Hirkan pırkalı | ||||
---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Hirkan pırkalı
|
||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
Ümumi yayılması
İranda təbii arealı vardır.
Azərbaycanda yayılması
Lerik, Lənkəran, Masallı ilə Yardımlı arasında olan Viləşçay vadisində, Yuxarı Qarabağda və Daşaltı meşələrində rast gəlinir.
Statusu
Nəsli kəsilmək təhlükəsində olan relikt növdür. CR A1ab; B1bc (iii,iv).
Bitdiyi yer
Enliyarpaqlı meşələrin alt yarusunda daha çox rast gəlinir.
Təbii ehtiyatı
Arealı geniş deyildir.
Bioloji xüsusiyyətləri
Həmişəyaşıl, yarpaqları növbəli düzülüşlü, ağac və ya koldur. İki və ya birevli bitkidir. Budaqlarının qabığı ağımtıl-bozdur, zoğları qonurumtuldur, qısa tüklüdür. Yarpaqları 2-7 sm uzunluqda, 1-3 sm enində olur, həmişəyaşıl, dərivarı, üstdən tünd yaşıl, parlaq, kənarları oyuqdişlidir. Damarların toru yarpağın üst hissəsində aydın nəzərə çarpır, yan damarlar 4-6 cütdür. Yarpaq saplaqları qısa olub, 5–6 mm uzunluqdadır. Çiçəkləri bir və ya ikicinsli, xırda, yaşılımtıl-ağ, 4-5 üzvlüdür. Yumurtalığı üst, 4-5, çox yuvalıdır. Meyvəsi 2-4 (bəzən 9) çəyirdəkli olub, bərk və yağlıdır. Meyvəsi qırmızıdır, 7–9 mm uzunluğunda, 6–7 mm enindədir. Çəyirdəkləri ensiz, güclü görünən qabırğacıqlı və yan tərəfdən tillidir. May ayında çiçəkləyir, sentyabr-oktyabrda meyvəsi yetişir.
Çoxalması
Təbiətdə əsasən vegetativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyəti və toxum keyfiyyətinin aşağı olmasdır.
Becərilməsi
Mədəni halda becərilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı kitabı"na daxil edilmiş, milli park və dövlət qoruqlarında qorunur.
Zəruri qoruma tədbirləri:
Yasaqlıqların yaradılması vacibdir.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- Деревья и кустарники СССР. Т.4. 1958.;
- Флора Азербайджана. т.6.1955;
- Azəraycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
- Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər.2005;2006;2008;
- Azərbaycanın nadir və nəsli kəsilməkdə olan oduncaqlı bitkilərinin in sutu və ex situ şəraitində bioekoloji xüsusiyyətlərinin reproduksiyasının və repatriasiyasının elmi əsasları, b.e.d. alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya. Bakı. 2011
Məlumat mənbəsi
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
2019-11-17 at the Wayback Machine