-nın bütün altı faydalı yükü yaxşı məlumat verirdi. Həmin gün keçirilən mətbuat konfransında Intuitive Machines aparatın son iş saatlarında olduğunu söylədi. Fevralın 29-da Odissey gücünü itirdi və Ay gecəsinin başlaması ilə bağlandı. Bununla belə, şirkət Odisseyi iki həftəlik ay gecəsindən sonra həyata qaytarmağı istisna etməyib. Rəhbərlər iki-üç həftə ərzində aparat ilə əlaqə yaratmağa çalışacaqlarını söylədilər.

İstinadlar

  1. . February 22, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 23, 2024.
  2. . Yahoo!News. December 29, 2023. March 3, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: March 13, 2024.
  3. McDowell J. Jonathan's Space Report. 1989.
  4. .
  5. Chang, Kenneth. . The New York Times. February 26, 2024. February 26, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 26, 2024.
  6. Chang, Kenneth. . The New York Times. February 22, 2024. February 23, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 23, 2024.
  7. , February 28, 2024, spacenews.com
  8. . February 24, 2024. İstifadə tarixi: February 25, 2024.
  9. Dunn, Marcia. . AP. 4 January 2024. 5 February 2024 tarixində . İstifadə tarixi: 5 February 2024.
  10. . Next Spaceflight. 19 December 2023. 19 January 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 20 December 2023.
  11. 2024-03-13 at the Wayback Machine Mindsviewpress.
  12. McCrea, Aaron. . NASASpaceFlight. January 8, 2024. January 8, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: January 8, 2024.
  13. Foust, Jeff. . February 2, 2023. February 23, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 5, 2023.
  14. Fisher, Jackie Wattles, Kristin. . CNN (ingilis). January 8, 2024. January 8, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: January 9, 2024.
  15. Chang, Kenneth. . The New York Times. February 13, 2024. February 22, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  16. updated, Andrew Jones last. . Space.com. February 22, 2024. February 23, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 23, 2024.
  17. . CBS News. February 14, 2024. February 22, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  18. . Pace. May 12, 2023. February 16, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  19. . CBS News. February 15, 2024. February 21, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  20. Wall, Mike. . Space.com. January 31, 2024. February 19, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  21. Robinson-Smith, Will. . Spaceflight Now. October 27, 2023. October 28, 2023 tarixində . İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  22. Foust, Jeff. . SpaceNews. February 13, 2024. February 23, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 14, 2024.
  23. (PDF). Intuitive Machines. February 19, 2024. February 21, 2024 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  24. . skyandtelescope.org. February 22, 2024. February 23, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  25. . Space.com. February 21, 2024. February 23, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  26. . nasa.gov. February 22, 2024. February 22, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 22, 2024.
  27. Wattles, Jackie. . CNN (ingilis). February 23, 2024. February 24, 2024 tarixində . İstifadə tarixi: February 24, 2024.
  28. , February 26, 2024, spacenews.com
  29. (PDF). 2024-02-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-03-13.
  30. . 2024-02-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-13.
  31. – reuters.com vasitəsilə.

Xarici keçidlər

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023