Hutovo Blato — Bosniya və Herseqovinada yerləşən təbiət qoruğu və quş qoruğu. Bura ilk növbədə Krupa çayının yeraltı su sisteminin yaratdığı bataqlıq ərazilərdən ibarətdir.
Hutovo Blato Təbiət Parkı | |
---|---|
| |
Sahəsi | 74.11 km2 ha |
Yaradılma tarixi | 1995 |
Yerləşməsi | |
43°03′25″ şm. e. 17°45′28″ ş. u. | |
Ölkə | Bosniya və Herseqovina |
Regionlar | Herseqovina-Neretva Kantonu |
|
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Deransko gölü və Svitavsko gölünü ayıran Ostrvo əhəngdaşı massivindən qidalanır. Qoruq BirdLife İnternational-ın Əhəmiyyətli Quş Bölgələri siyahısındadır. Həm ölçüsü, həm də müxtəlifliyi baxımından bölgədəki ən böyük qoruqdur. Deransko gölünün ətrafındakı Aralıq dənizi bataqlıqları buranı daimi ev halına gətirən 240-dan çox köçəri quş və onlarla insanın yaşadığı yerdir. Köç mövsümündə on minlərlə quş göl və ətrafını doldurur.
Bataqlıq ərazilər
Neretva çayının son 30 km boyunca yerləşən dərə və həmçinin çayın özü möhtəşəm mənzərəni əhatə edir. Qoşqularının, Trebižat və Bregava çaylarının məcrasından aşağıda, dərə 20.000 hektar ərazini əhatə edən bir allüvial əraziyə yayılmışdır. Bosniya və Herseqovinadakı 7.411 hektar ərazidə olan yuxarı vadiyə Hutovo Blato deyilir.
Ramsar ərazisi
Neretva Deltası 1992-ci ildən Ramsar, 2001-ci ildən isə Hutovo Blato olaraq tanınıb. Hər iki sahə dövlət sərhədi ilə bölünmüş təbii bir qurum olan vahid Ramsar ərazisini təşkil edir.BirdLife İnternational tərəfindən həyata keçirilən Əhəmiyyətli Quş Bölgələri Proqramı, Xorvatiya və Bosniya və Herseqovinada qorunan əraziləri əhatə edir.
Hutovo Blato Təbiət Parkı
1995-ci ildən bəri Hutovo Blato Hutovo Blato Təbiət Parkı olaraq qorunur və dövlət orqanı tərəfindən idarə olunur. Bütün zona insanın təsirindən yaxşı qorunur və bir çox bitki və heyvan üçün vacib bir yaşayış yeridir. Tarixi məkan olan Qədim Hutovo Blato qalası Təbiət Parkının ərazisində yerləşir.
Hutovo Blato Təbiət Parkı Bosniya və Herseqovinanın cənub-qərb hissəsində, Mostar şəhərindən 30 km və Xorvatiya sərhədi yaxınlığında yerləşir. Təxminən 7,411 ha ərazini əhatə edir və Avropanın ən zəngin bataqlıq ehtiyatlarından biridir. 1995-ci ilə, kantonal qorunan ərazi qurulana qədər Hutovo Blato əsasən ovçuluq və balıqçılıq turizmi üçün məşhur ərazini təmsil edirdi. Hər qış 200-dən çox quş növü bu toxunmamış təbiət içərisində sığınacaq tapır. Ziyarətçilər dincəlmək, təbiətdə istirahət, idman-balıqçılıq, velosiped idmanı və əsas turistik cazibə – foto safari üçün buranı ziyarət edirlər. Hutovo Blato Təbiət parkında park haqqında məlumat verən və ətraf mühitin biliklərinin artırılması və təbii irsin qorunmasına ehtiyac olan bir tədris yolu da mövcuddur.
Qornye Blato - Deransko gölü
Parkın orijinal formasını saxlayan və demək olar ki, toxunulmayan hisəssidir. Qornye Blato Deransko gölü sərhədində karstik su mənbələri ilə yaranmış təpələrin yaxınlığında yerləşir. Neretva və Krupa çayı və 5 göldən (Škrka, Deranja, Jelim, Orah, Drijen) əmələ gəlmiş, daim su altında qalan böyük hissələrlə hidro-geoloji cəhətdən bağlanır və geniş meşəli bağlar və ağaclar ilə təcrid olunur. Beləliklə ərazidəki ən maraqlı qorunan ərazini təmsil edir.
Krupa çayı
Krupa çayı Neretvanın sol qolu və Hutovo Blatonun əsas su axınıdır. Çayın uzunluğu 9 km, orta dərinliyi isə 5 metrdir. Krupa çayının əsl mənbəyi yoxdur, lakin Deransko gölünün qoludur. Krupa çayı həm də Avropadakı nadirbir çaydır, çünki çay hər iki yolla: həm mənbədən mənsəbə, həm də mənsəbdən mənbəyə axır. Bu, suyun yüksək səviyyədə olması və çox miqdarda su səbəbindən Neretva çayı Krupa çayını əks istiqamətə itələmisi ilə baş verir.
-
Hutovo Blato bataqlığı
-
Qornye Blato - Deransko gölü
-
Donye Blato - Svitavsko gölü
-
Krupa çayı
Biomüxtəliflik
Endemik və otoxtonik balıqlar
Quş növləri
13 aprel 2001-ci ildə qeydə alınan növlərin sistematik siyahısı:
- Tachybaptus ruficollis (kiçik maygülü )
- Podiceps cristatus (böyük maygülü)
- Phalacrocorax carbo (böyük qarabatdaq)
- Microcarbo pigmeus ( kiçik qarabatdaq)
- Egretta garzetta (kiç ağ vağ )
- Ardea cinerea (boz vağ)
- Ardea purpurea (kürən vağ)
- Anas strepera (boz ördək)
- Anas platyrhynchos (yaşılbaş ördək)
- Anas querquedula (cırıldayan cürə)
- Circaetus gallicus (ilanyeyən)
- Sirk aeruginosus (bataqlıq belibağlısı)
- Buteo buteo (adi sar)
- Fulica atra (adi qaşqaldaq)
- Philomachus pugnax
- Tringa glareola (fiyu ilbizcüllüt)
- Larus ridibundus (göl qağayısı)
- Larus cachinnans (xəzər qağayısı)
- Tachymarptis melba (Tachymarptis melba)
- Hirundo rustica (kənd qaranquşu)
- Motacilla alba (ağ quyruqsallayan)
- Luscinia megarhynchos (Qərb bülbülü)
- Cettia cetti (qamış bülbülü)
- Silvia cantillans
- Silvia atricapilla
- Aegithalos caudatus
- Remiz pendulinus
- Corvus cornix (boz qarğa)
- Passer domesticus (ev sərçəsi)
- Fringilla coelebs
- Serinus serinus
- Emberiza cirlus
- Miliaria calandra
Arxeoloji və tarixi ərazilər
Hutovo qalası tarixi ərazisi
Tarixi ərazi olan Hutovo qalası Təbiət Parkının ərazisində yerləşir.
2008-ci ilin payızında Hutovo Blato ərazisindəki intensiv qazıntılardan sonra Mostar Universiteti (Bosniya və Herseqovina və Lund Universitetinin (İsveç) arxeoloqları İlliryalılara aid ticarət postunun iki min ildən çox yaşı olduğu düşünülən ilk izlərini tapdılar. Tapıntı Avropa üçün bənzərsizdir və arxeoloqlar Desilonun, əhəmiyyətli bir ticarət postu və İlliryalılar ilə Romalılar arasında əhəmiyyətli təmas yeri olduğu qənaətinə gəlmişlər. Arxeoloqlar ərazidə eramızdan əvvəl I əsrə aid yaşayış yerinin xarabalıqlarını, ticarət məntəqəsi kimi fəaliyyət göstərən bir liman qalıqlarını və şərab amforaları ilə dolu olan çox sayda batmış qayıqlar aşkar etmişlər. Lund Universitetindən elmlər doktoru elmi dərəcəsi almış və Roma şərab amforaları üzrə ixtisaslaşmış arxeoloq Adam Lindhagen deyir ki, bu İllirya bölgələrindən gələn bütün dövrlərin ən vacib tapıntısıdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- . 5 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 mart 2009.
- ↑ . 2011-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-15.
- . Ramsar Convention on Wetlands. 2008-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-03-12.
- . Network of Adriatic Parks. 2 mart 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 mart 2009.
- . NAP – Network of Adriatic Parks. 2 mart 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 mart 2009.
- . NAP – Network of Adriatic Parks. İstifadə tarixi: 2009-03-19. [daimi ölü keçid]
- . NAP – Network of Adriatic Parks. İstifadə tarixi: 2009-03-19. [daimi ölü keçid]
- . iol.co.za. 2005-11-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-03-17.
- . Apollon – University of Oslo. 4 mart 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 mart 2009.
- . Science Daily. 2008-12-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-03-17.